Халкьди агъай аве: ханарин шиникквар хIапай кумметтар э пуна. Амма зас ягIа ахъакьас кканди ая лап Iайи куметтихъас- учин дадара кехIей агъай хьуная ге кумеф э пуна. Хьуне агъа, хьундава агъа са хан.
Ме хандихъ хъай уйи агъа джигьил, сус акьас хъучархьуна кIиркI. Амма ме хандин кIиркI дегьен куме инсан сайисра агуна ахьасттава. Фи кардихъас мис ахттилат акьучира- ме са задттинра гъавурдиъ адархьай, улара алатай эркьвай хьуная. Фи кар акьас хъучикучира-са карра арайил вей хьуна адава мин. ДехIела дадара миндавай мис Дахьуф агъай хьуная.
Ме кIиркI хIа хьуна аяхIела, дадас хьир акьуна, сакин акьас ккан хьуне учин валад.
— Вун хIа хьуная, зе кIиркI. Вас хьир акьуна кканде. Амма гьина йисе учин руш вун суман дахьуттис? Зас ягIайдава фуш гъайчин вас хьирди. Найич кканчира ушуна, вас хъудуьхьуь хьир джикIина фаша, — пуна, гьикуне дада ме Дахьуф.
Куметтис вархалди душучира фера дава. Ушуная ме чиппин хIурин базариди. Гьер са гьучархьуттифас хабар гъуршанди хьуная ми: «Гьинахъ хъая зас хьирди вере руш?». Джаллабур элхъенди гьайчIвай хьуная хандин кIиркIагьас. Ме ая базариди бадил хьуная Ачунчун агъа идеми, дагил алийина Iачин маргаяриъ агьату ччам масса ес. — Вун фиркьаф э ччам масса ес адинаф, ве руш гьидикуна? Идемарин кар эв гьеле? Ччамар масса йиб хумбарин кар э, — хабар гъушуная мивас базариъ аяттари.
— Фиштти э зун руш гьикаф базариди ччам хъатас? Зе руша ччамагьас хьед духIуба акьуна гъарегуна. Экьурай уч ая усаъ! — пуная мебурис Ачунчуна.
Унихьуная ме ахттилатар Дахьуттис. Дахи -дахи гьучушуная Ачунчунагьди:
— Зас ве руш тин пас зе дад мус гьикайчин хабар гъушанас кканде зас вафас. Ачунчунас, учик келхъенди аяф суман хьуна ме джигьил кирк, хъел адиная.
— Зе дагифас хабар гъушен, — пуная ми.
Дахьуф, гьучушуна дагигьди, пуная тис:
-Е даги, даги, уп сара зас: мус гьика зун зе дад Ачунчунан руш тин пас?
Даги, гъавурдиъ адархьуна учикес фи ичин ме инсандис кканди аяф, хаб алдаркуна джуфттар йирхIуная. Дагин джуфттари джалла ччам ая маргаяр аргIуна ая. Гебур аргIуна агуф, гучI хьуна гьишиная ме Дахьуф. Ачунчун, алекьуна учин дагил, ахъихьуная гихъ.
Дахьуф, чиппин хулади веяф, тегде хьубаас, къунши хIуриди аттархьуна ая. ХIуриди ачархьугъилди, гьучархьуная мис са джигьил руш. Ме руша, гагь фарцанди пеIелан чаркквар, гагь хаб фартай ахьуная. Рекъуьн яIаниъ фадихьуна гъурагъалар гIая ягълукъра ахьуная. Гагь гъадивай хьуная ме руша ге ягълукъ, гагь хаб артай хьуная.
— Фи э вун аркьаяф? — пуна, хабар гъушуная Дахьутти, муьхIтал хьуна ме руша аркьа курарил
— Кумак акье сара зас, — пуная руша.
-Че хулаъ чарккварил экьуна ая пеIра ая, чаркквар хъай адаркафра ая. Дад ччам масса ес базариди ушуна ая, зас буюрмишар акьуна: чарккварил але пеI гьишасра амарта, пеIелахъ хъая чаркквар гуланасра маркьа пуна. Фиштти аркьайчин ягIайдава зас ти путтар.
-РехIетти. Шаб хьин пеIелахъай адарка чаркквар гьидишас сасадтти гин лекарихъ хъитIанас. Гъушуна гъурагъалар гIая ягълукъ, учин кIилил але бармакикк кичикIа ми, хуппай Iудари хъай пеIелан чаркквар фарцанди хъиртIанде тин лекарихъ. ХъитIугъилди, алттиная ппази, пеIра, чаркквара алттфайшуная. Рукьуне ме арайи Ачунчун хIуриди. Хъуланде ме, аргва: е пеIна чаркквар андава, е ччам андава мин, завариди агъатуна бармакра Дахьуфра ая мин рушахъай рекъуьл, заварикк аккедаркуна. Гъуюна са кIаш, дивуная Ачунчуна Дахьуттин кIилилас. АргIа бармакикк ккея гъурагъалар, алаве мин кIилилас маскъвар суман гъурагъалдин гIанаъ
аяттар. ГучI хьуна, учифас идеми кIеф суман хьуна, Ачунчуна амурдиъас аттархьу Дахьуф, хъучIирхIуна ачафайшуна салаъди, фадихьа фурдил, Iуьш хьугуна эвел акьасе пуна учи гин.
