Хьуне агъа, хьундава агъа са касиб хизан. Хизандиъ аяфра бабна са кIиркI и. БицIи ами дадра кIина, баба хIилла, чарабур аркьай аяттар и мебур. КIиркI кегъархьухаб, мебурин яшамиш и мин чарабурилди. 

Хъая, хъудава девлет мебурин фи э пучин? Хъай уй мебурихъ Iу вец. Гьаме вецарилди гьерттис кьиматигьас язанар аркьай, хуппурар узай, чиппин кIил ухIай уйи бабана кIиркIа. Нубатин исарикес са ис ппара тушкинф хьуне. Цулин вегIдайи баба учин кIиркIас ахттилат акьуне.

— Iурдин рудж ирхеф э бабан, хье дуланмиш акьас див хьин Iурдис са вец руккуна, хьес гван акьас. 

— Я джан зе баб, Iаре Iурдихъас фикир ай вец руккугуна, хьидана зун язан фиттилди акьасе? Якк са Iурдин чара ичин, вецар хье кIилин Iуьмурдин чара э. 

— Сагелай хьин ме Iа Iурдиас айчIуна кканде, хабди фикир акьасе, бабан, аме курарихъас. Белики хьин тегунас джуре вец гъушанасе.

— Валлагь баб, зе муш кидава хьевас вец гъушанас хьасе пуна. Хье кьуватин хIел васра иджи ягIа, засра. Багайин ягъа хьин хъара гIеджиз хьасе.

— Айчин, — пуне баба, — див хьин мишттин маслихIет акьас. Нагагь хьевас вец гъушас дахьучин, хьидана аме вецунахъай зун ккитIуна акье ве язанар.

Сагъилдира кIиркIавас баб чIалал гъас хьундава. Руккуна вецра, акьуне мебури гван. Ахъийине рукъас акьуна яккар. Iурдтти Iелди экьуне. Аргвай-даргвай адине хьид. Джаллабури алихьуна язанар аркьай, хуппурар узай тIавафикк ккея. Мебур аргвай, ахира ккихас хьундава кIиркIавас. 

— Я зе баб, нахьи, хьунев хьевас вец гъушанас? Гьал фиркьа зун?

— Фиркьасе хьин зе кIиркI, хье маслихIет хьугъилди зун ккитIуна акье вунра язанар, – джуваб йине баба. 

Чара хьундава кIиркIас, ккитIуна бабра, учин хуппур дехIера узасе пуна, хъучучIуне язан акьас. КIилин хIур хъучучIуне мебурихъас гъургъай. Агуне ме кар паччагьдисра. 

— Гавурдин валад, гьате фуше дишегьли ккитIуна язан аркьаяф, чIирхIе зад, — пуне ми. 

ГIуьбехъми, язаниас адихаб, унахъуна паччагьди файшуне ме кIиркI учин хулаъди. 

— Паччагь, вун сагъ акьурай, уп ве къуллугъ фи ичин, — пуна ачадине ме кIиркI. 

— Я джан кIиркI, гьале дишегьли фуш э? Фасе вун ле язаникк ккитIуф? -хабар гъушуне паччагьди.

— Гьате зе баб э, — пуне ми. 

— Агь вас неч хьурай, бабас гьелишттин кар акьуттис, — тугьмат йирхIуне мис паччагьди.

КIиркIа ахъакьуне чиппин маслихIет фишттинф хьунчин. 

Ма ваалди гилегвара, фулан мукьуйиъ зе ярд ая, файдина, вардиш акьуна гьетикес вас вец акье, — пуне паччагьди. Амма мин мурад и, учис хъел адивелди, ме кIиркI ярдуна йирхIуна кIиб.

Рекъуьъ учIуне ме ярд гъас вес. Гьучархьудегьен инсанари мева, вун гьате ярдуна кIесе дала агъайдавуй мис. Ушуна, раккагI IачI гIихьугъилди, бев атай къате хьуне ярд. ХIеракат акьуна, цIуппи алакьуне кIиркIа ракк. Михъ ахъаджихIатти ахъакьуне, фиштти замулиас салади ярдунас Iелеф ирцIанчин. Нагагь училди инсан гьучушучин, ярдуна сагъди ами артафттава пуне. Зун мин къайгъу дивасе пуна, хьибу ягъди алгъузуне кIиркI замулил. Ккерхъас адиттарис учи ккехъуная агъай хьуне ми. Хьибу ягъа гашра йина, якьудпе ягъа, ракк дахъуна, са шутI IуькIер агваракьугъилди, аларджай-аларджай гьучадине ярд. Фацуна ибур, ккитIуне ме ярд учин вецунахъай. Вардишра акьуна, батIар язанар аркьа вец хьуне микес.

