ХIуьппехъендин цIуппе дабраг,
Дахьурай вун мусра хараб.
Бахттайин кьурц, яккун тика,
Кам дахьурай ве сахIибра.
Гьалдин дуньяйиъ ацIуна гьер джурейин пешабур ая. Са пай мебурин э кьанди бадил хьуттар, са ппараттар дахигунахъас мич аяттар э. Пешабура пугуна, ая мебур хуруна гIилмилди гIан ацIас акьуна аркьа пешабур. Мишттинттарис агъай ве къуллугъчибур. Мишттин пешабур хIапай цIайи бадил хьуттар э. Мус бадил хьуттар ичира мишттин пешабур, кIилди дуньяйис машгьурди джаллабурин уликк ккиве. Ая хъара хуппурарихъ ахъаджихIуна мехIсулар арайил акьубан рекъуьн пешабур, мал — къара, чаравабур ухIуна арайил акьубан рекъуьнттар. Мишттин пешабур дагь заманабурихъас мич арайил алеттар э. Фас пучин, инсан яратмиш хьугъилди, мин ке хIа вазифа хьуне фунис чара акьуб. Гаш гъамаз хьудегьен мебурис ягIарвейи цIае Iемалар, Iелеттар. Джуре чара авейдавуйи.
Гьелбетта ме пеша самуз такьат кеяттари гIаттивай давуйи. Ме кар асуллу и инсанарин Iуьмурдин шартIарин кьайдабурилас. Iуьмурдин шартIарин четинвелар ая хизанарин сахIибар чарасузди, фиштти кканчира хьурай, хизан ухIас кумак хьурай пуна вей хIуппарихъна маларихъ.
Фидегьен идже пеша дава пучира, Советский хIуькумат ая вегIдабури ме кардисра, ме кардин рекъуьн пешакурарисра зайдайи кьимат уйи.
Авалдин инсанарин йиркIвариъра кехIей ахьасттавуйи миштти хьасе пуна. Гьелбетта зас пас кканди ая, фиштти акьучира, рагъ — угъал, аяз — ибхь, гаш — мекI дагъай байирдиъ Iуьмур фатуб рехIет дава. Амма гьалдин хIуьппехъенарис са хубджи рехIетара хьуная. Мебурис е гаш фи ичин, е мекI фи ичин ягIай андава. Фас пучин, кканедегьен Iелефра аве, кан — лекра, экьвас ибгIа халра нандиъ кканчира, сувариъра кехIей, аве. Ме хулариди Iеквара кехIей дивуна аве чиппис иджвел бадалди. Ирхе Iуьшар алдихьас кканчин ахъихьуна телевизорар аве, кканчин телефонар фаве. ДехIела сайивасра хьасттава гьалдин хIуьппехъенарин Iуьмурдин шартIар авалдинттарихъай гьучикIас.
Ппара загьматилди лиханди и авалдин инсанар. Гьемишттин азиятарилди кIил ухIу са загьматкеш инсандихъас ахъакьас кканди ая зас ягIа. Мишттин инсан э Имамаев МехIерам Имамаевич.
МехIерам са агъзурна ерчIу вершна ягъцIурна садпе исан февральдин вазала, Агъул райондин Буршагъарин хIуриъ, ГIебдуризакьанра Халуман хизандиъ хуне. Хизандиъ мебурин ай уйи якьуд илле валадар.
Учин Iу ис верегунас, дадра кIина етум хьуне ме. Бабасра ппара четинвелар агуне шиникквар хIа аркьадегьен гагьди учин Iуьмурдин рекъуьъ. Бабан четинвелара архьуне МехIераман гардандиъ. ДехIела бицIи ами зайдайи лихуб алчархьуне мил. «Далихуна чара адавуйи, бабас кумак акьуна кканди уйи, чуппарисра чара кканди уйи», — ахъаркьай верефи агъа МехIерам Имамаевича. ДехIвин исари ппара гашар — мекIер агуная мебурис. Са кьайдайин шиниккв иде вегIдайи, ушуне ме махьтабиди. Якьу класс дала хурундава. Ичира учис хурас, ликIенас ягIар акьуне. Хабди ушуне ме Iуьмурдин са вахттра дахьуна хIуппарихъ.
Хубджи исари хIуьппехъенвел акьуна, са агъзурна ерчIу вершна ерхьцIурна хьибудпе исан къадпе ноябрьди армиди ушуне. Учин аскервелдин бурдж акьуне ме хьибу истти Красноярск агъа шагьурдиъ. Лирханттис кар нандиъ хьучира джиркIефе агъагъилди, гьемисаъра сакинвел агундава МехIерамас. Кар аркьафра нандиъ э пучин? Джилин кIенакк ккея ракетабурин базабуриъ. Усттавел акьуне хьибу истти мишттин базабур аркьай. Армиас адигуна, аязари файшуна кIаре хьуна суратра учин кIиркIан агуф, гIеджиз бабан загьла ушуне. Армиасра адина, яшара бегьем хьучира, хIурариъ алтухъ хIуькуматин курар адавуйи. ДехIела хаб учин хIуьппехъенвел давам акьуне. Сара мин Iуьмурдин хIапай ушуне хIуппарихъ.
Са агъзурна ерчIу вершна ерхьцIурна еридпе иса цIакIинар акьуне, Iуьмурдин илдеш мин хьуне ХIелимат. Мебури ухIуна хIа акьуне муя валад: якьу кIиркIна, якьу руш. Муя шиникквдис тарбия йина, дуз рекъ агвар акьуна, мебурис кан — лек, Iеле гуни хъучатас пугуна, мебур зарафатар дава, хьасра гьете четин вахттари. Ичира чиппикес мугIар акьуна алдатуне валадар МехIерамана ХIелимата. ЯгъцIур истти хIуьппехъенвел акьуне хизанарин сахIибди.
«Зе дада ппара ахъаркьай вейи учин азиятарихъас, амма зе йиркIураас са ахттилат кьацIра аттархьайдава. ДегIвин исари баб вей хьуне мебурин хьибу — якьу ягъди рекъерил кар акьас Магъуди. Баб кар акьуна адесттегьен, чиппивас гашила тIуршас даверехIела, куьчучIуна илгванди хьуная мебур ахуникк. Хъара ахъутIуна авей хьуне мебур, мус хьид хьуна меджари кIилар агъикIасегьан агъай, завал акьуна мебур IуьтIанас. РагIуди вей ахьуная мебур, ккемилгу гIурин чIичI джиркIенчугас. ГIурин чIичIра даджикIина, гъвандин чархарис мез йирхIуна аде вахттар ппара и мебурин. Ппара гIегвал э мебур, мидегьен азиятар агуттар идехIела», — ахъаркьа МехIераман руша.
Яшарин хIа хьуна, лиханас аттрукьай андава вегIдайи, хъай учин хизанра айчIуна ушуне мебур Каспийск шагьурдиди.
Iу агъзурна къадпе исан гIуьфудпе декабрьди МехIерам коронавирус багьана хьуна кIине. ЯгIайин ягъас мин хизан ХIелимат учин шиниккварис, хуттуларис къуллугъра аркьай, яшамиш ве чиппин хулаъ.
Хизандихъас хабар гъушу вегIдайи, ми ахъаркьа: «Загьматара ппара хьуне, азиятара алчархьуне. МехIерамас мева, гебурин хизан ппара гIеджизф э агъаттара зайдайи хьуне. Амма зас ме инсандикес иджвел дала агундава».
КIеттарин гунагьарин гIефу акьурай, аметтарин джанарин сагъвеларна ирхе Iуьмурар хьурай!
Салихат Малагусейнова