КIур мерIери э цIуппе аркьаф – инсан хизанди!
Дунья ппара тамашин зад э. Ме яратмиш аркьа вегIдайи мискьална – зар дехIенфра гIадатуна джан алеф алдаваф дапуна, кIилди задарихъ ппара хIа фикир фай хъучушуна арайил акьуна ая. Фиштти батIарди хъуьдуьхьуьна аве джан алдава тIабиIетин гъванар — кIурар, IуькIер – кьалара кехIей.
Джан але задарихъас гъургъучин, мебур хъара Iайи ухьтанди сад сайил алдуьхьес акьуна ая. Мебурикес ке бицIи нахшира кехIей тай хъадаваф хизан хъадаваф атуна адава. ВехIши хIайванарира чиппин микьдарихъ хъуттурфуна хизан арайил акьуна чиппин чарккварис тарбия йина мебур ухIуна вардиш аркьа.
Гьелбетта ме тIабиIетиъ ке Iайи Iекьул кей учин хизан ухIаф инсанди э. Дагь заманабурихъас мич инсандин Iуьмурдин рекъ, мин хизан бадалди дива загьмат ппара читинф э. Фидегьен ме рекъ загьматинфра, читинфра ичира ме шадвелдинфра э. ХIаттарин мисала аяфе сатти дараъ са кIура дахьурай агъай. Инсан яратмиш акьунафра чиппис хал – мукь акьуна шиниккварин эесси хьуна гебурис тарбия йина ухIуна арайил акьуб бадалди э. Гьаме курар акьуна арайил верегунас инсандин Iуьмурдин рекъра ккиркIва. Са чIалалди хизан ирцIанде инсан учин Iуьмур ккиркIвасттегьен мил аглан хьурай пуна.
Авалдин вегIдайихъ хъуттурфуна гьалдин инсанарин гIилмира алтухъ э, Iуьмурдин шартIара рехIет э амма алтухъ хIа хизанар лидегьен андава. Шиникквар ппара рухай андава. Белики ме кар аслу идеф хьасе гьалдин шиниккварис лазим иде – даваттариласра. Фас пучин авала са къат канра аликIуна са кьацI гунира йина фартафи бицIиттар куьчабуриди дурухIалар акьас. Гьал гиштти дава. Ул алдай сеIети бицIиф фатучин мил алчадархьа джуьрайин нехIсна хатIа ахьасттава. ДехIела ул гьаве дадар – бабарисра. Миштти идегуна хьевас пас хьасе гьалдин вегIдайи хизан ухIуб ппара читин э пуна.
Гьелбетта шиникквар хьин ухIаяттар дава, мебур гьер са бала – кьадариккес хьин халкь акьутти ухIаяттар э. Гьер са инсандин Iуьмурдин рекъ уч хастти лиркIенде.
Удигь вахттари джалла хизанариъ ппара шиникквар авереф и. ЯгIайин ягъас мишттин хизан хIурар хуларин дамакъ, джемеIетис чишна хIисаб э. Фас пучин ягIа мишттин хизанар хIурин кIилил сад – Iуд дала авейдава.
ЯгIа гьаме сакинвел, ислехIвел адава вегIдайи хIа хизанар хъая инсанар зурба йиркIвар хъаяттар э. Гьемишттин зурба хизанарикес сад э Типигъарин хIуриъ яшамиш вея Шабановарин хизан.
Камилна Диана Шабановарин хизан арайил хьуне Iу агъзурна ерчIудпе иса. Мегунахъас хаб цIеякьу ис алттушуная. Амма чиппивас хабар гъушугуна ме исар са ягъдала даваф суман алттушуне агъа мебури. Ме исарин арайиъ мебурихъ хьибу кIиркIра Iу руш хьуная: Рамазан, Iели, Суфирамазан, ХIуьри, Аминат.
Хизан фишттинф э пучин гьелбетта пас хьасе ппара саламатин чишналу хизан э пуна хIурин джемеIетис. Сад сайил алдуьхьуьна чиппин багайин ягъ аркьаяттар э.
Хъара чиппин хизандин арайиъ фишттин тарбия ирцIанди, фи насихIетарилди фи загьматилди хIа аркьайчин чиппи шиникквар ахъакьуне мебурин баба Шабанова Дианайи.
«Зе дадар – бабарира, зе шуван дадар –бабарира чиппин шиникквар хIа аркьагуна ппара ул – ибур хье авалдин гIедатариъ хIаттихъди бицIиттихъди авере нуьхIуьбат – хIуьлматиъ и ачартаф. Чахъдира гьаме тарбия э рукьуф. Ме кардил чин ппара шад э. Лап хIа чугъсагъул агъа чин че дадар – бабарис ме кар бадалди. ЯгIа магьа че шиниккварис тарбия йина мебур дуз рекъуьъ ихьуна ккане вахттунира ме кардикес час ппара кумак ве. Зе хизандинра мурад – матлаб че шиникквар хIаф бицIиф ягIай, инсанвел кий, касибарис кумак аркьай, бушттарис гъил гьучихьай, дадан – бабан, хулан, Ватандин кьадри ай хIа акьуб э.
«Нагагь мишттин рекъ кIили гъас хьучин зун ке бахттлу дад э», — агъай аве зе хизанди Камила.
Гьалдис чин рази э че шиниккварил. Чиппис акье пеф санапуна гъагьархьуна аркьай аве мебури. Хулан кар аркьайчин джаллабури кумакилди аркьа. БицIиттарис кумак кканчин ягъ – Iуьш дапуна хIезурди аве кумак акьас. Мебурис дагIаф ягIар аркьай, ягIаф тикрар аркьай багулив фаве чинра», — ахъакьуне Дианайи.
Салихат Малагусейнова
