Инсандин Iуьмур ппара тамашин зад э. Лекул алгъархьухаб хаб лекулас алархьасттегьен лирханди ве мин Iуьмур. Гьелбетта гьерттихъ учин кьисмат иде ризкь хъаве. Кьисматин ризкь хъайчира загьмат дадивуна рехIетти ма пуна сайис ра фера ирцIандава. Гьер са инсанди учин джафайилди хIуьлал идеф къазамиш акьуна кканве ме, багайин ягъа халкьарин удигьра, хьин халкь акьу халикьдин удигьра е неч, е гунагь дахьас. Iуьмурдин рекъуьъ гьертти учин кIил ухIас фи кар кканчира аркьа, амма ме кардин ке хIа шартI э, фи аркьайчира сасрайиз хатIа, зарар кедай акьуб.
Диндиъра хьес агъа, фидегьен вас Iайвел акьуттисра вередегьен иджвел акье пуна. Пешабурихъас гъургъучин хье Iуьмурдин рекъуьъ мебур хьес ппара гьучархьа. Гьер са мискьална-зар дегьен кар пеша э. Дуьйин варттал инсандин хьил бадил хьухаб мич хIатти бицIиттис гьертти учис ягIаф ягIар ар кьай алайшу макан э ме. Миштти пугуна гьелбетта Iари гIилмин рекъ агъа чIал дава, фишттинф кканчира кар — пеша Iеле ямаг, ягIа ахттилат, чиппин усттавелар, са чIалалди фи кканчира агъа чIал э. Те вахттари мегIелим, дарс хура шиниккв агъа чIалар адавуй, гьер са цIае кар ягIар аркьаяф мегIелим хIисаб ий. Гьучихьучин кьанди э махьтабар, мегIелимар арайил хьуф. Гьемиштти гьер са пеша э. Гьер сайихъай духттурвелдин пешара учин вахт ади вегIдайи бадил хьуне. Ме кардис дахъуне духттурханабур, ачухъ акьуне мисариъ гьер джурейин пешабур. Духттурвел ппара джувабдар пеша э. Фас пучин ме пешакардилас асуллу э инсанарин Iуьмурар мебурин сагъламвелар. Амма ме духттурханабуриъ кар аркьая гьер са пешакардин кар учингъилди джувабдар э. Кан Iуьрччанчин мертти Iуьччуна канве, Iелеф аркьайчира батIарди идти акьуна кканве, палатабурин мерттхьун аркьайчира бажаранди акьуна кканве. Са чIалалди гьер инсанди училас асуллу идее кар йиркIв фай мехIкамди акьучин дуьяйин гьер са багвра авадан хьасе, инсанарисра иджвелар хьасе.
Духттурдин джафайихъай барамбар ме джигагьар мертт аркьая дишагьлибурин джафара. Мебурисра ппара гъам кеве больницайиъ ачархьу итта инсанарихъас. Фас пучин мебурира больницайиъ аядегьен гагьди мебурин IуьмурдигI лап йиркIв фай ишттарак аркьа. Мебурихъас дуьгIера аркьа, гъамра дива, иттали буш акьуна аттдарукьаттис гъилра гьучихьа. Зас пас кканди ая, чаб гьеммишанди духттурарин эхъуьникк ккейчира ме инсанарин вазифара лап лазим э иттаттарин Iуьмурдин рекъуьъ. Са чIалалди загьматил йиркIв алдай, кардикк хIав ккедава инсандифас мишттин кар багура кехIей акьас хьасттава. Гьемиштти больница, мисади вере итта инсанар бадалди ягIайин ягъанис, ацIуна исари Агъул райондин больницайин мерттевелдихъас йиркIв фай лиху дишагьлибурикес сад э Гасангусейнова Кьул банкъиз Гамидовна.
