22-пе октябрьди Махачкалайиъ хъучучIуне джигьил ватанагьлибурис арайил акьу «Мой Дагестан» агъа культурно — образовательный проект. Ме акьуф халкьдин шаир СтIал Сулейманан 155-ис, 1999пе иса региондил гъамаз хьу бандформированибур тарг акьуна 25 ис хьувелдис бахш акьуна э. Ме мегIракайи джуре хIуькуматариъ яшамиш вей гьер рекъериас лирханди ая дагъусттанагьлибур завал акьуне.
Мич адине дагъусттанагьлибур Турциас, ОАЭйиас, Ирандиас, Иракдиас, Киргизиас, Узбекистандиас, Казахстандиас, Беларусиас, Азербайджандиас хъара джуре усариасра. Проектин яIанин мегIрака хьуне пленарное заседание.
МегIрака акьуне Махачкалайин «Россия — моя история» агъа тарихдин паркуниъ. Ишттаракчибур хьуне Дагъусттандин Правительствойин Председатель Абдулмуслим Абдулмуслимов, РДйин миллатарин сиясатинра диндин курарин министр Энрик Муслимов, РДйин Народный Собранин Комитетин вакил Фирудин Раджабов хъара Республикайин джуре хIа гьулара. Заседание дархъай джигьиларис салам йина хъучучIуне РДйин Правительствойин Председатель Абдулмуслим Абдулмуслимов. ЯгIа мебури чаб нандиъ айчира мехIелди ухIая девлетлу ирс хье Дагъусттандин миллатарин. ХIа паяри алакъа ухIая чиппин тарихин Ватанихъай. Кумак аркьа чиппин хIурар — хула рин, районарин, шагьурарин аваданвелдис.
Премьердин чIаларилди, ягIайин ягъас лазим иде суаларикес сад э, джуре хIуькуматариъра хье ватандин миллатарин гIедатарин тарих афухIуб. «Зе хъугъуб хъая, дагъусттанагьлибур нандиъ яшамиш хьучира, Iуьмур фиштти ушучира, мебури чиппин йиркIвариъ ватанперасвел ухIасе. Ме кар бадалди мебурихъди хIуьлматра мусра гуланасттава. Ппара хIа чугъсагъул хьурай чиппис», — пуне Абдулмуслимова мисал завал хьудегьен инсанарис. Ме хабар акьуне Дагъусттандиъ, джуре хIуькуматариъ ая ватанагьлибурис майл бадалди арайил акьуная комиссихъасра, ме кар аркьай 2024-пе исахъас мич э. Хъара учин муш кея пуне ме проектин ишттаракчибури, Дагъусттандин джемеIетин культурайин, гIилмин аваданвеларигIра ишттарак акьасе пуна.
«Ме хIа кардигI чве ишттараквел хье Дагъусттандис ппара лазим э. Лазим э чве таджриба, чве ягIарвел, чве пешакарвел. Фас пучин, Дагъусттан хьес Iари бицIи ватанра авалдин джил дава, ме надир культура, девлетлу тарих хъая, ацIуна мугьлатар ая регионарикес сад э ягIайин ягъа Российин. Чвас чугъсагъул Дагъусттандиди адибан. Ме кар чве багулихъас шегьидвел э бицIи ватан Дагъусттандихъди суман, хIа ватан иде Российихъдира кканхьунин», — пуне ме.
Премьер-министрди пугъилди, Дагъусттандин чувелдин алакъабур ая джуре хIуькуматарин 17 региондихъай. Ке ппара алакъа аяттар э пас хьасе Махачкалана Ялова Турциъ, Актау Казахстандиъ, Дербентинра Бакуйин Наримановский райондихъай, Дербентский районра Азербайджанарин Хачмазский район. Хъара мисал гъургъуне Фирудин Раджабов, Мин чIаларилди Дагъустан Респудликайис багьа э алакъабурин цIуппевел байирдин регионарихъай. Лайихлу майл ватанагьлибурис хIа суал э республикайин вакиларис. Ме кар хъара асуллу э хьин кьабул акьу «О поддержке соотечественников за рубежом» агъа къануниласра.
«Хье республикайис учис лазим ди ая джуре хIуькуматариъ ая хье джигьил ватанагьлибурин алакъа, Дагъусттандиъ аме чиппин мерIерихъай, мебурин ишттараквел республикайин IуьмурдигI», — пуне Раджабова. Российиъ Махачкалайин МИДдин вакил Марат Османова хуруне Овечко агъа шагьурдин МИДдин вакилин табрикдин кIедж. Зас багьа зе ватанагьлибур! ягIа хье хIуькуматис акси хIа дегIви верегуна хье удигь лап хIа суал гьая хIел акьас. Джигьилар вардиш акьуна кканде несиларин арайиъра ватанихъдира нухIуьбат хIуьлмат ай, гIедатарна алакъабур ухIай. Читин э кьимат йис джуре хIуькуматариъ ая ватанагьлибурин мукьуйис чиппин тарихдин ватандиъ. КIилди гъургъас хьасе Дагъусттандин Правительствойин кьимат адавадегьен загьматихъас ме рекъуьъ. Ме ягIа акьусуман мегIракабур хIа чишна э ме загьматин», — Дагъусттандин хIа гьуларис чугъсагъул пуне Османова. Московский Дом соотечественниковдин директордин заместитель Сергей Макшанцева учин гъургъубаригI халкьаринра, байирдин экономикайин Департаментин хIаф Сергей Череминан табрикин кIеджра хуруне.
«Москвайи хIа кьимат ирцIанде хье ватанагьлибурин садвелдис, чугъсагъулра агъа мебурин кардин загьматис. Гьелбетта джуре регионарихъайра алакъа ая, амма ке Iайи загьмат дива Дагъусттан Республи кайи. Мебурихъай чера иджи алакъа алархьуная. РДйин Правителствойинра Миннацдин курарихъасра гъургъуна кканде. Мебурин фикирдилди э майлдин къанунра кехIей кьабул акьуф. Чин хIисаб аркьа гьеме къанунин актуни ппара кумак акьуне пуна алакъабур цIуппе акьас дагъусттандин диаспорайихъай», — чугъсагъул пуне республикайин вакиларис Сергей Макшанцевара. Республикайин миллатарин сиясатинра диндин курарин министр Энрик Муслимова ахъакьуне акьудегьен мегIракабурихъас, байирдихъай алакъабур цIуппе акьубан кьасттарихъас. ЯгIайин мегIрака чин бахш акьуне хьес багьа иде миллатарин гIедатарна садвелар ухIубас. Фас пучин мебур бина э хье ппара миллатар ая хIуькуматин.Хье вазифа э, вахттарна несилар сад сайигьас гьаттархьас адатуб. Чин кьимат ирцIанде! УхIасра э ме кар! Сергей Меликован ахттилатарилдира хьин алакъа ухIуна кканде мусульман хIуькуматарихъай. Ме суалин рекъуьъ ппара хIа майл ирцIанде Дагъусттандин Муфтиятира», — пуне Энрик Муслимова. Хабди гъургъуне мегIракайин гIулара. Мебурира чиппихъ хъая иджвелин чIалар пуне. Гьемишттин мегIракабур мукьул мукьул акьуна кканде пуне республикайин хIа гьуларира.
Салихат Малагусейнова