Дуньяйин варттал инсандис йиная ке хIа савкьат э джандин сагъвел. Кьимат йина гъушанасра верефдава сагъвел. Амма ягlайин ягъас ппараттарин фикир ая, пул хъаяхаб сагъвелра гъушанас ве пуна. Са багухъас дуз э ме ахттилат. Фас пучин, пул хъаяттис ппара мункинвелар аве багьа дарман гъушанасра, идже больницабуриъ, хIемамариъ ахъухьасра. Пул хъудаваттис ме кардис са чIукь четинди э. Кканегъилди гъил фатуна гъил джикъи идеттивас тIушас вейдава.
Агьал, исар-асирар алттвей, медицина ппара вартт хьуная. Адава руб-дарман адава дуньяйил. Дарманар ппара айчира, гьер са итталис иджвелин багв суман, зарара ппара кея мебурикес. Са багус кумак хьучин, сасра багус зарара ирцIанде мебури. ДехIела, агьал алтухъ фиттикес акьуттар ичира дагIа дарманар Iелди далара, инсанар авалан вахттари суман хаб джирехIвелдихъди адиная.
Мус хьучира, авалан дагь-заманайин вахттарилас хъуттурфучин, авейи инсанари чиппин гьер са итталис аттиву дарман, IуькI, хъара джуре кумак аркьа джирехIвелар.
Гьер вахттуни аверефи джирехIвелдин инсанар, хъара аверефи кIилди хал-хизандилди ме кардигI гIаяттар. Мебури чиппин неселдиас неселдиди ирцIанди чиппис ягIая гIилмибур. Ме гIилмибур ягlа хьехъдира рукьуная. Ппара джирехIвел ишламиш акьас алучIа бабари чиппин валадар иттархьу вахттуни. Мус хьучира, мухур хъархьу вахттуни, тIиршанфи кьунан мавулди. Алихьафи мухурил акьуна гъурагъалдин куку. Хъара алихьа, хьеттигI гIихьуна гlудулра акьуна, ибгIара акьуна каламин цIаб, кидаркуна Iуьттра. Аркьайи уникIерин, уриарин чай, уьтт гIадарке ибгIа хьед, ирцIанфи хIалатут, уьттна ччам гIихьуна. НеккдигI гIахъуна чIичlакI, руьхьуьна ухас аркьафи, хъара неккдигI сода гIахъунара ирцIанфи.
Кьуркьар тIагIу вахттуни, руьхьефи калтуфар, хабди кучи ами ахъуна са къабуъ, алчахъуна хIаккулра, кичикlафи иттаф-диттаф дапуна джалла хулаъ ая шиникквар. Мебурин эл ккиркIвасттегьен эркьвафи шиникквар эл дивай. Ккулуккес ккейчIугуна, ире акьуна кIумпIара, алгъарийина аверефи.
Кьуркьар тIагIуттарисра аркьафи гьер джурейин джирехIвелар. Амма ке ппара ишламиш аркьаф кIуранин ттур и. Гьер хулаъ аверефи кьуркьарикес кейхIа ттур. Удигьай, пичик кирхIуна, кучи аркьафи, хабди гIикIуна е хъуьхъе ччамугI, е кьунан мавугI, кейхIайи кьуркьарикес батIарди алзиланди, хабди, араджуна гардандиъ ибгIа ягълукъра, эркьвайи ибгIа мукьуйиъ. Мишттин курар акьу вахттуни итал дахи хаб атайи.
ЯIар фацуттарис ппара кумак вейи кIацl икIа меджар, ккубулин меджар алихьугуна. Хъара иджи вейи, иттая инсан ахъухьас акьуна, вартталас Iашвар икIай аларуцугуна. Ппара кумак вейи ккубулин хьед ишламиш акьугуна, УрчаринкумдигIас файдина. Ибури Iуьр аркьаттис ибгIа акьуна къум, кьел гIахъуна са чаппугI, алиланде Iуьр аркьая ибурил. Хъара агьартайи са-Iу тIинкI ибгIа акьуна ччамунра.
Инсандил куче хьед, чай алушуна, угу усал акьуна гъурагъалдин ччам алдаркайи. Акьуна йирхIу чIетте калтуфин аш алихьайи угу усал. Икуна тIагIуна усарил, асхъаярил дахи агъдивуна чурхъас алихьафи куче хьеттигI гIихьуна чIичIакIин цIаб е каламин цIаб. Мебур алихьу арайи, икувелар дахи агъдивуна, рехIет вейи инсандис.
Iабаъ ая бицIи шиниккв Iешай, гъадархьай бизар аркьа вахттуни, хулаъ ая хIа инсанари яI алттархьуна ахьасе агъафи. ЯI алчихьас шиниккв артафи фун багв кIенакк акьуна, хабди, гъушуна хIуьрджал гъилна чахIпил лек, кирхIас аркьафи, гьемиштти аркьафи сасра гъилна лекра. Нагагь гьучадарукьай хьухаб, гъавурдиъ архьафи яI алттархьунаф. Са Iугелай гап алайхIуна, Iудара Iашвар фацуна, кедаргъафи шиниккв, утунин дарун джалгъабур чиппин мукьуйиъ гъузанас. ЯI алчихьухаб, шиникквра сакин верефи, рехIет хьуна, цIуппи гъархьафи. Фун итта вахттунира ибгIа аркьай чапп алихьайи, хабди цIуппи дивайи фунилас са IатIул.
Ул киркъугунара авейи аркьа мегIракабур. Ке Iайи кумак аркьаф хIисаб аркьайи шиникквдис хIел-хIел аркьай уркьар акьугуна. Хъара, дуьгIебура хурай, цабурил кьел алархъайи ул алттивас. Амма джаллабурилас иджеф хIисаб аркьайи гъавурдиъ ая дишагьли ул алцугуна. Ул киркьуна айчугас шиникквдис, гъушуна мин иде са ягълукъ ттур атай алцанфи. Киркьунаттин ттуранис ягълукъ гьучавейи, адаваттарин вархал вейи. Iу-хьибугелай, хурай дуьгIебура, алцанди ул алархьасттегьен. Аве инсанар мишттин курарихъ хъудугъаттара, амма сае мункинвелар адава инсанари чара кканди чиппивас вере кумак акьас алучIайи.
Луиза Гусукаева
