Ягълукъ алдикIа миллат адава. Келагъан, ягълукъ хумбари кIилил аликIа шейъер э, Дагъусттандиъ суман хъара Северный Кавказдиъ. Авала суман агьалра аликIай э ме батIар хIа ягълукъ, мус хьучинра ахъартай аве сусарихъ. Руш хухаб гъуршанди аве ягълукъар. Ахъарта ягълукъар, килагъанар ппара хьудегьен сусак дамакъар ппара кевейи. Кавказдиъ ая хумбари ягълукъ мус хьучинара фурс кей аликIа шейъ э.
Демар ая ягъа авалдин гIедатарилди сусан суратигь гьучархъай хьуная ире ягълукъ хъара джагварф. Мукьу-багунттарис фачиянди кьумаш берхIемар акьас хъара багьа килагъанар, ягълукъар. Джалла хумбарна шибер демарихъди верефи батIар Iекве рангарин ягълукъарна килагъанар аликIуна.
Мисала аяфе балкарарин хъара карачаеварин агъаф: «Иттаттис кканде вецунан суман сагъвел, шувас вере рушас — килагъан».
Гъай авейи ягълукъар гьер джуре хIуькуматариас. Iайи ад авейи ягълукъарин Персиас, Азербайджандиас, Турциас, Китайдиас хъара Iуьрусаттихъас файдина аяттарин. Дагъусттандиъ ягълукъар аркьа усттабури аркьай хьуне Iу багвди аликIас вереттар, хье хIабабарин сундукьариъ авейи хъара Iуьрусарин шалар, са хайри-шейри хьегуна дала алдикIаттар. Пул кьацIра кегьей Iегвал аркьафттавуйи ягълукъ гъушанас.
Северный Кавказдиъ ягълукъ хIисаб аркьайи хумбарин ехI-намус суман. Хумбеттис ягълукъ алдахъас ахттигьар аяфи Iари душманар укъа арайиъ дегIви гъурзар акьас. Iу душман укъая арайиъ хумбетти фадихьуная ягълукъ хIисаб аркьа маслихIат. Бабан ягълукъ алчихьафи Iабал, хIисаб аркьафи шиниккв улин дахьас пуна. Илан агу вахттуни ягълукъ фадихьугуна, иландис гучI верефи агъа.
Гьер миллатин хумбарин гIедат ая фиштти аликIаф ичин ягълукъ. ХIа хумбари ягълукъ аликIастти, кIилил аликIай хьуная къуч агъаф, хъара мучIе рангунин хьибу мурттанин бицIи ягълукъ бицIи гьадивуна абанкьулигь. Хулаас аттверегуна, вазифа и аликIуна хIа шалра хъара ягьлукъ аттвес, са муртт алчихьа гIунин кIилил. Хуппай джигьил шибери Iудар мурттар алчихьай хьуная гIунин кIилил.
Джигьил шиберис ахттигьар аяфи агъа чIарар аргвай руцас, шувас ушухаба вазифа и ягълукъ аликIуна руцас чIарар цIуппе акьуна. Iайи кьабул ве зас Кубачиъ ая хумбари аликIагъилди ягълукъар. Гебури аликIа джагвар каз-ягълукъ хъара шарф, къизилдин накьиш алеф цIимилара хъай, хIа пай накьиш кеве мурцIар хъара тукар. Гебурин гьерттихъ учин накьиш хъая, гьерттис ягIар ве: джигьил руш, шувакк ккеяф, хIа хумбеф. Амма къунши хIуриъди вейчинара кегьей гебури алдахъуна джуреф аликIа.
КIинаттихъас ярс аркьагуна кIаре кунар аликIайдава. Гил алве цIимиларна накьиш кедава каз. Амма агьалдин заманайиъ хъара ухьтан фурсунин Iеламатин батIар келагъанарна ягълукъар аттархьуная, ккане джурейин кьумашин, рангунин, накьишин.
Жавгарат Хамазаева
