Карибирин тухумдин тарих

Агьал кегъархьуна ая джигьиларис Карибринттар агъа ттур хIурин хIа пайярис ягIай ахьасттава. Фикьас э пичин: Карибиринттар агъа тухумдин багунттарикес дуьйил алмеф Типпигъарин хIуриъ са ХIуьри агъа — Кьизун (Ассибирин) Рамазанан хьир э.

ХIуьри — Карибирин Тамаман бицIи чи э. Агьал са ХIуьри дала андавайчира, гьудуркIу са асирдин удигьди мебур 4 ччуччун тухум и — Карибирин МазIэмин (Рамазанан) шиникквар. Вахттар, манзилар ккеттвередегьен сайисра ягIайдава гидегьен вахттунилас чиппин тухумдикесра фуш амилгванас ичин чиппин хунайде ватандил: сур дегIвибириди ушуна ккеттархьуни, сур хIуриъас айчIуна ушуна, хаб е чаб, е чиппин валадар ватандилди дайина, хIуринттарис йиркIвураласвей вя. Гьегиштти э Карибирин тухумдинттара андаваф: са чу Бакуйиди хизанара хъай лиханас ушуна, хаб адиндава. (Дахи суман Хутарин ЭхIмадасна сасра тихъай Бакуйиъ аяттаригьди гьучадини агъа са джигьил кIиркI. Мебур чаб чиппихъай агъул чIала гъургъай агуф, мебуригьди гьучадина, чун нае хIуриас э пуна хабар гъушуная.Уч Типпигъарин хIурин Карибрин Джамал э пуна ая ги.)

Амма Карибирин МазIэмай фидегьен руцучира джуваб ирцIанф хьундавуйи агъа. 2 чу дегIвиъас адиндава: са ччуччухъ валадар хъудавуйи. Iудпеттихъ 2 руш хьуни: сад Аминат агъаф-Ассибирин ХIададан хьир (джигьилди ами, шуй дегIвиъ аягуна, кIеф), сасра Iэларин Милахан(Рамазанан) хьир. Сасра ччуччухъ — Ибичихъ(Ибригьимахъ) 3 валад хъай уйи: 2 рушна са кIиркI. Шибер хIуриъ ами (Тамамна ХIуьри), чу- МазIэмайIуьрусатдихъди ушуф, сара хIуриди адиндава. Гихъ, хьирар акьучира, валадар хьундава.

Кьанди 2020 исари Тюбейиъ кIине ге. Хьибударикес ке хIаф Тамам и. ХIа хьуна,шувас вере вахттуни шаб агъаттар ай уйичира: зун зе ччуччус хьир дакьуна шувас весттава агъай душуна экьуф и. ХIа яш хьехаб ушу шуй- ме файшуна са исалас кIина, ме хаб чиппин дадарин хулади адини. Ппара сад сайихъай дуьхьу чияр и мебур: сад сайин сивиъас гуни Iлеттар суман. Кибашттан гьегиштти хьунара кканде чияр, чуппар, багу-кIилинттар.

Мебур Iудар лап бицIи ами лиханди вардиш хьуна уйиттар и: мебирин дад гьемишан хIуппарихъ вей начагъ хьуна хулаъ уйи. КIиркI хулаъ адай, мебири чиппин хулан идемаринра, хумбаринра курар аркьайи. ХIуппарихъ вес вей андава хIела, мебирин дадас кьаравулвелдин курар ирцIанди. Амма михъас кардилди(кьравулдиди) ме Iудар шибер вейи. БицIиттар ичира, къаравулвелди лап мугъаятди гъурзанди мебур: сад гъархьегуна, сасра алгъурзанди. Са ягъарикес са ягъа Iекварин замыкани хьуна садикдик цIа керхьугуна ме шибери гьараяр аркьай кIилди кегIлайихъ хъая мехIелайин инсанар кегъикуная. Кумак адина, мехIелайин багулив фая хуларилди алттвес атуна адава цIа.

Гьер мукьариъ курар акьуни мебури. Чиппин дадахъна бабахъра ахъаджихIайи мебур. ДегIви ккиркIуне пуна хабар адес са ягъ ккими 1945-пе исан 8-пе майди кIини мебирин дад. Сара кьаравулвелдин курар йиндава мебирисмебур ушуне калхузиъ лиханас. Алтухъ джан кидавайчира, идемарихъай барамбарди лиханди мебур. Тамама биргадурвел аркьайи: ме Iайи дугъревел кканеф идехIела атуна аяф и ме мишттин кардил. Мис калхуздиъ аядегьен хуппураринра чIиририн манзилар(площадь) ягIайигьер са мукьуйи хьиму гектар аячин. Сайисра акьу кардилас камди е алтухъ ахъирхIас артаф давуйи ми ягъар. Ягъарин аттар хьунайде кьайдайин- нисар, ччамар, емишар -дузди пай акьубалра алгъурзанф и. (Микес исккалатчи хьуна уйи).

Хабди милица идарайиъ уч шувас весттегьен мерттхьунар аркьай хьуне ми. Са вахттунира ми учи акьу кардик сайира багьана кикIас атуф дава. Гьемишттинф и ХIуьрира. (Михъас хье газитик удигьди.

Курарил суман хулаъра сакинди эркьваф давуйи Тамам-ччиччай: хьиданара, гIулана- гьемишан гвар хъахъуна хьед гъай, бусттандиъ узуна ая емишарихъ хьед ахъартафи ми. Бусттандиъ узуна авефи кьутIар, сергар, хурар, чIичIакIар-лек гIишас мукь авефдавуйи. КегъучIу емишар Iурдисра артайи, хуттуларисна мехIелайинттарис пай аркьафи. Са инсандисра хъая зад дайина хъадикаф давуйи: гьинас хьичира гъил гьучихьаф и.

Iудар чиярис ацIун хIикатар, тахалисар, мискIалабур, мегIнибур ягIаф и. Мебури ахъакьуттар и зас «Iэкьуллу руш» агъафна «ИштIукахъас» агъа хIикатар. ЯгIа гебури пуна, ликIина ая халкьдин мегнибурин хатIар (бандаар) арайил аркьая чин.

Тамам Рамазанова