Кьулбанкъиз Гамидовна са агъзурна ерчIу вершна ерхьцIурна ерчIудпе исан кьана Iудпе январьди Агъул райондин миссиарин хIуриъ ХIемиданра Аминатан хизандиъ хуне. Хизандиъ ай уй мебурин ери шиниккв якьу чура хьибу чи. Дад колхоздин нежбер, бабра доярка ий. Гьелбетта дадра бабра кIилил алме вахттари джаллабурин шиниккварис суман е гьей адавай е гьуй адавай дуьнья мебурисра Iекви ий. Миштти пучира хIа хизан ухIас лидегьен рехIетра давуй. Амма дад дахи кIина мебур амилгуне садтти бабахъай. Ме вегIдайи читинвелара мебурис зайдайи агуне. Дад кIи иса Кьулбанкъиза ерхьидпу классиъ хурай уйи. Милас бицIишиникквара ай уйи хизандиъ. Фас пучин чиппи дакьуф мебурис фера джиркIенди адавуй, бабра ягъди кардил алвейи. Кардилас адихаб Iуьччуб — чIирхIуб, хулан мерттхьун, Iеле ямаг, мал къарайин акьуна джалла багвар акьас хъучархьайдавуй, дехIела мишттин курарис гъил гьучихьуна кканвейи хулаъ ая шибери шиникквари.
Хабди шиниккварин кумакра фай баба фидегьен читинди айчира мебур эвлемиш акьуна сакин акьуне. Махьтабилас алтухъ хурубар акьас мебуривас хьундава, мугьлатар адавуй. Фиппур пучира дуьяйил аметтарис чарабур ве, кIина ушуттарин э джигьил Iуьмурарин ахир вереф.
ЙицIудпе класс ккиркIухаб Кьулбанкъиза кар акьуне Типигъарин хIуриъ ая швейная фабрикайиъ. Хабди кьисмат хьуна ушуне Хутхулди шувас. Iу кIиркIна са рушра хъая мебурихъ.
Учин хизан арайил хьугунара лидегьен рехIетвелар мебурис адавуй, фас пучин, мебур ке читин, гьер са задунин кьитвел ая ерчIцIурпе исар ий. ХIуькуматин кIил кIилил алдавуй. Гьертти учифас вере чарайилди ий кIил ухIаф. Гьеме вахттуни кар хьуне Кьулбанкъизас райондин больницайиъ уборщицавелди. Кардил ушухаб фиштти ичира вазаланф вазала вахттуниъ ай хулади Iу манат ачадиф самуз рехIет хьуне.
Учифас хабар гъушугуна ме ахъаркьа: «Хьес джаллабурис ягIа хIурин мукьуйиъ кIил ухIас мус хьучира лидегьен рехIет давуй. Амма загьмат дивутти нандиъ айчира учин кIил аттивасе. Гьемиштти чинра э, Чахъ че хизан хьухаб мал — къара ухIайра че кIил ухIуне. ГъиларигI хьибуд бицIи шиникквара гIай уй, хIуькуматин кардилла алдей уй, мал — хIубра ухIай уй, гIаран — IуькIерин хуппурарин курара ппара акьуне. Гьалдин вахттари рехIетар ппара ая. Гъили кан гIуьрччанф андава, хъахъуна хьед гъареф андава, хьураккди ушуна гуни уджаф андава, алтухъ ппара малара хъандава, хуппурара сайи — Iуйи дала узай андава, IуькIер акьасра бегьем рехIет хьуная, альхIамдулиллагь кьит заманабура андава. ХIа инсанари агъаф суман пул фай базариди ушучин гIуран кIарчра кехIей гъушанас хьасе. Загьмат дивас кканеттис гьер са иши лекра ягIа пул э.
Дадан хулаъра читинвелар агучира ппара дуьхьуна шадтти, ширинди яшамиш вей уй те вахттари. Чуппар заалас хIаттар ий, чиярикес ке хIаф зун ий. Бабахъай IуькIерисра вейи, джалла завал хьуна яIар архъай нецIваригIра гIавейи.Чиппис хIаттари йи насихIетра фарцанди ий. Фас пучин хIаттихъди бицIиттихъди нуьхIуьбатна хIулматра ппара ай уй. Алтухъ пулар девлетар хъудайчира, шадвел, садвел, дусттвел ппара ий тевахттари».
Уч алтухъ яшттин хIаф давайчира учин Iуьмурдин те вахттарихъай гьучикIучин гьалдин вахттари бегьемди мугьлатара иджвелара хьуная агъа ме.
АцIуна исари ме кар акьучира хъай кар аркьаттари иджвелин ч ал дала гъургъайдава Кьулбанкъизахъас. Халкьдин баркаллагь хъай кар акьасе пугуна ме рехIетра дава зарафатра. Хъара джандин сагъвелра кьуватра ирай учис ягIайин хабра ацIуна исари кар акьас.
Салихат Малагусейнова
