Мусаев Кьулбан Мусаевич асибурин Мусайин кIиркI э. Ме хуф э 1926 иса. Мин дада садпе хьир акьуна, Махъай агъаф, цIеерхьи ис хьефе шиникв давей. Хабди ми акьуне Iудпе хьир, Башибурин Iейша агъаф. Iейша и ага Лагьманарин сус, шуйра кIина, Iуд шиникквара саралугъ хьуна кина ая ашкIин хьир. