(Макъалайин кIил удигь гьая номердиъ) Хабди ушуне ХIадад ХIададович армиъди. Аттархьуне ме Мурманская областин Североморск агъа шагьурди. Исна цIеса вазалалас хулаъди вере вахтт хьугуна, икьрар хъитIуна гьикай уйи кар акьас гьер усариъди, ХIадад Iебис кканхьуная вес
никель аттива шахттайиъди.
ХIезур хьуна верегуна гьучархьуная мис тидас адиная са джигьил идеми. Фиштти э тисаъ пуна хабар гъушугуна, ти пуная, эгена вас зун суман сивиъ силебра андавай, кIилил
чIара алдаминдавай хIа пулар фай адис кканчин ях. Гьемигьас гучI хьуна хаб йирхIуна ушуна адава ме.
Са хIефттайилас духIуба акьуна икьрар, ушуне Донбасди. Мисаъ ягIар хьуная гъвандин усттавел. Йиная мис гIуьфудпе разряд гъвандин усттавелдин. Са вахтт ккеттушуф гьучархьуная са аваршуй, вун джигьил идеми э, гъвандин
кар фидегьен акьасе пуна, файшуная ме учихъай
угольдин шахтайиъди.
ГIуьфцIурна ерчIудпе иса адина хIуриъди, цIакIинара акьуна, хизанра хъай хаб ушуне зун шахттайиъ кар акьас. Са-Iу исарилас джигерарил руг экьуна иттархьуна, архьуне
кIилин вазди больницайиъ. Больницайиас фартагунас ччуччун Агуьбан кIедж адина уйи, учин хIел ппара четинди ая пуна. КIедж хуруф, тегIди хIелди айчIуна адиная хIуриъди.
ХIуриъ сара кар лихун адавуйи, хаб ушуне хIуппарихъ, вахтт гIартай вейи лиханасра. Кьадар адавай акьуне гъвандин кара.
Мин гъил кидиркьу мугI, мазгит, пир сад-Iудра
адава хье райондиъ. Акьунадегьен курарихъас гъургъучин, ХIадад Iеби кIвал аркьа учи акьу: Эренлер пир, Кьушан
дерейин мугI, пир, ЧIаарин пир, Тпигъарин пир,
мугI, мазгит.
«Пир аркьай магъуъ аягуна, угъал угъуна ададиная рекъер мертт аркьай уйи эксковаторди, ме вахттуни рекъ адай гъузуная машиниас адайчIуна, са идеми адине чаалди, Iуьрус чIалалди гъургъай, джагвар кунара, ибхь суман джагвар кIилра
алди. «Фи э ме? Чун эв ме аркьаяф?» — хабар гъушуне чавас. Э пуне чин. Хьибу верш манатра алийине ми, са китабра файдине учин машиниас аттивуна. Китабин ке варттал
ликIине зе ттур, хуппай Рамазанан ттур, хуппай ГIададан
ттур, магъа чвас савкьат пуна, йине заалди «Лезгинская
Албания» агъа китаб. Ме китабик хье мукьарихъас ппара
задар кея».
Тпигъарин хIуригI гIая мугI аркьагунра, Iайи четин хьуная мис ухай мекIра, Iурдин вахттуни, котлованар икIуна ругъу хьедра аттузай аркьайи мебури цал. НецIун гъвандин цал аркьагуна, ке четинф муртт дузди агъдивуб, гъван кейцIуб э.
Ппара зурба гъвандин усттабур и Къарабрин ХIесай, Гурдарин Ибичай, Багьаларин Рамазан, ТIаранан ХIадад. ТIаранан ХIадада гъвандин кар далара кIуранин усттавел аркьай ппара лихуфе.
КIвал акьуне ми учи мазгитан минара аркьагунан кьиса. «Джилар ттуттуна ахъуна уйи куполдин са багвра мазгитан гъвадра. БегIеди пуная те вахттуни Iудпе секретарь иде Маликарин ХIададас устта джикIина фас хъучикайдава вун те ус батIар акьас. Хуппай ХIадад руцай ахьуная хIа усттайихъас, фушра рази давей.
Чин ме вахттуни мазгитан гъвад батIар аркьай уйи, хумбари шишаларилди руг алгъагъайи хъархъай. Вуй, хье хIурин абур кIесе минара мертти арчIучин, гьинара батIар акьасттавагьан ме агъай, зас унихьуне мебурин ахттилат. Файдирай кьутна цемент, зун акьасе магьа пуна, гIачишине зун мебурин ахттилатигI. Ай, амин, вун минара акьучин, минарайи минара акьасе пуна, элхъуьне заал Гурдарин Баджай. Гьеле дахьичин идемари акьуф ду пуна, бицIи гиран хьуне зас.
Са ягъа, гIараъ аягуна, хабар адине зас, Маликарин ХIадада алашаб агъай. Ушуне зун мин кабинетиъди. Я, ади (тезка), зун усттайихъас кIилин райондиъ руцай, вун минара батIар акьасе
пуна гаф йине агъай унихьуная зас, хIекьди хьасев вафас ме кар акьас? Хьасе пуне зун. Айчин гьеле Мустафайихъай хъитIан икьрар вас фи кканчин, кардин пул фидегьен кканчин, — пуне Маликарин ХIадада.
Файдина кьут, къум, цемент, хъучучIуне зун кар акьас. Хъулиханди зе хизан Хадиджайра. Зас чухсагъул пас кканди ая зе хизандис, гьеге четин зуьлериас хъуруцай, гьеме зе
йиркIурас ккане суман кьут гIаттивуна, хIезур акьуна луз алгъагъайи ми хъахъуна. Са ягъа кар аркьая зун гьал, алттине итта инсан гъас вертолет, минарайихъас хъуруцаяф ачирхIуна са тагьарис ттуттанас акьуне зун, хьуне зас гучI йиркIв адархьасттегьен, уч элхъенди гIудулхьуная летчик.
КIукIуйихъди рукьагуна, якьу багулихъ якьу гъул ате вун, хьин гьелисаъ фанар икIуна кIилди хье хIурил Iекв алархьагъилди акьасе, пуне Мусттафайи. Акьуна ккиркIуне минара. Джабар Кьубутай монтер и, икIагъилди хьуне фанар. ХIадада
минара якьу вершагьас акьучинра, зун лич агъзур манатигьасра алгъучIасттава фан икIас, пуная ми. Миштти пеф, хаб агьатI пуне зас ме гъулар».
Лихубар мин хизандисра зейдайи алчархьуне, кIерахъди аттвейи колхозис IуькIер акьас. Сагелай уцуна, акьуна Iашу IуькIерин къакъ, гъарефи сувахъди, гьахъуна, рукъас акьуна, хаб къакъ акьуна, алагъайи хIуриъди. Джалла инсанарис гьемиштти четин и.
Дакьас хъайра, фи пеша канчинра кей иджи э агъа ХIадад Iеби. Гьемиштти ацIуна пешабур кея мин кIиркIакра, хуттуларикра, амма фи пучинра, авалдин загьматна гьалдинф сад дава.
Ме чIалар ликIихаб, газитиъ ихьасра хъучадархьуна кIине ХIадад Iебай. Гунагьар гIефа акьурай учин, джаннатиъ мукь хьурай. Хизанарин ахттигьар фай ихьай аяфе давамлу.
Салихат Малагусейнова
