Малар, хIуппар ухIаттарис Iурдиас айчIугуна гъазе IуькI хьасттеген четинвелар амилгванде. Гьертти учихъ хъая IуькI, ккурма гьучархъай хIилла акьуна аттивас алучIа малар. Урчар ху хIунивар, ккелар ху хIуппар хъара четинди аве. Гебур хъара Iайи гIеджиз ве.
Миштти идегуна, рухаттарис вахтт ами къулугъ акьас алучIа — урч, ккел кедихьуб мункине, Iайи зарар хьасе – баб кIесе. Баб кIихаб вун акьу исан загьматар пуч хьуна гIачавесе. ХIунивар ппараттарин хуларихъ ухIа, чукь дехIера къулугъра аркьай, хуппай хIуппар ягъди чIирариъ адаркаттар э: кьанайи адику ягъ ве, мекI ве, Iайи тушкин ягъари ибхьер угъуна гашилара амилгванде.
Агъулаъ галариъ суман ккелхун хъучучIа март вазалан ахиралас апрельдин вазалан яIанисттегьен. Аве дахи хуттара ккелар са вазаланди, Iу вазаланди, гебурис агъа Iурдихъаяр. Ккелар хуна ккиркIугуна агъа ккелхун кетIуне. Амилгванде кIилдибуригIас сад-Iуд кьанайи рухаттар, Iайи кьанайиъди аттархьухаб хас, гебурис агъа гIулихъаяр. Кьанайи ху ккелар исан ахирас сасра ккелар суман хIа вейдава. Гебурис IуькI IуьтIанасра кьанайи ягIарве, цулин ахирахъди Iелеф чIукь хьуна бабан неккра хаб ата.
Гьер карди, гьер шейъуни суман, малдихъ хъуттурфуба, ахъаджихIуба муфеIэтра ппара ирцIанде. ЧIаранттари (цIегьери), хьес ягIайчин, ппара гIудафанар аркьаф, хIуппари нагагьра аркьафттавуйи (хье тумунттари). Ме иса зас агу чиланарин хIуппаригI ппара гIудафанар хуттар кедавай хьибуд хуфра гIуйи.
Четин ве хIуппалас ппара хугуна ккелар: бизар аркьа чIириъра Iелеф IуьтIанас мушат аркьай, экьу усаъра гагь сад, гагь сасра кичучIай, амма ухIунара кканде. Са пай эессибури баб кIи ятум ккелар суман хъаттивуна ухIа хIунин некк ирцIанди. Гебур чара адава курар э ккел дакIес.
Ве мишттин курара: ккел кIе хIуппалал алиртIанде некк чIукь ккея хуппалан ккел, е гIудафандин кул. Iу баб хъаяттис агъа Iу бабал алеф — гис Iу ккелан некк вей саебурилас хIа ве. ЦIае бабал алиртIангунара, ккел рехIетти кьабул аркьайдава хIуппала. Аве дахи ккан аркьаттара, фишттин хIуб хьучин. Ккан акьас чамаъ ихьа гебур Iудара ккан акьуна кичатасттегьен. Четинвелар, Iемалар ппара ая мал ухIай учин дуламиш аркьаттин.
Ппара хъайчинра, чIукь хъайчинра хIуппар, ккелар кIибара кам вейдава. ЧIукь ухIай ая са касиб шувас ге кар ппара зарар э. ХIуб истти ухIа вун хIа хьас пуна дава, ккел хуна, хIа акьуна е хIуб акьас, е укьар хьуна масса ес. Ккел кIичин ве загьмат гIачаве. Ппара хъаяттис сад-Iуд кIине пуна Iайи хабар вейдава хьу зарар.
Ккелхун кетIугуна хуна кканди хьимуйис уйчин, кIиф, джан киме ккел ахтармиш акьуна ягIар аркьа фиштти айчIунчин ккелхун акьуна, кIиб ппара хьухаба хIуьппехъендис чIал кеттархьа, гисаъ ахттигьар ая процент ая. Хье сувар, манзилар малар ухIас фачадархьаттаре. Ге девлетар хъара ппара хьурай хье сувариъ ухIаттис алтухъ загьмат давей!
Камиль Мирзоев
