Фидегьен тамашин зад э дунья!!! Экьуна са вахттуни ул ачатуна, фикираригI гIачафайшу арайи, фиттихъ э инсан ахъихьаяф пуна хиял ве. Фидегьен духIубабур ве инснарин Iумурариъ. БицIиттар хIавей, хIаттар Iуьссевей, Iуьссеттар люкIей, дарал алгъаве-алавере цIабар суман э инсанар. Инсанарихъай духIуба ве дуньяйин шартIара. Дуньяйин духIубабур пугуна, ме арайи фикир ве фиштти э пуна. Са багухъас хъуттурфугуна хьес аргва дагьарар аме усаъ амеф, нецIвар, рухар, хIуьлара амеф. Исан учин тIабиIетин вегIдабура вахттуни амеф. Миштти идегуна, кканчира-дакканчира хаб хьин гъавурди рукьа инсан уч э духIуба хьунаф пуна. Авалан вахттари инсандис дабрагиъ са кьурцI гунира, нисин кьутра, руту неккдин къукъумра хьучин сара мин алтухъ читинвелар авейдавуй. Хъахъуна учин дабрагра учIайи рекъуьъ учин лихунилди вес.
Гьал фиштти э пучин?
Гьал джалла багвар гъадаркуная. Iелеттинра, аликIаттинра, экьуб-гъайшибра, иша лекра кехIей духIуба хьуная инсанарин. Сад-сайис бехIсунис аркьа хулар, мукьар, гъуршанде гьер джурейин улакьар. Инсанарис ягъархьуная пулун тIегIем. Пул хъаттис, къулугъ фаттис э хIуьлмат, хъудаваттис хъуьсура кехIей ачухъ акьас ккандава. Сайинра фикирдиъ адава ахир джаллабурин сад э пуна, Девлет хъафра хъудавафра са джилиди идеф рукьаф.
Улакьарихъас гъургъучин агьал мебур ругар-гъванар дегьен хьуная. Са хулан хIеятиъ Iуд-хьибуд машинар хъудаваттар андава. Хьилаба вереф далара улакьариъ учIуна вереттар ппара э. ХIа пай мебур фавереф джигьиларив э. Мебурис бицIигунан хаб хIа паярис къадагъа фиттис агъаф ичин ягIайдава. Дадар — бабари чиппин мункинвелар ай ухIа шиникквар кканхьунар аркьай, мехIелди-цIиялди. Ая хъара са ппараттар кардигьас даргвай хIа вереттара. Вардиш аркьай алтухъ гIавейдава. Амма фи мебурис кканчин гъушанас са фикира хъудавай мункинвел ая. Миштти идегуна чаб суман хъара джуре джигьил дусттара хъай мебур машинариъ адаркай кканегъилди Iумурар фарта. Амма, мус хьучира агъай ве, хатIа вереф сагелай э пуна.
Миштти чиппин джигьилвелди, къудурвелди, мебурис кьайда-кьанеIет дагIай ппара аварибур ве. Ахиран вахттари унихьаф хIапай аварибурихъас э. Е сасра кичихьа, е чиппин Iуьмурдифас ве. Вун давайчин, ваал нехIс алчархьа. Ешар гьуркIуттарив машинар файчина, бицIиттарив самокатар, ттирзинар, скейтар, хъара роликар аликIуна катацибур аркьай аве. Мебурилра ул алди кканде, дахьичин сагелай ккевес башламиш акьугуна джалабурис ягIайдава вахттуни гъурзар акьас, машинигьас гьайчIвас. Мишттин арайи къалат машинихъ хъаяф э. ДехIела фиттин кканчира къайда ай кканде.
Улакьар кедавай агьалдин шиниккварис хъара ая зарар ирцIан задар. Сад мебурикес телефон э. Иджвелра кея мебурикес. Амма Iайвелра ппара э. Иджвелихъди инсан дахи вардиш верефе агъа ахттилат хIекь э. Гьалдин джемеIетифас телефон хъадай экьвас вейдава. Гьер гIуьфу дакьикьа гIартай ул атай, тIуб атай нагагьра сакин вейдава. Гъилив телефон фадахаб са кар, шейъ гулуф суман аве. Гъургъа багукIиларихъай, хъуттурфанде гьер джурайин ишкиларихъ, видеобурихъ, цIае хабарарихъ. Аме фера дахьичин сеIетихъ, дуьйин гьавайихъ хъуланди хьунара фадихьайдава гъиливас. Занг акьуна гъургъас, ке гьакIанф хьунара телефон фадавай садра адава: хIафбицIиф, Iуссеф-джигьил, Iабаъ аме шиникквдисра кегьей сеIетти дадан, бабан гъилив фая телефон кканве. Чипписра ул дархъагунас ке удигьай ягIарве мигI гIалихас. Хурубаъ, ликIибаъ Iешкъ авейдава телефон ягIархьебаъ дегьен. БицIиттар элдетмиш акьас ппара задар ахьасра ая мисаъ. ХIаттари чаб бизар дакьас ахъихьуна мультикра йина телефонра аркьа чиппин курар. ЯгIайин ягъанис магърибдиас машрикьди рехIетти гъургъас ве сад сайис аргвай, лиркIенди, йирхIуна дембеден гьикас ве ишкил. Ме четин вахттуни хурай байир диъ ая шиникквдив телефон фаяхаб дадар — бабарин йиркIвар сакин ве, нае вегIдайи кканчинра хабар гъуршанде нандиъ айчин, фи аркьайчин, шиникквдира хIеракат акьуна занг аркьа учис кумак герек хьугуна. Iайвеларихъас гъургъучин, ке хIа Iайвел э, ягъна Iуьш гIачахъуна шиникквар дурухIай телефонариас адайчIуб. Гьалдин джигьиларис, бицIиттарис телефондала сара фера даргвахIела, хIаттарис гучI ве мебурин ахир фиштти хьасегьан пуна. Нандик кканчинра хурас ве мегIлумат, фидегьен хатIа, зарар вейчин инсандин джандис микес. Инсанарис фачатас ккандава ме кардин зарафатсузвел. Иджвеларихъасра идеф хьасе. Хъара зарар кея инсандис телефонди фартая радиацияйикес, мигьас чIукь хьунара эхIттият акьас, алтухъ джибинариъ икIуна ккандава телефон, гъархьагуна кIилихъ ахъийина ккандава, бицIиттарилди, Iабаъ аме шиниккварилди кьацIра йина ккандава. Фас э пучин, алтухъ ирккра бигьем дахьуная таза джандис мертти гудж ирцIанде. Нервная система чIир аркьа хIаттаринра бицIиттаринра. Нагагь са сеIети дехIера интернет хъадихьучин гуг гIачахъуттар суман аруцай хъелар алгъаве. Хъара ппара чIирхIевел э, интернетиъ аядегьен Iайвелра, иджвелра аргва хIаттарихъай барамбарди шиниккварисра. Гьемиштти идегуна лазимвел адавай телефон гъилигI акьас алучIуна ккандава. БицIиттарисра ягIар акьуна кканде мин муфеIэтра, зарара. Мишттин гьер са зарардин багварихъас гъургъучин хъара ппарая ая. ДехIела э агъаф: «Фиттин кканчира кьайда ягIай кканде пуна».
Луиза Гусукаева
