«ХIуни хулан баракат э!» — фикир вереф и авалдин хIа инсанарин. НехIекьди дава агъаф: «Мал ухIуттин гъил якку ацIасе». Маларин тарих мишттинфе. Хулан хIуниварин предок и вехIши вец. Мебур хулахъди вардиш акьуне лап дагь заманайи, хIуппар, цIегьер, ваккара хъай. Инсанарин хулар-мукьариъ бадил хьухаб малари лап хIа мукь фацуне джемеIетин Iуьмурдиъ. Удигьттин давурариъ инсанарин хIел ппара...
Хьуне агъа, хьундава агъа са Индисттан агъа хIуькуматиъ Хамадан агъа шагьурдиъ са касиб хьирна шуй. Шува завал аркьай ахьуная лепейи кедихьу гамибурин кьурцар, масса ицIанди цIа акьас чиппин дуламиш аркьай ахьуная ми. Дард кихьуна адава мебурис, чиппин дуламиш хIилла-чарайинф э пуна. Мебурин йиркIураъ сае дард ахьуная: фас хъафттавагьан пуна шиникквар. Са ягъарикес са ягъа, угаттар...
Инсандис ке ппара лихуб алчархьа вахтт э — гIул. Ме вахттуни ягIайин ягъахъас лихуф суман багайин ягъасра чара акьуна ккан ве. Багайин ягъ пугуна, фикирди аяф Iурдис ахъиян компотарна вареньебур э. Мебур акьас ке идже вахтт э гIулна, цул. Гьер са вахтт фарцанди хъучархьа емишарна, некьибур. Агьал ме гIулин яIаниъ хъучархьун ая некьибурикес сад э...
Ме хIикат э са ккулин Шамсулла агъа идемихъас, суваъ яшамиш веяттихъас. Са кара даркьай, гъархьасна чIигъан йирхIасдала дагIатихъас. Фиркьайчира дагIай хьира гьикуная ме са камаллу идемилди, ме Шамсуллайис Iекьул йис. Хьунегъа-хьундава агъа са хIуьриъ Шамсулла агъа идеми. Нандиъра адавадегьен ккулин идеми хьуная ме. Са фиттинра бала гIадаф, фиттинра гъам кидаваф. ХIуппалан къудакъикк гъархьас хьухаб лиIура...
Райондин центрайиъ, Типпигъарин хIуриъ, ая авал заманайин мазгит, Абу Муслиман — (Маслама бин Абдульмалик бин Марван, шиникквди халифан Абдулмаликан ибн Марванан) проекттилди акьунаф. Агъа чIаларилди, ги э цIайи шавратI ккийинаф минаретдин. ЧIаарин мазгитра акьунаф ги э агъа кIенаас кIилиди рукьуна, Типпигъарин мазгитан шавратIра, ккийина хъара михрабра имамас акьуне агъа ги. Сара ге ушуне ФитIди, хъара...
Хье хIуькуматиъ ахиран вахттари адихьая ппара гьер джурайин программабур, проектар гьер идарабурихъди. Мишттин мегIракабур хье хIуькуматиъ исалас иса алтухъ аркьа, фас пучин садпеф инсанарин Iуьмурдин рекъ иджвелихъди хьас пуна э, хъара варха мукьариъ ая хIуьрар районар ккеттдархьас. ХIурар кеттархьучин миллатар, инсанарин гIедатар гуланасе. Хьес ягIа хIурариъ ая инсанар джурейи алучIа ухIас чиппин гIедатар, гIедатилди чиппин...
Райондин центрайиъ, Типпигъарин хIуриъ, ая авал заманайин мазгит, Абу Муслиман- (Маслама бин Абдульмалик бин Марван, шиникквди халифан Абдулмаликан ибн Марванан) проекттилди акьунаф. Агъа чIаларилди, ги э цIайи шавратI ккийинаф минаретдин. ЧIаарин мазгитра акьунаф ги э агъа кIенаас кIилиди рукьуна, Типпигъарин мазгитан шавратIра, ккийина хъара михрабра имамас акьуне агъа ги. Сара ге ушуне ФитIди, хъара сасра...
Авалдин вахттари са хIуьлин къирагъихъ яшамиш вей ахьуная Iусе дишагьли. Ахьуная ме экьуна арчIвая са багухъди ахъацIаркуная джигагьиъ. Гьалдисра ададарчIуна са бахттунис илгунафи мин хал. Дуйин варттал IуьчIаликк ккея чIул суман садтти хьуная мин дуламиш веяф. Фушра хъахьуна адава михъ. Шиниккв, шуй, багунф, къунши инсан ахьуна адава мин. ХIуьлин къирагъихъ агъучIа мехIсул адавай, ми уч...
Зас ягIайдава джаллабирис ягIай уйчин, 1951-пе иса И. В. Сталина буюрмиш акьуна уйи: гьер са кардил хуру, пеша кея инсанар гъурзар акье пуна. Гинра, Коммунистический парттин лозунг и: «Кадры решают всё» агъаф. ДехIела мегIелимар гьудуркIа мукьариди хуравус ккиркIу джигьил мегIелимар гьикайи. Гьете, 1951-пе иса, хье райондидира аттархьуне джигьил мегIелимар. Сад мебурикес Нина Федоровна Шамсудинова(Шпинькова) э....
Яраб фидегьен батIар мукьар аягьан пуна фикир ве, кьацIра инсандин лек дирхIу усар. Джуре мукьарихъас кьацIра гъургъас фикир адава, хье ватандин ухьттан мукьар ами. Амма агвас йиркIурас кканчира, мункинвелра вейдава, фас пучин, хьилаба вес варха э, машин фай вес рекъ адава. Миштти пучира, ме иса ме кардис мункинвел джикIине хье райондиъ джигьилари. Са фулан кьайда...
