Дуьйин варттал табиIэтихъ хъудава джурайин нахширар, джакьвар адава. Нахширар пегуна ая хуланттара, вехIшибура. Джакьварихъас гъургъучин кьадарна хIисаб адавадегьен ухьтан, сайин батIарвел агугуна сасра кIвалас вередегьен ая мебур.
Гьер мукьуйиъ ухIубан кьайдабурихъ, дуьйин гьавайихъ хъуттурфуна, инсанари ухIа чаб ая усас хъудуьхьуь хулан нахшир. Хье деребуриъ мус хьучинра ухIафе малар, хIуппар, пеIер-ккеккер. Дузди батIарди йиркIв фай гьер са малдихъ ахъаджихIухаб, мебури хъуьссу ирцIанде.
ЯгIайин ахттилат зас ахъакьас ккандея пеIелахъас. Мин тарихдихъас гъургъучин, кIил-рудж джикIенас ппара четин э. Гьемишан арайил алдея суал э дуьйил пеI удигьай хьуф ичин хъара мин гъурагъал. ЯгIайин ягъас гIелимари хIисаб аркьа, ме хьуф банкивский агъа чIирин пеIелакес. Ме джурайин пеIер авереф Юго-Восточной Азияйин дарариъ. Амма ме кардихъасра фикирар джурейи э. Са чIалалди, хIекьданди нандиъ ичин мебур ке удигьай бадил хьуф, ягIара хIуьджат аме.
Авал вахттари ккеккер–пеIер хIисаб аркьайи лап гирами нахширар суман. Мебур ухIайи хулариъ гитанар суман.
ПеI уч агубарис ппара батIар нахшир э. Мин мурцIарихъ хъуттурфугуна, нур аличина, рекIв аттархьуна аве. РагъухъандигI суман гIадава джурейин рангара адава мигI. ЯгIа пеIер ухIа джалла дуьйиъ. Амма гьерттин ая учин ухIубан са багьана. Сури ухIа яккухъас, сури гъурагъалдихъас, дармандис муфеIэт кеттивас. УхIас кьацIра четин нахшир дава ме. Ягъа Iугелай кьур ккехъучин, аме вахттуни чиппи-чиппис джиркIенде мебури Iелеф. IуьтIубарис мебур фиттисра хаб чукIайдава. ГIулин вахттуни чIир Iелде, хулан хъамилгу ямаг, гуни ккерхъай ухIас ве мебур. Хъаттархьу усариъ яшамиш веяттарис пеIери кабалай, илан хъара сасра чIирхIе нахшир хулахъди гьучартайдава.
ПеIерин джуребур ая агъзурарихъ хъучархьуна. Ая мебур яккухъас ухIуна хIа аркьаттар. Мишттин тум алтухъ тIуршайдава. Ккехъуфра Iелди, якк фарцанди хIа ве. Мишттинттар ухIа якьу-гIуьфу вазала. Хабди руккуна, яккус фарта. Ая гъурагъаларихъас ухIаттар. Мишттин тумунинттар ухIа Iу-хьибу иса. Хабди гъурагъалар чIукь аркьа мебури. Ая хье гьемишан ухIая тумунинттара. Яккусра гъурагъалдисра муфеIэтинф. Гъурагъалар пеIери аркьа хъихьуна Iурдра, гIулра. Мебурис кканеф ибгIа джигагьна вахттуни ккехъуб.
ПеI Iекьулсуз нахшир хIисаб аркьайчинра, учин чарккварил хIа хьасттегьен ппара алгъузуна аве. ПеIелан Iекьулдихъас ая хье мисалабура. Дахи пеф кIвалас вереттарис, иджи фачадартаттарис агъай аве, пеIелас киш суман хум ве пуна.
Алтухъ гудж кедава нахшир ичинра чарккварихъас хъагъишина училас хIа нахширариъ агъадаргъа ме. Угъа, тушкин, микIил ягъа хьиму чарккв хъайчин джалла кичадивуна аве учиккди. Iуьш хьуфра хIеракат акьуна завал аркьа ми учин чаркквар.
Хулаъ пеIер аяхаб, хIуни хъаяфдегьен муфеIэт кей гъил аттгъа. Иса сагелай чаркквар арта.
ХIа хьасттегьен са бицIиди алгъузучин гитанин сивихъ дахьас, хабди чаб бабахъас хъударкай хIа вереттаре. ПеIелан яккра ишламиш аркьа, гъурагъалра, къугъдикес Iурдеккенар аркьа, ирхе мурцIар ишламиш аркьа гунивариъ ирхIай. Яккукес даркьа джурейин ямагар адава. Якк руьхьуь ракь ирцIанфе Iайи иттаяттарис, грипп хьуттарис ме хIисаб аркьа инсандис кьуват, гудж ирцIанфе пуна. Авала дарманар адава вахттари инсанари ппара ишламиш аркьайи джерехIвелдигI пеI. Мин якк инсандис хIел акьас рехIет э малдинф далара. Гъурагъалдикес ччам акьуна, угу усал алтIиршанде.
ЯгIа ая гьер джурейин хIуькуматин фабрикабур пеIерин, хъара ая инсанара чиппин хайир бадалди фермабур ккийина ухIаттара. ХIел ягIай ппара пеIер ухIаттарис муфеIэтра кея ме кардикес. Фас пичин ягIа яккунра гъурагъалдинра кьимат вартт хьуная.
Дуьйил халкь акьуная задарикес ппара Iеламатин, тамашин нахшир э. ПеIелахъас бицIиттарис аттива мультикар, лиркIенде хIикатар.
Луиза Гусукаева
