Абдулмуслим Абдулмуслимов Беларусиъ ая «Великий камень» агъа индустриальный паркуниди ушуне. Кардин рекъуьн рамкабуриъ ай Беларусь Республикайиди кIилиъ региондин Правительствойин Председатель Абдулмуслим Абдулмуслимов ай ушуне дагъусттандин делегация. Мисаъ мебур ушуне «Великий камень» агъа индустриальный паркуниди. Ме парк уч ая Минск агъа шагьурдигьас 25 км варха.
Ме парк мехIкам нукьтIа э Шелковый путь агъа Экономический поясдин, хъара ме коммуникационное звено э Европайин, СНГйин, Российин арайиъ. Беларусинра Китайдин алакъабурин рамкабурилди Iударинра гIая проект э ме. Ме тамашин ариш-варишдин площадка арайил акьубан тарихихъас, мисал хIел аркьая суаларихъас, арайил аркьая проектарихъас ахъакьуне индустриальный паркунин инвестицибурин курарин хIатти Петр Филиповича.
«Великий камень» — Китайская Народная Республикайинра Беларусь Республикайин арайиъ, Iударинра межправительственный разивелилди арайил акьу кIилдин экономическая зона э. Паркунин резидентарихъ ппара хIа льготар хъая закат йибан рекъуьъ, международный гарантибура ая мебурин кар акьубан шартIар духIуб хьасттава пуна.
Манзилихъас паркунин гъургъучин мин кьадар 112 кв. км вартт э, мин манзиларил лазим иде инфраструктурабур кIилди алийина ая, йицIударилди джигагьар, хъара промышленный логистический объектар, томоженный оформленибурин складар, пунктар, офисар, инновационный центрабур, гостиницабур, яшамиш вере хулар хъара джуре мукьара. Инвесторарис гьучихьа кканчин пул йина фацуб. Кканчин учис кIилинди гъушуб хулар, кканчин ирцIанде джил ккане джурейин инженерно — транспортный инфраструктура, коммуникация, объектар гъадивубан кьайдабурин проектар, гьер сетарин точкабура хъай. Мебур кидавай хъара компанибурифас хьасе хIезур производственный джигагьар пул ирцIанди фацанас, чиппинттар иде производствобур дархъас.
Промпаркунин кардин ке лазим иде рекъер: машиностроение, цIае материалар, комплексная логистика, электроникана телекоммуникацияфармацевтика, тонкая химия, биотехнологибур, электронная коммерция, духттурвелдис лазим иде шейэр, социально — культурная деятельность хъара джуреттара.Паркунин резидентвелди гIачучIас хьасе нае компанифас кканчира, капиталарихъ хIуькуматарихъ хъуттудурфуна. ЯгIайин ягъас промпаркунигI гIачархьуная цIеякьу хIуькуматиас 144 резидент. ГьемебуригI гIая Российинттар, Китайдинттар, Индинттар хъара джуреттара. Инвестицибурин кьадар 1,5 млрд долларовдилас вартт э.
«Великий камень» агъа промпаркунин хIаттари чиппин муш кеяф агвар акьуне аваданвелдин икьрарин ишттаракчибурин алакъабура Iудар багварис хайри кея курара ппара иджвелинттар хьубак Дагъусттан Республикайин вакиларихъай.
Дагъусттандинра Беларусин ният ая Iударира гIай арайил акьас хьеярив фалирхан предприятие. Ме кардихъас РДйин Правительствойин Председатель Абдулмуслим Абдулмуслимова ахъакьуне Беларусиъ ая Российин Посол Борис Грызловас республикабурин алакъайин разивелдин рамкабуриъ ай мегIракабур арайил акьубан ахттилатаригIди.
Дагъусттандиас Беларусиди кардин рекъуьас ушу Правительствойин делегация арайил акьуф РДйин хIаф Сергей Меликован тапшурмишилди э.
