Сентябрьдин са ягъа зун ушуна уйи Iурдис IамIалаяр (листья мать-и-мачехи) завал акьас. (МекI хьуна, мухур хъархьугуна, гебурин хьед ухугуна идже вей вя). Рухаъ зас БицIибагьаларин IэбдулхIелим гьучархьуне, учин хуттулар хъай (Замирна Сабир — ччуччун шиникквар) IуькIер уцас ушуна ай уйиф. IэбдулхIелиман муйцIурна муядпе ис э (87 исна 6 ваз хьуная). Амма ме ягIара йиркIвуран Iусси дава. Учифас аттрукьа кар аркьай аве чиппин хулаъ. «Фи вахттунилас мич э вун лирханди?»- пуна, хабар гъушугуна, ми зас мишттин джуваб йине:
— Зун лекарил гъузухаб мич.
БицIибагьаларин IэбдулхIелим хеф э БицIибагьаларин ХIебибуллагьанра БицIирушан хулаъ 1937-пе исан 6пе мартди. Мебур 3 чуна 2 чи ай уй. Агьал мебурикес са чина (Cафият-ччиччай) са чу э амеф(уч). Сасрабур, хубджи Iуьммурар хьуна, кIине. Амма мебурин бабар-дадарин, чаб дуьйилас верегуна, гидегьен вахтт хьуна адавуй: мин дад кIеф э цIайи колхозар хье исари (1940-пе иса идеф хьасе) галуди ушу вегIдайи куче хьуна. Гидас ифуларин иттал хьуна, файдегуна, духттирар адай, кумак акьас хьундавуй тис. Михъ хъуланди ая чу Рамазанафас фера акьас хьундавуй. Бабанра ппара Iуьммур хьундава. Ме кичмиш хьуне дегIви ккиркIухаб, са -Iy исарилас иттархьуна. IэбдухIелим амилгуне, сасра шиникквар суман, ятумди. Шувас ушуна уйиф са Салимат агъа чи и. Сасрабури чиппи чиппин кIил ухIай, ададра хъуланди амилгуне. (Якьу чу уйи мебур: МехIемад, Ибичай(Ибригьим), ХIебибуллагь, Рамазан.
Багулив яшамиш вей aяф Рамазан агъа чу и.Чаб чиппихъай ппара дуьхьуьттар и мебур. IэбдулхIелим лап бицIигунан хаб малариъ гIешкъ ай, цIайи ккеларихъ, са муз кегъархьехаб, хIуппарихъ вей, сара махьтабариъра дахуруна амилгуни. Четин дегIвин вахттари мебурис алтухъ гашар агундавуй. БицIибагьаларихъ ппара малар, варвар хъай уй. Джаллабур, кардигьас дагучIай, лиханттара и. Уьттна, яккарна, хьеяр ирцIанди, чиппис калтуфарихъайна кьурахъай духIуба аркьай, дуламиш аркьайи. IэбдулхIелим 8-9ис хьу шиникквди ккеларихъ ушу вегIдайи, хьибудпе класс ккиркIуна аяф и.
Са, хIа яш хьуна ая, къунши хIуьппехъенди: «Фи э махьтабиди ушуна аркьаф?»- пегуна, сара дахуруна экьуф э ме, ккелархIуппарихъ вей. Армиди вере вахтт хьугуна, ушуна, внутренний войскабуриъ служит акьуне. Тидас адехаб учин чу Джамалyттинахъай Украинайиди ушуна, шахттабириъ курар акьуне. -Тисаъ зун къазалмиш акьу пул, хабчихиш акьуна, артай, завал акьуни. Завал хье пул фай адини хулади. Гьете пулулди, Рамазан- адад кIилил гъузуна, Джамалуттинасна зас са ягъа, цIакIинаp акьуна, сусар файдине,- пуне зас IэбдулхIелима. Сара найчра душуна, колхоздиъ лиханди: кIилиастти хIуьппехъенвелди, хабди хIуьппехъенарин бригадирвелди кар акьуне ми ягъцIур истти.
Совхозар хьугуна, «Семейный подряд» акьуна, джалла учин хизанар хъай (5 кIиркIна 5 рушра, хьира) Дуруштталарин суваъ хьуне, маларна хIуппар ухIай. Учин хьир ФатIима кIесттегьен ами тисаъ. Джалла хъай лиханди, шиникквара дуьхьуне. Тебурихъ агьал гьерттихъ чиппин хизанар хъая. Джаллабур Тульский областтиъ малар — хIуппар ухIай, чиппин хизанар ухIай ая. Учин шиникквар дуьхьуьхаб, IэбдулхIелима Перизат агъа хьир акьуна, Файзулагь агъа кIиркIра хIа акьуне. Тера агьал Тульский облaстиъ ая. Гьал, дадан хIа уьммур хьуна аяхIела, учин бабахъна дадахъ ахъаджихIас хIуриди адесе агъа Файзуллагьа. Хъара джандин сагъвел кам дакьурай учинра, учин хизандинра, шиниккваринра хуттуларин. Хье джигьиларис чешна э миштти, эдеркьвай, лихан инсанар. Лихуб- сагъвел э. Джаллабирис сакин, дегIвибур адава, Iуьммур йирай.
Тамам Рамазанова