Салаъ ахьуная итта хIуни. Iуьшуй Ачунчуна ачикуная гисаъди дагира, гин кьабахъай, фачийина байбут кантIра, учин рушра.
— ХIунин багулив экьве ягIа Iуьшуй. Нагагь ле луькIегъилди хьучин ккегъчIирхI хьилидакIес, — пуная ми рушас.
Iуьшан яIани амурдиъ ачархьуная хандин кIиркI, айхьера атай. Ачунчунан рушас, хIунинттар суман хьуна ге унар, луькIеяф суман хьуна, ккегъчIирхIуная хIуни. Вазуран Iекв ачархьу арайи, агуная рушас гъайши Дахьуф.
— Фи идже хьуне вун кетIуф, хьин те пеIна чаркквар гъас ушуна кканде, тебур гъархьа вахтт хьуная, — пуная Ачунчунан руша.
Гьеге арайи даги чирчирар акьуная. Куме рушас учи руккуна ккидиркIуф суман хьуная хIуни.
— Ма, вун рукк гьеле, — пуна фачийиная Дахьуттивди кантI. Дахьутти чIалра дапуна руккуне чирчирар атая даги. Багами агуне Ачунчунан рушасна хандин кIиркIас чиппи Iуьшуй акьу курар. ГучI хьуная мебурис, Iудара хъай гьишас кканхьуная.
Ачунчуна цIуппи хъикIаф и агъа къаупубур, къачагъар удучIас учин хулариъ. Цалар лап гьаваттар и мин гIанан. Хандин кIиркI, циликес кегъутIуна Iерабайик акуьчIуная, ппай ме руша, акуьчIуна мин гIунинкIиларилас цилиъас аттагъуна цилан фацуная. Iераба ккейшуная- Iудара циланикес кедагъуна амилгуная.
-ЦIуппи фацен цилан, зун ваккди агьал Iераба кичикасе, — агъай, гьараяр акьуная руша. Фатуная ми цилан- мебур Iудара уссал алирхIуная.
-Вафас варттихъ багв фацуна гъузанас вейдава, вун ккенакк гъузен!- пуная мис кIиркIа.
КIиркI акуьчIуная цилиъас аттагъу циланикди, Ачунчунан руша мин лекар фацуная. АкуьчIасра хъучархьуна адава мебур- хаб алирхIуная мебур Iудара джилил.
Ахуникес кетIу Ачунчун хъуланди ахьуная тIагарихъас мебури аркьаттарихъ. «Зас ягIаф, мебур сад сайис ппара иджи хъудуьхьуьна ая; фера дахьучин, е пеIелан чарккварифас хьасттавуйи, е ччамафас хьасттавуйи зун. Гьер са зад чиппин мукьариъ амилгванас и».
Ме фикирар кIилиъ архьуф, ккан хьуная Ачунчунас ме кар арайил акьас. Унахъуная ми Iударис хулади, ппай пуная мебурис учин йиркIвураъ ая хиялихъас. Агъаягуна, мис ягIархьуная ме хандин кIиркI
идеф. Ме кардихъас хабархьуф- ччамахъасна пеIелан чарккварихъас давай, рукку дагира кехIей хум ушуная мин. ХIеракатдалди завал акьуна ми рушахъ ахъарта Iач-кьулра, рекъуьл аркьа рушна кIиркI хандин
хулади, фачийина учи хIезур акьу задара. КIиркIав фачийиная карават, рушавди- чувалиъ ахъуна къабар-ттурара, чеярна шаккарар ахъу кьватибур.
Хъахъуна чиппис йина задара, учIа ме Iуд рекъуьъ. Рекъ нандиъас э пучин аяф- кIил вартт акьуна агъавере вартткIил.
Вей-вей бизар хьуна, эмкI ичиная Дахьуттис.
— Закк ккеяф Iу лек э- вакк якьу лек ккея, иджи гьеле вун ях ве лекарилди че хулади-, пуна, хъайхьуна гIунарихъас, фадихьуная ккарават.
Ми ккарават фадихьуна агуф, руша учив фая са пай задар фачийиная Дахьуттивди. Мебуриккра бизар ве ме.
— Фикьас къикъи хъахъуна гъарефе шаккар хулади, адина мич духай чеяр, — пуная хандин кIиркIа.
— Лиштти идехаб, ппай гьер гелай чеяр ухас къабар хулаас фикьас э мич гъареф? Гьеме къабара экьурай мисаъ, — пуна, фадахъуна Ачунчунан руша учихъ ахъату кьабара, гIахъуная нецIугI.
Са вахттунилас хандин кIиркI рукьуная чиппин хулади учис сусра хъай.
— Ппара Iайи чаб чиппис хъудуьхьуьттар э, -агъай ахьуная ме сусан экьуб-гъузуб агугуна хIуринттари.
Гьемиштти джикIине Дахьутти учис сус. Гьалра амефхьасе тебур чиппин хIуриъ. Тебур тисаъ- зун мисаъ.
Тарджума акьуф Рамазанова Тамама э