Гьер са инсандин Iуьмур багьа э. Са инсандикес Iуд хьугуна э хизан арайил вереф. Са хьиму хизан са усал хьугуна э джемеIет, хIур завал вереф. Гьемиштти гьер са хIурин джемеIет завал хьугуна э азман хIуькуматар вереф.
Амма ме дуьяйиъ аядегьен Iайвелна хатIа – зарар аргвай, ппара четин халкьдин сагъламвел ухIас. ЛикIи кардиккес ккейчIвас хьасттава, ичира хIаттари, ягIаттари агъай аве Аллагьдин кьадарилас инсандин фигIилра бицIи дава пуна. Вун дуз ичира, мункин каре ваал Iаф алчархьуб. ЧIирхIе ният йиркIураъ ая инсан рекъуьъра кегьей гьучидирхIурай. Инсанара гьер джуьрабур аве: иджеттар, Iаттар, сакинттар, нехIекьинттар, дуздинттар, чIиреттар. Ая хъара лишттин инсанар, чиппин хайир бадалди, пулариъ улар ай Iайвел аркьа инсандис.
Ме Iайвелин рекъуьъ фера удигь гъатайдава.
Масса ирцIанде нандиъ адава чIирхIе наркотикар, спайсар. Сагелай тIем акьуна ишламиш акьухаб ппара Iайи гIачагъа джигьил шиникквар ме агъубури.
Гьер хизандин сахIибари насихIет йина кканде учин шиниккварис, бицIи ами эхIттият акье пуна чIирхIе тIул–тIабиIет кедархьас.
Фидегьен гъавурдиъ ихьучира, фидегьен саламатин шиникквра тIулаас адихьасе са нехIс идетти.
Гьер са инсандис ягIа хизанарин арайиъ фидегьен дардна гъам ихьайчин наркотикарин Iайвели. Амма фас ичинара ягъ-ягъалас наркоманар ппара вея агъай дала унихьайдава. Наркоман пуна унихьугуна дем-бедан фикир ве ме инсандин ахир иджвелинф дава пуна. ХIекьданра ме кар итте хьу инсандин аме Iуьмурдин ният ве нандиас, е дахьучин фиштти джиркIенагьан агъай учис гьер доза. Ме рекъуьъ фи Iемал кканчира ишламиш аркьа мебури: хьиличIанар аркьа, хъадикIибар аркьа, элдетмиш аркьа, са чIалалди, рехIетти, дад, бабра кегьей масса йис хIезурди аве.
Мебур мис ул икIунара аргвайдава учин джандил алдея Iуьрдугьас, психикайин хIелдигьас.
Джегьиларил ме душман хIевалат хьу арайи ахир адава пуна сакин хьас вейдава. Мин Iуьмур бадалди дегIви файшуна кканве. ДегIви гъасра ме душмандин гьер багварин гъавурдиъ ай кканве. Ке удигьастти ягIар акьуна кканве фас ме инсан бахил хьуфчин ме кардил, фи багьана хъайчин: тамашайис, Iуьмурдин четинвеларихъас, кардик кедавахIела.
Ме агъу ппара макурзана э. Садпегелай тIем акьугуна инсандин хиял ве кIилди дуя учин гъилиъ ая пуна. Амма михъди вардиш вередегьен миштти амилгвандава, вей-вей доза ппара кканве.
Ме итталин садпе стадия идегуна, наркотик джандикес кеттархьугъилди психическая зависимость ве, мин хIел чIирхIи аве.
Iудпе стадия э физическая зависимость. Мегуна наркотик кеттархьугъилди инсандин джан ругIуна ахъуф суман ве. Гьер джуьрайин Iуьрар гъамаз ве джандил. Гьемихъас цIае доза джикIиб Iуьмурдин лазимвел ве.
Хьибудпе стадияйиъ наркотикдин дозабур чIукь ве, амма ме кьабул акьубалас аслу ве инсандин джандин, маскъварин лихуб.
Ме хъадавай инсандивас экьвас вейдава.
Наркотикарихъай барамбаре ухубан кара, дивубан кара.
Кара фадихьа, хурубра, хизанарин арабура сарин аркьа, сагъламвелра фадихьа, дава курара ппара ве, чиппи чаб кIебра кегьей мункин каре.
Гьаме ахттилатар ке Iайи рукьас акьуна кканде дадар-бабари чиппин бицIиди кегъархьу суман шиниккварихъди. Фас пучин ме яшдиъ аягуна э Iемал кедава джигьилар Iайи гьинахъ хьучинра хъучавереф.
Хье мактабариъра кегьей аве нехIс инсанар, ме къайфате, ме фичинара э агъай наши шиниккварис нанди адава задар кичихьаттар.
Ул фатуна фикир фачат пуна кканде бицIиттарис мишттин курарис.
Ягъ-ягъалас алтухъ ве наркотикарин цIае джуьрабура. Мебур машгьур аркьа халкьдин арайиъ са хатIа зарара кедаваттар суман. Iайвел йиркIураъ ай, пул ккане инсанари зейдайи гIачадивас алучIа пул хъая хизанарин шиникквар. Чиппин хайир бадалди мишттин инсанарис фушра фера Iегвал дава.
Джалла халкь сад хьучин джемеIетивас хьасе ме кардил гъалибвел гъушуна чиппин сай ухIас.
Салихат Малагусейнова
