Агь Iуьмур! Верш ис хьучира, са ягъ дала дуньяйил дахьеф суман ширин э Iуьмур. Са инсандисра ягIай авейдава учихъ фи Iуьмур хъайчин. Джигьиларин йиркIураъ кIесе пуна хиял ирхIайдава. Инсан яшунин хIа вередегьен, михъ хъаме Iуьмур чIукь э пуна фикир ве. Амма гьалдин вахттуни алтухъ ирхе Iуьмур ирцIанди андава инсанарис.
Авала хIурарин абур и гимарил экьу хIа идемар.
Агьал мебур тек — туьк дала амилгвандава. Гьаме тек – туькарикес сад ая ппара азиятар, загьматар агу инсан. ЦIелегюндиъ яшамиш вея Сулейманов ШагIбан Сулейманович.
ШагIбан Iебай са агъзурна ерчIу вершна хьибцIурна якьудпе исан цIеIудпе октябрьдиъ, Къуругь райондинХераджварин хIуриъ,Сулеймананра Къизтамаман хизандиъ хуне. Ме хизандиъ ке хIа валад и. Хабди хьуне михъ хьибу чура, хьибу чи. МехIеммад, Хуьннеби, Iели, Балбике, Залиха, ФатIимат.
Учин Iуьмурдин рекъюн ахттилатар акьуне ми.
«ДегIви хъучучIу вегIдабури зун бицIи шиниккв и. Алтухъ гашар, мекIер че хизандис ме исари агундава. Фас пучин? Мегуна чахъ дадра, бабра хъай уйи. БицIиди яшарин хIа идехIела дад дегIвиди файшундава. Дад гIурчахъан и, хулаас якк кам аркьай давуйи. Ме багниш, ме гIур дагъай гъарефи хулади.Хабди дадан хьилариас зунра ушуне.Амма дадар хъандава шиниккварис ппара гашар хьуне ме исари. Iелеф фера адавай, ибхIалин гIуяр, меджар завал аркьай чарабур аркьаттар уйи. Гашила кIеттара ацIуна хьуне. Зе чияр, чуппар са муз кегъархьу вахттуни, зун къучархьу джигьил и. Мегунас зе дадра кIине.
Са агъзурна ерчIу вершна гIуьфцIурна хьибудпе иса зун хизан акьуне. Хизандис зе агъафи Байранкъиз. Зурба, идже дишагьли и ме. Байранкъизакес зас кIилин Iуьмурдин кумакчи, илдеш хьуне. Ппара рази и зун зе хизандил! Гунагьарин гIефу акьурай учин!» — пуне ШагIбан Iеби.
«Дад кIихаб фиштти хьуне чве Iуьмурдин шартIар?» — пуна суал йегуна, ШагIбан адада ахъакьуне: «Дад кIина ппара гагьар давуйи, зун цIакIинра акьуна армиди ушуне. Зе хизанди гьемишан кIвал аркьафи, ме хьибу иса фидегьен азиятилди чиппи кIил ухIунчин.
Ме вахттуни хулан, зе чуппар, чиярин джувабдарвел архьуне зе бабанра хизандин гардандиъ. ДегIви кIиркIуна хубджи исар алттушучира, варха сувариъ гашар амилгуне. Хьибу килавин са тарсаъ ая гIурна, са тарсаъ ая муссу сусалди фачийина, баб вей хьуне хIейванра фай ахтт. Сагелай ушугуна йицIу- цIеIу ягъ дахьуна рукьайдавуйи агъа хулади. Хабди фай кьел, нафтт гIагъдина, хIурариъ масса ирцIанди хьуная ми. Амма баб адава ягъари Байранкъиза училди фачийи гIурилдира муссуйилди ери кIил хизандис чара аркьай хьуная. Нагагь Iуьшанттарис хинкIар акьучин, багамингуна аме хинкIарин ракьул са ттур муссу алахъуна ирцIанди и агъафи учи шиниккварис. Джан сус, са ттур сара алахъ агъай миннат аркьай хьуная мебури, са ттур сара алахъухаб, ве ахир иджи адирай агъай дуьгIебур аркьай ккейхьафттавуй агъа шиникквар.
Ичира, шукурхьурай Аллагьдис, джалла арайил акьуне. Зун армиас адихаб, алтухъ азиятар агвас атундава зун мебурис. Захъра муяд шиникквар хьуне, Iу рушна ерхьи кIиркI. Ппара усттавелара акьуне, гъвандин кар, кIуранин кар. Типпигъарин столовый чин акьуфе, хъара гостиница алийифе. Дадан хьилариас ушуна, гIурчахъанвелара акьуне зайдейи. Ппара аруцуне Агъуларин сувариъ, Хеварин сувариъ. Гьелбетта, хIа хизан ухIас рехIет дава, читинвелара, азиятара ппара алчархьуне».
ЯгIайин ягъас ШагIбан ададан иджи кIвалди амилгвандава. БицIи кIиркIан ахттилатарилди, мин дада дакьу кар андава. Авала суван хIурариди Iеквар дива вахттари монтер – электрик микес хьуне, гьер джуьрайин усттавелар ми акьуне, пилорамайил, фермабурил курар акьуне. Кочегарвел акьуне. Ке ахиран хIуькуматин кар мин газар гъаре машинихъ хьуне.
«Зун рази э зе Iуьмурдил. Хизанар, шиникквар иджи юлаъ аттар хьуне. Хуттулара йиркIураъ учIаттаре. ХIаф- бицIиф ягIай, пеф аркьаттаре. Дуньябура авадан хьуная. Авалан вахттар андава. Базариди ушучин, гIуран кIарчра кегьей джикIенас ве», — пуне ми.
ХIаттарис хIуьлмат дагулурай хье арайиъ. «ХIаф адавусаъ хIа гъвандифас хабар гъушен»,- хIекь ахттилат э, мебурин Iекьулра алтухъ э, таджрибара ппара э.
Салихат Малагусейнова
