Фикир акьучин ме дуьнья ппара тамашингъилди яратмиш акьуна ая. ТIабиIетихъ хъадава джурайин хIейван, нахшир, джакьв, емиш, некьи, IуькI, кьал адава. Гьер са джан але задунис учин ризкь яратмиш акьуная. Авалдин вахттари гьал суман багъар-бусттанар хъадавуйи. Е инсанарис алтухъ емишаринра некьибурин хIелра ягIай адавуйи. Джандин сагъвел хъая инсанди учин кIил фиштти ичира ухIасе. НехIекьди дава агъаф, джандин сагъвелна дуьньяйин ислехIвел — ке хIа девлет э пуна. Сагъ инсандилас зурба задра адава, иттар хьугуна уч дегьен гIеджиз задра адава. Удигь вегIдабури алтухъ духттурар дарманар адавуйи. ДжемеIети чиппи чиппис IуькIер – кьаларикес, емишарикес джерехIвелдин дарманар кеттивай чарабур аркьай верефи. ДехIела бицIи-бицIи вахттар ккеттвередегьен ягIархьуне мебурис ацIуна Iеле емишар, некьибур.
Дарариди вей завал аркьайи мебури чиппис джикIи IуьтIанас вере суман задар. Хабди ягIархьуне емишарин кIурар хуларихъ, калтуф, чIичIакI, кьутI узас. ДегIвин вахттари хIурариъ аме инсанари табиIетин нигIматарилди чаб ухIуфе.
Исан гьер са вегIдайихъ учин нигIмат хъаве. Хьидана мебури медж э, сур э, ибхIалин гIуй э, завал аркьай хIилла аркьайи. ГIулинра цулин вегIдабури багъдин емишар, дарарин некьибур завал аркьайи. Iурд багу верегунас, чиппин хуппурариас хьу мехIсул завал акьуна ахъийина артайи.
Мебур чарабур ичира, гашила кIиттара лап ппара хьуни. Те вахттар агуттарин ахттилатар унихьуттарин йиркIураас мусра аттархьасттава. Гьалдин дуьньяйиъ фи итталис кканчира герек иде руб, дарман айчира сур инсанари джерехIвелдин дарманарихъ ппара эхIттиб хъихьай аме. Гьемиштти ишламиш аркьай аме инсанари емишарна некьибура.
Хье Агъул райондин гьава суварин дарариъ ке ппара вере задар э цулихъди ккабашккалар. Iуьрус чIалалди ккабашккаларис агъа брусника. Джуьре чIалаас таджриба акьугуна «виноградная лоза с горы Ида» агъа мис.
Аве мебурин гьер джурабур: кIаре ккабашккалар, ире ккабашккалар, дар але ккабашккалар. Гьерттик учин муфеIет кея мебурик. Уч агубарис ппара батIар IуькI э ме. Ахъуна-ахъуна агъучIа мебур тIурфар суман, музе къукъу гъазе цIабара алди.
Ире ккабашккаларин дарар алтухъ ирхе вейдава. КIаре ккабашккаларин дарар мебурихъ хъуттурфуна бицIиди ирхе э. Амма ке ирхеттар дар але ккабашккаларин дарар э. ДехIела идетаре мебурис дар алеттар агъафра. Ирхе хьуна IуькIеригIас гIагъикIа. Дузди пучин мишттин ккабашккалар лидегьен ппара алчархьайра дава. Гьер усаригI са – сад, Iу – Iуд дала аргвай авейдава.
Ппара аве кIареттарна иреттар. КIаре ккабашккалар бицIиди дахи хъучархьа. Ке идже дарман хIисаб аркьа мебур уларис. ЧIукь хьу Iеквракегьей алтухъ аркьа агъа мебури уларин. Ире ккабашккалар хъучархьа бицIиди кьанайихъди суман. Мебур дарман э давленибур вартт аяттарис. Ккабашккаларин цIабарин чайикесракегьей хайр кея инсандин джандис. Ме вахттуни укуна аве сувариъ, дарариъ инсанар ккабашккалар завал аркьай. Ппара читин кар э ме. Гьал хьуная мебур завал акьас кумакчи машинкабур, рагIалан суман гварджар аяттар. Мебурилди дахи завал акьас ве ккабашккалар кичатай — кичатай тIурфар джирхаф суман. Завал акьуна файдина аркьа мебурикес компотар, варенибур, рукъас аркьа чайгI гIахъас. Холодильникариъ икIуна артаттара аве.
Завал акьас са джафа ичин, мебур мертт акьас йицIудтти джава э. Ппара читин кар э мертт акьуб. Сагелай агьахъуна кканве мебур Iаш гIаттивуна рукъас. Хабди тIабакIариъ архъай кулак ая арайи алахиланди алттгъас аркьа чIирхIар. Хуппай мебур хьеттигI гIархъай Iуьрччанде, варттал алгъархье цIаб, IуькIерахъай аларта хьед. Хабди аркьа чиппин иде даваттар мебурикес. Гьалдин инсанарис хъара рехIетин Iемалра ягIархьуная. Мебури кIилар рукъас аркьа фенарилди кулак ичай гIадархъа чIирхIарна цIабар. Ккулинвел дакьуна завал акьухаб идже задар э ккабашккалар.
Салихат Малагусейнова
