15-пе январьдиъ Дагъусттандин хIатти Сергей Меликова файшуне совещание. Мисал хIел аркьа ке хIа суал хьуне коронавирусдин иттал алтухъ алттдавес эхIттият акьубахъас.
Ме мегIракайил ишттарак акьуне хIуькуматин идарабурин вакилари, хъара хье Дагъусттандин муфтий шейх Ахмад Хаджи Абдуллаевара.
Завал хьебан багьана э COVID-19 агъа макурзана иттал хабра къате хьуб. КIилди хIуькуматиъ кедавай хье Дагъусттандиъра ахиран ягъари иттаттарин кьадар ягъ – ягъалас ппара вея. Дагъусттандин хIатти тайрикь акьугъилди, гьелбетта мехIелдис саннапуна алтухъвел хье республикайиъ адава, амма иттаттарин сан ахтт алайхьасра вей андава.
«Иттаттарин сан аргвай – аргвай алтухъ ве джалла хIуькуматариъ. Сур усариъ ме хьибу исан арайиъ мусра дахьудегьен ппара э иттаттар. Ягъ цIае вередегьен ме итталин джуьрабура цIае ве. ХIа пай хIуькуматарил алгъазийиная цIае штамм. Хъара хьин фикир йина кканде илгунди тIуршай хъудугъа инсанарихъди ме ковиддин Iайвелна зарафатсузвел рукьас акьас», – пуне Сергей Меликова.
«Хьес кIвалас ве Iу агъзурна къадпе исан хьид. Мегуна Дагъусттандин муфтийдира сур идарабурин вакиларин кумакилди ме гъам хьеалас са хIилла алттивуни. Агьал ме гъам хьехъди хаб багу вея. ЦIае штамм пучира мегелайинф удигьай адеттарилас гIуьдул э агъа. ЯгIайин ягъас хье духттурари арайил акьу дарманарикес ме итталис рехIетти чара хьасе. Къадагъа акьубакесра ппара кумак хьасе иттардахьас. ДехIела пешакурарин насихIетарил батIарди йиркIв алийина, мебурин петтар акIуна кканде.
ХIуькуматиъ ая кьайда лап къикъеф э, миштти идегуна ая ахттилатар гьер джурайин къадагъабур алийибан. Сур регионариъ хаб дистанционно акьуб мункине хурубара. Ме суал мехIелдис хье усаъ адава. Амма нагагь хьин ме кардил алгъудузухаб, хьесра ме суал садпеф хьасе. Хьин ухIуна кканде къадагъайин кьайдабур ке Iайи халкь завал вере мукьариъ — мазгитариъ, дуканариъ, махьтабариъ, курарил», — хъара хъучихьуне Дагъусттандин хIатти.
Региондин Роспотребнадзордин хIаф Николай Павловара учингъилди ахъакьуне агьал ая штамм омикрондин кьайдайихъас. Са сара джуьрабурилас мин кедишибра ери –муягелай вартт э, инкубационный вахттра джикъи э. Кедишина Iу ягъалас учис хабар кидай инсандикес хатIа киве багулихъ хъаяттарис. Якьу- гIуьфу ягъалас ме киркьу инсандис Iа ве. Штамм «омикрон» хIапай кедишафра гIуьфу исалас цIеса исалдидегьен яш хьу шиниккварис э. Мишттин шиниккварис вакцинабура аркьай адава.
Къанна ерхьи хIуькуматиъ хаб къадагъабур алийиная, коммендантский сеъетар акьуная, сур хIуькуматарин дазубура кегьей хъикIуная, сасра хIуькуматарин инсанар дайдес.
Россияйинра ппара субъектариъ, хье къунши регионариъра бадил хьуная штамм «омикрон».
Дагъусттандихъас гъургъучин, региондин санитарный хIа духттуран ахттилатарилди, ахиран ягъари иттаттарин кьадар гIуьфцIур процентихъ хъучархьуна вартт хьуная. Ме кар асулу э цIае исан мегIракабурил джемеIет дагучIай завал хьубарихъас. Завал хьуб кедавай, мебури эпидемический нормабура ухIундава.
Ппара ая иттаттар Дербентский, Левашинский, Магарамкентский, Новолакский, Карабудахкентский районариъ, Дагестанские Огни, Каспийск, Махачкала шагьурариъ. Амма удигьай хIа яшанин инсанар ппара иттарвейчин, мегелай шиниккваригI ппара гIая.
Николай Павлован ахттилатарилди, алтухъ эхIттибар хъадава саннапуна коронавирусдин инфекциди кIилди Дагъусттан фацанасттава пуна. Фас пучин, прививка акьуттар чIукь э, маскабур ишламиш аркьай адава, дезинфекцибура аркьай адава. Миштти идегуна, духттурвелдин пешакурарисра читин хьасе. Мебурифас кканегъилди хъучушуна иттаттарис герек иде кумак акьас хьасттава.
Див, пуне Роспотребнадзордин хIатти, къадагъабур, тамбигьар са муз хъара цIуппе акьас. Джаллабур алгъузуна эхIттият акьухаб, хьефас хьасе ме коронавирусдин синджил кьатI акьас. Хъара алтухъ акьуна кканде прививкабур аркьаттарин бригадабур. ЯхI акьуна кканде вакцинабур акьас. БицIиди иттархьугъилди духттурарилди ушуна, анализар, герекк курар акьас хъучушуна кканде.
Дагъусттандин хIаф кIилди мин ахттилатарихъай рази хьуне. Ке идже кар- вахтт ами ягIар акьуна иттаф гьаттивуб акьуб э пуне ми.
РДйин здравоохраненин министрдин врио Татьяна Беляевайи пуне гьалдис республикайин больницабуриъ ая Iу агъзур дегьен внебольничная пневмонияна COVID-19 хьуттар, мебур чиппин процедурабур акьуна хаб вереттар э, са агъзурна гIуьфу верш инсан больницабуриъ ахъухьуна экьуттара ая. Якьу вершна ерчIцIурна ери койка гереквелдис Iареттара ая. «Вакцинацихъас гъургъучин, ягIайин ягъас вакцина акьуная 50%, коллективный иммунитет 30,5%. Иттаттарин сан вартт ве. ОРВИйин признакар аттар инсанаригIди алтухъ гIачушуна ккандава. Духттуран выпискабурна записара кегьей акьуна кканде дистанционно»,- пуне Беляевайи.
Мединститутин ректор Висампаша Ханалиеван хабарарилди, мисан студентаригI, мегIелимаригIра ппара волонтёрар гIая, гереквелдин кумакис хIезурттар.
Ппара чухъсагъул пуне Сергей Меликова джалла кумакис хIезур идедегьенттарис. «Хье фикирарин духIубавелар адава, – хьин хье халкьдин сагъламвел ухIуна кканде. ДехIела ппара халкь завал вере мегIракабур районарин, хIуьрарин хIаттар алгъузуна файшуна кканде. Вирусдин хIел хьес ягъагуна, эхIттиятара акьуна кканде. Мус ме иттал сакин хьасчин, хьес ягIай адава. Див хьин ухIас, хьинра хье багунттара», — пуне ахирахъди Дагъусттандин хатти.
Салихат Малагусейнова
