Хье валаятиъ ая инсанар гьер джурейин тарикъ хъаяттар. Сасуманди сайинра Iуьмур вейдава. Читинвел, иджвел, Iайвел гьертин учинф э. Ме заманайи инсанарис рехIетвелар ппара хьуная, авалдинттарихъ хъуттурфуна. Гьал гIеджизар чIукь хьуна, девлетлубур вартт хьуная. Тегуна гIеджизди джалла и, са-са хизанар уйи девлетлубур э агъай.
Гьемиштти са гIеджиз хизанарин арайиъ хунафе 1935 пе иса Джабарова Хатум. Ме исра са шакунилди суман э мис ликIинаф. Те вахттари алтухъ шиниккв хефракехIей ягIар акьас алучIай давуйи, хIуькуматтис ппарайи дагвас пуна. Мин дадна баб и Джабирна Iейша. Дад Хатуман лап дахи кIеф и, ме хьибу исан шиниккв хьуная дад люкIегуна. Ахъакьубарилди мис кIвалди аме дад фиштти кIеф ичин, гьалра йиркIурак киме мин ме кар. Колхоздиъ курар аркьагуна, Къуриди веягун, IерабайигI агIийина некк ата машинара, рекъуьъ, фурдухъди рукьугуна, аргIуная мин Iерабайин фур. Гьелидас ахтт ададина ме цIае фур гъас. Хаб фур фай агъушуна, кичикIас алучIуная садти гъадивуна къакъ але Iераба. Гьегисал гIанас гудж йина кьатIхьуная мин руд. Гьелидас гIанаас иъ вей адафайдиная хIуриди, те вахттари духтурар адавуйи, вахттуни кумак акьасра дахьуна кIиная Хатуман дад.
ГIуьфу шиниккв ахьуна ме хизанарин арайиъ. Iуд кIина хьибуд илгуная: Къулбан, ИсхIякь, Хатум. Дад кIехаб баба чарабур аркьай ухIуная мебур. БицIигунахъас хаб бабахъай колхоздиъ курар аркьай хьуная Хатума: хуппурар уцай, гIарариди вей, калтуфар узай. ЙиркIурак киме мин нандиас найч хуппурар уйичин. «Те вахттари, агьал гьете ИсхIякьарин хулар авусагьас тич, лап гьете БехIекIарин хуларихъди рукьастегьен са халра афтавуйи, те усар и хуппурар хIа марквара ай. Зун са бицIи руш и бабас ягъ джикье акьас кумакис вереф, хъархъай хIа фурдагъар гьелидас ахтт гъайи чин рухади йирхIуна ая нехъвар. Акьу кардин манатар адавуйи, Iари ирцIанди ягъар.Фигъа зун вас ппара азиятар хьефе зас», — ахъакьуне Хатума.
Ягъди байирдиъ курар аркьай, мактабидира гьикуна адава ме. Самуз кегъархьехаб учин Iумурдиъ ай 21 истти дояркавел акьуная ми. Ме кардихъас йирхIуна ахьуная ме Доска Почётайисра. Училас хубджи яш хье хIа инсанарихъай мехьер аркьа усариъ хьуная Хатум: Къуруглуйиъ, КIерахъ, Яркьурахъ, Дюхьеъ, Аяракк. МехIер аркьа усар кидавай мугIар аркьа устабурихъра хъулирханди хьуная ме. Са чIалалди ппара азиятар агуна дишагьли э Хатум. Са азиятин кар сара йиркIурал акьуне ми: «Са нубати Iурдин вахттуни гьикуне чин Хьиргъайиди IуькIер адагъас. Угъуна уйи кьвакьварихъди рукьу хIа ибхь. Джаллабур захъай аяттар къакъара фай ушуна, зун вес давей илгуне. Лекарил аллеттара Iашун ругъуна уйи зе. Ахира Мангарин ХIесана хъахъуна адафайдине зе къакъ рухади рукьуна. Азиятар давей вев. Эгера колхоздис курар акьас весттава пехаб, малар чIириди адикас адартай гъурзар аркьайи. Захъай гьемиштти курар аркьай аяттарикес зе йиркIураъ амме: Духарин Хачу, Суванин ХIурипери, Хъулин Iумар, хъара саебура. Гьалдис мебур садра андава».
Хабди 30 истти мактабин къаравулвелди кар акьуная ми. Ме курар кидавай мик ишар-пешабур ппара кея. Училас яшанин хIа хумбарихъ хъуланди ягIар акьуная ми учис хьеин ттунарикес ругьас дамашникар. ЯгIайин ягъара учин исарихъ хъуттурфуна, гъилив ругъай гвегIенра фаме мин. Мин чIаларилди сан адавадегьен акьуна ахьасе гвегIенар. Хъара идже пеша кея мик гуни аркьа хьар дюрхьеф. Ме кар чара адавай ягIар акьуфе ми учис. Авала хал ацIу шиникквара ай гуни адавайра экьвас вейдавуйи, хьураккдира ппара вархайи вес алчархьайи рухаккди Расулан Iэшурайин хьураккди рукьуна. Кьастт акьуная ми учис хьар акьас ягIар акьасе пуна. Устайис суман унархъайра ахьуная мис джуреттарира. АцIун инсанарис учин гъиларилди аркьай хьурар арайил акьуфе Хатума.
Шувас ушуная Хатум къана Iу исаъ ай. Мин хизан и МехIемад Джабаров. Мебурис хуная ери валад: Закир, Зумрутин,Зейнутин, Назим, Азим, Аисат, Нафисат. Хьибуд мебурикес ешемиштти ая хIуриъ, амметтар байирдиъ ая гьер усариъ. Гьалдис Хатумахъ хъая 17 хутул, 8 хутуларис хеттара.
«Зас агьал фера кканеф адава, шукур хьурай Аллагьдис, гашила микIила зун адава. Аргвадегьен гашар, мекIер зас агуная. Зас агуттар зе шиниккварис , хуттуларис дагурай. Сагъвел хъайна, йиркIурас рехIет кей хьурай чиппин амедегьен Iуьмур», — пуне Хатума.
Батитай Габибулаева
