Фидегьен руьхьуьчира, куршамин муфеIэт чIукь вейдава

Авала суван мукьариъ кIурар агъучIайдава агъай дагълу хIурариъ алтухъ емишин кIурар узас алучIайдавуй. Миштти идегуна мисариъ емишара кьит и. Адиас гIагъас ккан хьучинра ме кар четин и. Четинвел фи э пучин? Е улакь авейдавуй, е гьуркIу батIар рекъ.

Хье давурариъ ппара иджвелар хьуная. Кканегъилди батIар рекъер акьуная, улакьар бул хьуная, джемеIетин маршруткабур дакканхаб гьерттихъ учин машинар хъая. Нае вегIдайи кканчинра гIайшуна гIагъдес ве. Ккане усаас ккане зад гъушанас ве. ХIурариъра дуканара ппара хьуная. Мисаридира фи кканчира гIагъа. Са чIалалди, хIа инсанари агъаф суман, пул фаяхаб гIуран кIарчра кегьей аве.

Вахттар ккеттвередегьен хье сувариъра батIар багълар, бусттанар ккийина бегьер гъуршанде. ЯгIайдава ме кар фиттилас аслу ичин, тIабиIетин гьавайин шартIарин духIубавелдилас, е дахьучин хъара инсанарин ахъаджихIубан ягIарвелдилас.

КегъучIа мисариъ куршамара кегьей. Удигьттин вахттари ме емиш хье вилаятарис эмкIекесра кегьей аргва зад давуй. Ке удигьай узуне куршамин кIур квитовое яблоко агъай Грецияйиъ. Мебурин хIикатаригI агъа мис къизилдин гьеч.

Хабди бицIи-бицIи ягIарвей ппара хIуькуматари узай хьуне ме кIур. Уч верефра ме ибгIа, гIудул гьава ая меъданариъ э. ЯгIайин ягъа батIар мехIсул куршамарин завал аркьа Турцияйиъ, Кавказдиъ, Дагъусттандиъ, Туркменияйиъ, Средняя Азияйиъ, Австралияйиъ, хъара Европайиъ. Куршам уч нуш тIемра хъая итте емише. Хъучархьа ме сасра емишарилас кьанайи суман, цулихъди.

Ме емишар кIураникес кетIухаб дембедан ишламиш аркьай далара са хубджи гагьдисттегьен атугуна идже ве. БицIиди гIудулра ве дадлура. Уч агубарис гьечухъди, джихерихъди багу ичира, джихерна гьеч суман гьакIанди алтухъ IуьтIанас куршам вейдава кьуркьал алукъай. Идже ве микес варенибур, компотар. Зейдайи хайирлу э мин сок. Фас э пичин ме фидегьен руьхьуьчира мин муфеIэт чIукь вейдава. ХIа пай хуларин кайванибури акьуна мебур ахъиланде Iурдис.

КIур кегъучIа гьер багварихъди, цIаку суман алтухъ суьве дава кулар кей, якьу-гIуьфу митIри гьававелра алди, аларуцу суман мучIе гъазе цIабара алди. Ппара итте чай ве ме цIабарикес.

Зейдайи гIая мигI витаминар, минералар, эфирный ччамар, дубильные веществабур, фруктоза, жирные кислотыбур. Верш грамм куршамигI гIаве 0,4 г — белокар, 0,1 г — жирар, 15 г – углеводар.

Мебура кедавай куршамигI гIаве, джуьре таза емишаригI кьацIра гIадава суман кислотабур: пектиновая, тартроновая, винная, лимонная, яблочная.

Аве мебурин гьер джуьрайин сортар: Мускатная, Золотой шар, Краснодарская, Мраморная, Персидская сахарная, Янтарная, Чемпион агъаттар хъара джуьреттара.

Гьечна джихер суман ттур ая емиш давайчира куршам тIабиIетин дарманарин аптека хIисабе агъай ве.

Калийди кумак аркьа астма аяттарис, давленис, иин кислотно-щелочной балансдис.

Железойи гъадива гемоглобин, дуз аркьа щитовидка.

Кальцийдира фосфорди цIуппе аркьа ирккарин скелет, силебар.

Магнийди сакин аркьа нервная система, дуз аркьа дыхательная система.

Пектинари цIуппе аркьа рудар.

Витамин С кIес аркьа вирусар, бактерибур, гъадива иммунитет.

Бета-каротини уларин Iекв ппара аркьа, джандиъ авере токсинар гуланас аркьа.

ЦIеярчIудпе асирдиъ Персин Авицена агъа гIелимди ишламиш аркьай ме емишин сок фун кевереттарис, хронический итталар аяттарис, къарфунин итталар аяттарис кумак бадалди. Шиникквдик кея хумбарин йиркIв гIудул аркьай алагъверегунра кумак кея микес.

Салихат Малагусейнова