Хье дуьйил яратмиш хьунаядегьен емишарикес буллди гьер вахттуни аяф, хъара ппара тамашин тарикь хъая емиш э гьеч. Джаллабурис хьес ягIа Адамна ХIава заманайин ахттилат гьечун. Гьеч хьуная сад пе емиш Адамна ХIавайи тIем акьуф джаннатиъ аядегьен емишарикес.
Хъара ая cасра хьу кар, Исаак Ньютон агъа Английский философди ачмиш акьуне закон всемирного тяготения, кIураникес керхьу гьечулди. Тамаша э, агьалдин заманайи хьес джаллабурис аргва телефонарик, компьютерарик, кунарик ликIин логотип «APPLE» — кьацI йирхIуная гьеч, ке багьайинф, ке кьимат ая компани, агъзурна ерчIувершна ярцIурна ерхьид пе исалас хаб аяф.
Удигьай ме компанин логотипдик кей уйи Ньютонан ишкил гьечун кIураникк экьуф. Агьалдин заманайи багв фатIу гьеч, хье дари дуьйин сад пе мукь фацуная ме логотип кея компани. Хье хIуькуматиъ ая политическая партия «Яблоко», хъара Казахстандиъ ая шагьур Алма-Ата «Яблоневый» агъаф, фас пучина гьечарин багъар ппара аяхIел.
Амма бинайин мукь гьечарин хIисаб аркьа Азия, Греция, Рим. Ме мукьариас 11-12 асирдиъ файдине хье хIуькуматарихъди. Iуьрусари ке удигьай узай хьуне чиппин монастырьдин багъариъ. Мебури хIисаб аркьайи гьечар чаб инсандис хайир кея емиш суман, гис батIарвел, джигьилвел хъара ирхе Iуьмур ирцIанф.
ЯгIайин ягъас хье хIуькуматиъ ая 800-1000 джурейин гьечар. Хье Дагъусттанра хъаттархьай адава сасра хIуькуматарихъас: ппара гьечарин багъар ая мисаъра, исалас иса инсанари уза гьер джурейинттар. КегъучIа гьечар гьава кIурарик, гьававелар са 4 — 8 митIри. Хъучархьа гьечар гIулана, цулана, ая кьанайи, Iурдихъди, хъучархьаттар.
Амилгванде гьечарин кIур 35-45 исаринди, хъара ая джура 100 исар хьастегьен амилгванттар. Гьечун муфеIэтихъас пучина, инсандис ппара хайир кея емиш э. Ме хIисаб аркьа сад пе емиш шиникквдис прикорм ирцIан вахттуни йес вереф, аркьа гьечарикес шиниккварис пюре, сок, уджас акьуна ирцIанде фун иттагуна.
БицIиттарис суман хIаттарисра фиштти IуьтIучинра хайир кея гьечукес. Аркьа гьечукес компот, варенье, мармелад, пастила, къайфатар. Амма ягIай кканде кьадар фиттин ичинра, ппара алдай Iеле шейъуни зарар ирцIанде хайирдала.
Наибет Гасукаева
