«КП-йин» журналист Валентин Алфимовахъай акьу ахттилатариъ Сергей Меликова ахъакьуне Дагъусттандин экономикайин аваданвелдихъас, социальный проектар арайил акьубахъас, хъара хабдин курарин планарихъас.
МегIрака гъаретти кIвал акьуне, Дагъусттан — гьакIан регион даваф, мисаъ республикайин аваданвел бадалди гъили гъушу кар кIилира гъареф. Валентин Алфимова субъектин хIаттифас акьу курарин иде даваф ахъакьуб тIалаб акьуне. Региондин хIатти учи кьасустти са вахтт гIаттивуна ахъакьасттава.
«Конституцилди президенти гIаттиву вахтт аве хIавел акьубан. Гьеме вахтт ккиркIу вегIдайи зун акьу кардин аран — къаранра аттивас хьасе. Ме ахттилат зун учи акьу кардихъас э. Нагагь хье ахттилатар ягIа хьин хIел акьуна ккане джуре суаларихъас идехаб, гьелбетта мебурин чиппин вахтт алдея. Магьа 2022-пе иса арайил акьуна уйи республикайин социальноэкономический аваданвелдин кьайдабур 2030-пе исалдегьен. Чишна бадалди гьемебур садра гIуьфу исан арайиъ арукьайдава. Фас пучин, гIуьфу ис ппара чIукь э мишттин курар арйил акьас. Ме кидавай ппара читинвелара алчархьа ме суалар хIел акьубан рекъуьъ», — пуне ми.
Мин чIаларилди арайил аркьай аме ягIа. «Зас ппара чугъсагъул пас кканди ая иде даваф ягIар аркьай, кьимат йис алучIадегьенттарис. Фиштти хьучира ме кар хьес джуваб э. Хьин ппара батIарди гъавурдиъ ая дагъусттанагьлибур Iайи разиди ахьасттава Iекварил, ЖКХ-йин кардил. Чин гьелбетта хьудегьен алучIа ме курарин читинвелар гьадихьас, амма чаалас асуллу дава курара ппара аве. Хъара Iайи пулун читинвел ая вегIдайи», — хъара хъучихьуне региондин хIатти. Гьеме интервьюйиъ Сергей Меликова ахъакьуне хье республикайиъ эскерарис ирцIан майилдихъасра. Журналистра гъургъуне эскерарис, мебурин хизанарис шиниккварис лазим иде кумак дембедан рукьас акьубарихъас. Дагъусттандин хIаттин фикирдилди ме кар ке удигьай асуллу э пуне учин военная службайин таджрибайиласра. «Ппара лазим э гьер са эскерин эхIттибна хъугъуб хъахьуб, уч дженгунин чуьлдиъ айчира хуланттарис лазим иде даваф хIуькумати акьубахъ. Фас пучин дегIвиъ ая эскерин йиркIв хулахъас сакин хьасе, ватандихъ хъая эхIттибихъас. Хъара Iайи лазим э валадин дард але дадасна бабас муьхIтаджвелра дагуб»,- пуне Сергей Меликова. Ме кIвал акьуне, военнослужащибурисна мебурин хизанарис майил йис республикайиъ арайил акьу «Все вместе» агъа фондунихъасра. Вахтт гIартай кIи эскерарин багу — кIиларихъай гьучархьубарихъасра. Мебурин иде даваттарил йиркIв алийина герек иде инсанарис, ведомсттвобурис аркьа буюрмишарихъасра. Гъургъуне радиоэфирдиъ дагъусттанагьлибурилна кавказагьлибурил алиртIан ярлыкарихъас.
«Ая инсанар шулугъар аркьаттара, ая мерккв алихьу нецIваригIас адива инсанар къутармиш аркьаттара, цIехьибудпе мартабайиас адархьая бицIи шиникквар фарцанттара ая. Ая дагъусттанагьлибур чиппин ухьтан тарбия, идже хасият, ватанперасвел, ватанихъди кканхьун агвар аркьаттар специальный военный операциъ», — пуне республикайин хIатти.
Дуз дава пуне ме джалла дагъусттанагьлибурис туьгьметар йирхIуб. Республикайин хIаттин чIаларилди, Дагъусттан «железный занавесилди» джуре акьуна адава, Дагъусттандин джегьилара джалла регионарин джигьилар суманттар э — гьерттихъ хъая учин зурбавелара, читинвелара, гъалатIара. Амма сайи са чIире кар акьугъилди джаллабур са рагIугIас гIахъуна туьгьметар йирхIуна ккандава.
«Хьин сад э, белики гьеме садвел сур вахттари Iайи аларгваф хьасе дагъусттанагьлибурин. Ппара хъая хьехъ иджвелин курара. Чин дамакъ аркьа мебурилди», — пуне Сергей Меликова.
Гъургъуне мисал Дагъусттандин шиниккварин футболихъасра. Тарихдин ахттилатар кидавай Российин футболихъай ая алакъайихъасра гъургъуне ме. Чишна гьучафайдине, «Футбол в школе» агъа федеральная программайихъасра. Гьемишттин майил ме дурухIубарис ицIанди агу вегIдайи шиниккварин хъара Iешкъ ве мисагI гIачучIас. Хъая Дагъусттандихъ джуре багвара. Гьер ягъа хьес унихьай аве дагъусттанагьлибурин дженгерин чишнабура.
Ме кара кавказарин сахттевел, тарбия, джувабдарвел эв чиппин республикайинра хIуькуматин удигь?
Журналистин ме суалисра Дагъусттандин хIатти джуваб йине: «Ме кардин бина ккийина аве дагъусттанагьлибурин тарбия ккилан хизандин багьавелди, гIедатари». СВО-йиъ Дагъусттандиас Российин Игитар ппара хьубра несиларин тарбия кьабул акьубалас асуллу э пуне Сергей Меликова.
«Чин Дадарин ХIа дегIвихъай алакъа иде материалар гъадиву вегIдайи, мисагь час джикIине гьалдин эскерари СВО-йиъ аркьа суман гьунарар, дива дженгер. ДегIвин цIа училди дивуб, фаме са гранатилди душман тарг акьуб, учин Iуьмурдин кьиматилди илдешар къутар акьуб — гьемишттин чишнабур Дадарин ХIа дегIвин исарира чIукь адавуй. ЯгIа гьемишттар сур тикрар вея. Дагъусттандиъ, кIилин Кавказдиъра шиниккварис бицIи амий ахъаркьай аве нае тухумдигIас ичин, фишттин агалкьунар хъайчин, гьина тухум магьшур акьуф ичин», — тайрикь акьуне региондин хIатти. ХIа пай Российин Игитар — командирар э. Игитвелдин ттур ирцIангуна Iари гьунарарихъ дава хъуттурфанф, мебурин вазифайин кьайдабурихъра хъуттурфанде.
«Гьеммишанди кьимат ирцIанде фи кьиматилди гъушуф ичин гьунар. Хье офицерари, генералари хIавел аркьай къазамиш акьу гьунарин кьимат мус хьучира чIукь Iуьмурар э. Гьелбетта чIукь э пугуна, ме агъа чIал дава, мебурин Iуьмурар хIейиф дава пуна — мумкин кар ий ппараттарин Iуьмурар файшубра агъа чIал э. Командирарин зурбавелра э», — пуне интервьюйиъ Дагъусттандин хIатти.
Салихат Малагусейнова