— Агь, — пуне паччагьди,- мидегьен Iа ярд вардиш акьу зурбайи гьаме зе темпел рушра вардиш акьасе. Са гIуьбехъми хаб унахъуне ме кIиркIас учин хулаъди. 

— Джан кIиркI, захъ са руш хъая, гьаге руш йисе зун вас сустти. 

— Паччагь, вун сагъ акьурай, амма захъ цIакIин аркьа пулар хъадава, — джуваб йине ми. 

— Вун цIакIинарихъас гъамар маркьа, кIилди харджар зун акьасе, — пуне паччагьди. Гьамиштти акьунра э ми. Руш, алдея диванра хъай, гъадивуна, алийина гIерабайил, файшуне сус кIиркIан хулаъди. Уч экьу усади гуни фаша, хьед фаша агъай датIуршай, баб мигь гьуруцаф хьуне са хIефтта. КIиркIас ме кар кьацIра кьабул давуйи.

— Я баб, — пуне ми, — Iуьшанттарис рукъу яккра гIихьуна, са хинкIар акье хьес. Зе хьирас хинкIар гъарегуна, зайдейи кьелра ппара акьуна фаях. Хьед фаша пугуна, айвандикк ккея, ушуна ух уп. Эгера вун хьед гъас дахьурай гис. 

КIиркIа пугъилди акьуне баба. Iуьштти, хьед агъай, гьарай ушуне сусан.

— Я джан сус, айвандикк ккея, ушуна ух, — агъай хьуне къари. Ахира, хьеттихъ рукъкъуна, гъайшине ме. 

Багами, язаниди верегуна, хаб бабас унахъуна кIиркIа пуне гис, вун иттая пуна ахъухь, гаш ккея пучин, акьуна васра нан уп, учисра IуьтIен уп. Хубджи гьарай ушуне сусан, гаш ккея, Iелеф нан агъай. 

— Я зе сус, гьатисаъ тIиши гIура ая, руьхь яккра, акье хьес музе хинкIар, зун иттая, засра гаш ккея, агьал бизар хьуна ве хизанра адесе буштти, — пуне къари. ГIулин ирхе ягъра иде хIела, ахира ккихас хьундава сусавас, гъайшина акьуне хинкIар, IуьтIуна учисра, къарисра йина, амеф учин шувасра атуна, ушуна хаб ахъухьуне. 

Адина, ухуна хинкIара, гъархьуне кIиркIра. Багами, кардил верегуна, хаб пуне кIиркIа учин бабас:

— ЯгIа вун кIилди джин акье, гаш ккея пугуна, уп кьур ая ус, ушуна, ругIуна гIура акье гуни. 

Абкьанин вахтт хъучаверегунас хаб ун аттархьуне сусан. 

— Джан сус, зун иттая, хьехъ гIур хъандава, тахалаъ кьур ая, ях рагIуди, ругIуна гIура, акье хьес гуни. Чара дахьуна, гъайшина акьуне суса ми пугъилди. Мегунахъас хаб ме мерттхьун, ме Iелеф аркьай сус лап дире хьуне. 

Ягъарикес са ягъа, нан гва зе руша фиркьайчин агвас пуна, адине мебурихъди гIалашуйвелди паччагь. Дад адиф, алчийина яккра, хъучучIуне руш хинкIар алттирхIас. ХIуьяг алайшуна мацакк ккея цIа кеттушуф, руша джинди дадас агъа: 

— Дад, дад, мебури кар дакьуттис гуни ирцIанфттава, гьале цIа кихьв, васра йирай мебури хинкIар. 

— Агь гавурдин руш, гьале эхи ве дарман, — пуне дада, шад хьуна,учин руш инсанарин джалгайигI гIачархьухIела.

Салихат Малагусейнова