Исанди удигьай агъул чIалан форум хьуна уйи ДГПУйиъ. Ге форумдиъ хIавел аркьай хьуне те вахттунин ПГПУйин ректорди Магомед Имранович Абдуллаева. Гич завалхьуна уйи хье агъул чIалахъди бала гIадай дава инсанар. ГебуригI гIуйи Муслим Рамазанов, член Союза журналистов СССР и Росси, Iуьрус чIалан мегIелим, агъулшуй садпе филологический образование гъуйуф. Ги учис чIал йигуна гисаъ пуне, нагагь зас хум душуна айчи, агъул чIалаъ яри агъзур персерин чIалакес хьу, гIифу агъзур Iерабарин чIалакес хьу чIалар гIая пуна. «Ге кардихъас зун Iераб чIал ягIар акьуне», — пуне ги.
Зас ягIайдава са чIалракегьей персарин чIалагIас агъул чIалалди адина аяттар, амма зас ягIа ппара чIалар Iераб чIалаас хье чIалаъди адина аяттар. ЧIукь муз хIерфар духIуба хьуна айчира сур чIаларин мегIна илгванди ая агъилди. Са хубджи чIалар хьин мисаъ ахтармиш акьасе.
Зун ликIиттарин гъаурдиъ архьас хьин Iьурус чIалар гIачихьай фачикIасе ге чIалар. ХIа паярис агъуларин белики унихьуфра идефхьасттава ге чIалар. Iуьрус чIал гIачидихьучи мегIна ягIар акьас читин хьасе.
Сакина (спокойная) — сакин инсан, мал, гьава агъа хьин.
Джин (дух) — джинарар ая, джин йирхIуне, джинараригьас гучIа агъа хьин.
Джин (спрятать) — джин акьас сасрабуригьасагъа хьин.
Къуввагь (сила) — кьуват хьурай, кьуват хъаяв вахъ ме кар акьас агъа хьин.
Къумаш (ткань) — ппара батIар кьумашин берхIем э агъа хьин.
Къидрагь (мощь) — кьудрат хъадаъ вахъ ле кар акьас агъа хьин.
ГIалкъл (ум) — ве Iекьул нандиъ уйи, агъа хьин.
Къиимагь (цена) — мин кьимат фидегьен э агъахьин.
ВатIан (родина) — зе гIешкъ але ватан агъахьин.
ХатI (почерк, шриф) — мин хатI батарф э агъа хьин.
Васийягь (завещание) — зе вас васият э агъа хьин.
Хасиягь (свойство) — ме тунт хасиятинфэ агъа хьин.
Радий (соглашаться)- рази хьуна экьуна агъа хьин.
Дагиф(слабый) — Iайи загIифтти ая вун агъа хьин.
РахIагь (покой) — джандис рехIет агъа хьин.
Хуькумагь (правительство) — те фи хIукумат э агъа хьин.
Гебур сачIукь чIалар э хIекьданди ппара ая чIаларигIас.
Iераб чIала са чIал пун гъузугуна «Т» агъа хIерфуес хье «гь» ве дехIела э хье чIалан «Т» хIерфулди кIиркIваф. Нагь гишттин чIалан кьабахъ хъара хъай аяхаб чIал гихъай аяф «гь» хIерфукес ве гебурин «хье»Т».
Ая гиштти джуревел ая чIалар хье гебурихъай, ая «къ», «кь» хIерфар гIачахъуна ай.
ЧIалар са гьавайинттар идеф ягIар акьас идже ве Iераб чIалан хъудуьхьуь чIал гIаттивай. Амма ая хьера Iерабарин сасуманди агъа чIалар: гIаджал (поспешность), хье чIала Iеджал (смерть).
Хьера Iерабарин ппара ая ухшар чIалар,тебурин ме чIал миштти э пуна хье чIалахъай дуз вей аверегуна тамаш хьуна шадракегьей ве йиркIв.
Сур хIерфар хье чIалаъ адава хIерфар ичира Iерабарин аяф ухшарвел гъилгъилари ягIар акьас ве.
К.Мирзоев
