Ме дуьяйиъ исалас иса аттадархьа тамашабурна lэламатар адава. Хье райондиъ хъуттурфучи Iерабабур, чукьарар, уларисра аргвай андава, хьар аккикIуб аваласуман андава, газ уга рукьан пичар акьуна ая, миштти ахъаркьай ушучи ацIуне вахт фаттивасе хье.
Зас мисаъ ахъакьас кканди ая гьалдин компьютерар, тилифанар, планшетар, ноутбукар, интернетар аттархьастти фиппур аркьай элар ккертай ичи, фиштти дурхIай ягъар алдихьай ичи хье шиникквари.
Гедабурин ке гIешкъ ая дурухIаларигI гIуйи кIутар шилиб. КIутар — хIа маларин, чаравабурин къабахъ лекун агъра ад са арайигьас тIурша мукьуйиъ ая иркк. Шиникквари кIутар шиланас агъаф и. КIутар шиланф Iари чаравабуриас аттивуттар и, хIа маларинттар гIачартайдавуйи. Гебур авейи гьер джурайинттар чиппин хIавеларилди, бицIиваларилди, дихуттар, ихуттар, рангар йирхIуттар, хъара саебура. Зе кIвалдик киметтар зун ахъакьасе агьал: бицIик — бицIи кIут- келанф, ургунанф, е ппара ихуна аяф; цIабик Iайи ихуна аяф варттал багвара кIенакк багв; хIандай — кьацIра дихуна ая хIа суман кIут; суьрIет — са сур, багв фадава кIут; гьер рангар йирхIуттарис агъайи ирикарна чулликар. Нагагь чIукьдехIера ихуна аяхаба — кIарч алдихьуна ая агъайи. КIут шилангуна фун ая багвра уркI ая багвди алгъадаркучи кIут «чистый» агъайи, эгена джуре багвари гъузучи «алем» агъайи.
ДурхIас хъучучIас вей и нагагь Iу шиникквдехIера авейихаб. ГIифу — ярхьи шиникквдилас вартт аман ами дурхIафттавуйи. ДурхIас хъучучIастти чиппин арайиъ аркьафи маслехIет хьиму кIут аккиянчи гьертти сасуманди. КIутар ккеттгъай артайи. Ге мукьуйис агъаф и «круглевой». Удигьай димари гисагьас гьайчIуна акьуна ая хатIуниас фартафи учин кIут гебурис киркьвагъилди, хьудегьен ппара кIутар адихьагъилди ге акьуна ая гиргениас «круглевойдиас». Вун кIут фарта хатIуниас «круглевойдигьди» авейи якьу гIифу митри, маслехIет акьугъилди. Нагагь киркьунара кIутарис кидиркьунара «алем» хьучи атайи ги фартай кIут, е гебур джалла адихьуна кIиркIвасттегьен, е учин кIут «чистый» хьасттегьен, гиштти аркьай и кIутар амедегьен гагьди хаб учин нубат хъучадисттегьен.
Бахъу хьуттис гин кIутар алттфайшуне агъайи. КIутара «круглевойдиъ» атуна хъучучIуйи агъатас чиппив фая са — са кIут , «алем» агъайи нубатил сайи, гихъай ая саебури ги агъартагуна «чистый» агъайи чаб удигь хьас кIут фатас. Кеппара » алем» хьутти фартайи кIут кеудигьай, хабди аметтарира. Зас кIвалди аме руьхьуьна якк Iелди ами нагагь ирккураас кIут аттивучи дахи дахи вереф и шиланас. Раккагь вас ккекьуна авейи ваалас Iассе шиникквар, хулариъ бицIи сумкабурдалди кIутар завал акьуна аяттар. Алттфайшуна ве хъахъудава кIутра вунра эркьвайи.
Ме дурухIалара ппара кумак аркьайи шиниккварин гъил дузди лихубас, джандин сагъвелдис, раккаригьас кам давей. МисагI шибер нагагьра аргвафттавуйи. Ге вахттари гIешкъар ай кIутариъ улудар ихьуна къургъушумаракегьей агъартайи уьцlас акьуна, ге къикъе верегъилди, фартагуна гъилис хабар хьас.
ДурхIагунара «круглевойдиъ» артаф кечIирхIе кIутар и суьрIетIар, куц гулуттар саебур. Нагагь гебур алттфайшухаб хъучучIайи ккиянас батIарсуманттара. Круглевойдиас адихьас алучIафра кеудигьай кебатIарттар и. Вафас вейи нагагь маслехIет акьучи са батIарттихъай Iуд, хьибуд гин чIирхьеттара ккиянас. Сагелай дирхIуна кIиркIухаб сайивасра гудж акьас вейдавуйи шаб хаб дурхIас пуна, вас кканди адахаб. КьацIра хум вейдава, вун кIут фатуна нагагь гIукъу мукьуйиъ ачархьучи гьегидас йирхIуна кканвейи, фи дегьен хIуьчIансуз вейчира, гъил гьадмикIа, ачумучIа агъай. Кена кеиджеф и нагагь вун кIут фатуна йирхIуна са пай кIутара адахъуна «круглевойдиъ» «алем» хьуна гъатайигуна. Ге вахттуни вейи вафас нандиас кканчи, фидегьен кканчи гъилар адикIуна йирхIас. КIутар шиланастти чаб чиппихъай сасуман кIутар и агъартайиф, хIандаяр — хIандаярихъай, цIабикар — цIабикарихъай саебура гиштти.
Гъиларигl лирханди гIавейиф ппара ге кIутар и. Сурав фавейи «бахттачар» агъай, е ягъди «алемар» аркьаттар, е ппара кlутар «круглевойдиас» адархъаттар. «Шаб зе «бахттачахъай» шиланасев», — агъай вейи.
Фату кIут батIарди киркьугуна, гьалдин боулингдиъ суман, вас кканчи джала кIутар адахъу вахттаракегьей вейи- яри-муя кIут, хъусас аркьайи джалла кIутар, вунра авейи ачадаркуна муьхIталди фиштти э ми акьуф агъай. Iайи хъусайиф и кIутар хIа хIандай киркьугуна. ХIанди, луфаригI гIархьу эрфелихъанди суман, къилкъил аркьайи кIутар.
Алттушуне ге заманабура, гьал кIутар шиланттар ул хъайра аргвай андава. Вахттар духIуба хьуна джуре тамашабур хьуна ая шиниккварис. Белик хье шиниккварис гьалдин тамашабур адифсуман, те вахттари, те заманайин шиниккварис кIутара цIае тамашабур суман адеттар идефхьасе, удигь вегIдайин шиниккварис хъара идже тамашабура адавуйиф ягIайдава, хьес хье вахттари кIутар шилибарна сае дурахIалар суман. Гьер вахттунис учин тамашабур ве.
К. Мирзоев
