Ахьуная са хIуриъ ешамиш вей девлетлу идеми. Хъахьуная михъ хIуппаринра цIегьерин хIа кIарат. Учин гашинвелди, ми фарцанди ахьуная Iари са хIуьппехъен. ХIуьппехъендис кьимат ирцIан вахтт хъучаверегун, фи хьунара са багьана кикIуна, дайина кьиматра адикай хьуная ми. Хабди фарцанди ахьуная сасра хIуьппехъен.

Са ягъарикес са ягъа, руцай ахьуная ме цIае
хIуьппехъендихъас. Мин гьава ягIай, садра рази вей хьуна адава михъди кар акьас адис. Са вахттунилас алчархьуная мис етум шиниккв. Фацуная учис хIуьппехъенвелди ме кIиркI. ГIуьфу иса кар акьучин, ме кIиркIас кIиматиъ ай йис пуная гIуьфу цIегьра, гьер иса гебурис хуттара хъай. Рази хьуная хIуьппехъен кар акьас ме кьиматилди. Ешамиш вей са чардахикк чIирил, башламиш акьуная кар акьас гIешкъуниастти.

Вахттар ккеттвей, аргвай-даргвай алттушуная исар. Са ягъа, фатуна IуьтIанас акьас хIуппара, ахъухьуна чIирил экьунаттигьди, гьучадиная джагвар муджур ккея идеми хьеттин тIинкIара кевей муджурикес.

Хьучадина хIуьппехъендихьди йина саламра
пуная ми:
— Iари хьед ухадехьен шит хьуная. Са Iайи
некк ккан хьуная зас. Йисев вун зас са чIукь
некк?
— Зас кIилди ирцIанчира Iегвал дава, амма
зе эесис кIилди ягъан вере неккун хIисаб ягIа.
Зас ккандава эесис Iемал акьас. Вас кканчин,
завас йис хьасе зе пайунин цIегьерин некк.
Алтухъ ппара адавайчира, йиркIураас хIуьлал
акьасе.

Ухуна учис йиная неккра, ушуная ме идеми
учин рекь акьуна. Iуьшуй гъархьу вахттуни,
хIуьппехъендис агуная эмкI. КIилди учин гъилиъ ая кIарат хIуппарин хIуьлин кIенаъди айшуна, гебурихъай учра гисаъ ай. МучIе вере вахттуни хIуппар айчIуная къирагъихъди.

Амма ме кIиркIавас тIушас вей хьуна адава.
Са арайилас мич бадил хьуная некк уху Iусе
идеми. Ге идеми са чIал пуна гьарай ахъихьуная кIаратIигI гIая хIа кьунас. Кьун хаб аларуцуна адина, хъихьуна учин кIарчар хIуьппехъендин яIариъ ая чIилихъ аттивуная
хIуьлин къирагъихъди.

Ме кIиркI гIаттина агуф, шад хьуна башламиш акьуная михъай ая гъурур хъиланас. Ме унухъди кетIуная хIуьппехъен. КертIагунас, лап хIа рагъара йирхIуна хIа Iеквар хьуная. Рахвай хIуппара хьуная уза вахтт хьуна. Са вахтт хьуная ме кIиркI иджи амурдиъ ачадархьай. Амма са вахттунилас гъайшина ушуная учин ягъан аркьа курарихъди.

Хъучадиная ахиран маслехIет акьу гIуьфу
исан кардин ягъахъди. ХIуьппехъен ушуная
учис йис пу гIуьфу цIегьна гебурис ху мудурар
нан агъай. Эесин йиркIураъра ахьуна адава
мис кьимат йис.

«Вун хIуппарихъ ушухаб неккра чIукь хьуне, хьейра бицIи хьуне, мудурара чIукь хуне. Вас йирхIуна дакканхаб, ве рекъ
акьуна найч кканчин ях», — пуная эеси.

Фиа ркьайчира дагIай, завал акьунау чин Iу канра са кьумашигIди, йирхIуна итIулра алгъихьуна учин гъилив фая ресул, учIуная ме рекъуьъ. Уларилас негъвара алавей вея арайиъ, гьучадиная милди кIаратIихъас хъаттархьу са мудур.

— Гьеме мудурчира тин сара зас, — пуная ми.
— Фай гьеле мудура вас найч кканчира ях зе уларигьас, — пуная мис эеси.

Хъай мудура, вере усра адавай, ушуная рекъ ихьуна ме кIиркI. МучIинан вахттунис аттархьуная ме уч хIуппар фай авере хIуьлин
сасра багухъди. Завал акьуна рукъу кутIулара, акьуна бицIи суман цIара, ахъухьуная чIирил гъархьас, кичикIуна кIиликк гъилив фая кунарин итIулра.

Гъархьу вахттуни Iу-хьибугелай гъайшай цIа кеттдавес гIихьай кутIулара алгъузуная цIабурил. ХIел-хIел аркьай гъурурисра
унархъай хьуная ми, уч хIуппарихъ хъаяф суман вей.

Багамихъди кетIуная ме цIара кеттушуна,
мекIра хьуна. Хъулангунас, джалла кIаратI
хIуппарин хъуруцун экьуная михъас. Ме
кIаритIигI гIая хIа цIегь хъуланди кIиркIахъ
ахьуная. Мис йиная мудури багулив чIир Iелди ахьуная.

Багулив фая хIуьлигIди агIавей ахьуная
бицIи рух. Найч вейчира дагIай, рух ихьуна
ушуная кIиркI дагьарариъди. Михъ ахъихьуна
ушуная кIилди хIуппарин кIаратIра.
Алттушуная ацIун вахттара. ХIа хьуная ме
кIиркIра, хIуппарин кIаратIра хIа хьуная. Акьуная ми учис хьирди багулив фая хIуриас ке батIар рушра.

Гьал учихъ хъая михъ хIуппарихъ вере хIуьппехъенара. Амма ми учин хIуьппехъенарис чиппин иде кьимат вахттуниъ ирцIанди ахьуная, инсанди акьу загьмат гIачадартай.