БицIи рагъ суман агъучIуф хуппуриас, чIириас, агугуна йиркIв ачухъ аркьаф, шад аркьаф, Iеламатин батIар тук. Фидегьен кканчира батIарди гъургъас кея ме тукухъас. ХIекьдан батIарф суман гьегиштти инсандис хайир кеяфра э. Хьес джаллабурис ягIа хIапай IуькIерин, тукарин, цIабарин, кIурарин хайирдихъас, инсанарис вере муфеIэтихъас ягIарвереф авалдин китабариас.

Хъара агьалдин вахттари инсанарис ая мункинвел интернетиас ягIар хьас. Гьамиштти ме тукухъасра ликIиная лап авалдин вахттарилас мич ягIайин ягъасттегьен. Ке удигьай ме тукухъас ликIине Римский писательди Плиний Старший учин китабик «Естественная история» 77 исаъ. Хье дуьйил алди ая 300 джурайин ромашкабур.

Са пай инсанари агъа удигьай аяфе мебурин 350 джура, 20 асирдиъ Африкайиъ ая инсанари угас аркьай ккедихьуне са пай тукарин, фас пучина гебурин гIедатарилди ме тукари инсандис Iайвелис, яманвелдис хьунаф хIисаб аркьайи. Амма хIапай миллатари хIисаб аркьа ме тук сайиштти иджвел, хайир кеяф. Iуьрус миллатин инсанари ппара хIуьлматилди ишламиш аркьа ме тук авалдихъас хаб.

Ке удигьай узай мебури ромашка хулан удигь, батIарвелдис суман, хъара девлет хьас, бахтт хьас хулаъ ая инсанарин, хъара сасра гIерчIве инсан адегуна шиниккварис ирцIанди ромашкайин хьед, улин дахьас. Уйи са гIедат сара Iуьрусарин, джигьил шиникквди учис кьабул вере рушас ирцIанди ме тукарин ккунчI, нагагь руш рази давахаба, руша аркьа ме тукарикес венок кIилил аликIаф.

Дармандис ме тук ишламиш аркьая инсанари верш исарилди. Ппара итталарис кумак аркьа ме туку. Ке удигьай джерехIвелдис ромашка ишламиш акьуне Рим агъа шагьурдиъ, лап зурба духттурари Гиппократ, Асклепий, хъара Авицена, Гален. Те вахттари дарманар ппара адавуйи, ишламиш аркьайи хIапай IуькIер, тукар, цIабар. Гебури хIисаб аркьайи гьер са IуькI яратмиш хьунаф, агъучIаф инсан бадалди.

ДехIела инсанари Iекьул кей ишламиш аркьайи кканди хьес йиная баракатар, нигIматар. ЯгIайин ягъасра ппара гьер джурайин итталарис ишламиш аркьа, ая дарманар, хъара медицинайиъ суман гIешхъунихъди ишламиш аркьа косметологиъра.

Наибет Гасукаева