«Мич чин адибан ке герек курарикес сад э, Беларусь Республикайин джилил Iударира гIай хьеяр арайил аркьа фабрика дахъубан ахттилатар. Хьеяр мич гъасе Дагъусттандиас. Хье республикайиъ арайил акьуна ая хьеярин кластер. КIилди Российиъ Дагъусттандив фая гьалдис садпе мукь хIуппар ухIуна арайил акьубан рекъуьъ. Хьехъ хъая гIуьфу миллиондихъ хъучархьуна хIуппар, хIуькуматиъ арайил аркьая хьеярин 25% хьеттар э — ми э 14,5 агъзур тонн. Хьеяр арайил акьубан суал республикайиъ ппара гьеркIви гъузуная. Ахиран якьу — гIуьфу исан арайиъ ме рекъ цIае кIилиластти ккегъдивай авадан аркьая. Хьехъ чиппихъ хъая заводариъ, фабрикабуриъ арайил акьас мумкинвел аяф Iари 3200 тонн хьеярин э», — тайрикь акьуне Абдулмуслим Абдулмуслимова.
Производство дахъубан ниятарихъас ахттилатар аркьай, Абдулмуслим Абдулмуслимова гъавурдиъ ихьуне ягIайин ягъас Беларусиъ производственная базайил мишттин предприятие дахъубахъас фикирарна ахттилатар э пуна арайил алдеяф. Фикирдиъ ая Беларусиъ дахъуфабрикайиди хьеяр Дагъусттандиъ Iуьччуна арайил акьухаб рекъуьл акьасе пуна. Хабди мебури мисаъ хьеярикес акьасе ттунар, хаятIар, кьумашар. Мебурикес шейэр дуькьубан кар акьасе Дагъусттандиъра, Беларусиъра.
«Беларусин промышленникари лап хIайи кьимат ирцIанде Дагъусттандин хьеярин кьадмивелдис. Ме проект арайил акьубалас социальноэкономический эффектра ппара асуллу хьасе. МехIкам шейэр арайил акьуб кедавай ме кар кумак хьасе хIуппар ухIаттарисра, чиппин хьеяр арайил акьуна хайир гъушубан рекъуьъ, инсанарис курара алтухъ хьасе. Че фикирдиъ ая Беларусиди хубджи ппара хьеяр рекъуьъ ихьас. Гьику хьеярихъай барамбарди багагь мебури кьумашар, хаятIара рекъуьъ ихьасе. ЙиркIураъ ая эскерарис лазим иде кунара дуьркьанди хъучартас гьемиштти, батIар хьейин школьная формабура дуькьас», — хъучихьуне Дагъусттандин премьерминистрди. Дагъусттандин Правительствойин Председательди хъара ахъакьуне, дагъусттандинра белорусарин предприятибури хъай кар акьуб хъучучIуна ая пуна.
Гьемиштти ООО «СПОК Маяк М-1» агъа хьеяр арайил аркьая идарайи Iуьччу хьеяр гьарта Беларусин ОАО «Полесье» агъа идарайиди. Ме ппара хIа завод э трикотажна пряжа адихьаф. Гьалдинхабра хьеярин экспорт алтухъ акьуб ппара хIа мугьлат э хъай кар акьубас, Дагъусттандиъ хIуппар ухIаттарисра Iешкъ хьуна мебурин кар авадан хьас. РБйиди адибан рамкабуриъ ай дагъусттанагьлибур весе ОАО «Полесье» агъа идарайидира. ГIай проект арайил акьубан кардис кьиматра йисе.
Гьелбетта гьемишттин кар фикирариъ аягъилди арайилра акьучин ппара идже хьасе. Фас пучин ахиран вахттари хIуппар архIу хьеяр хIисабикк ккедай фадахъуна амилгванде чIирариъ. Миштти хьучин инсанарис Iу манатра алтухъ хьасе, мебурин загьматра фана хьасттава, кар акьас Iешкъра алтухъ хьасе.
Ме кара кедавай, сад далара идже хьасе тIабиIетис. Хьеяр кьабул аркьа мукь хьучин мебур фадахъуна илгвасттава, тIабиIетра мертти амилгвасе.
Салихат Малагусейнова
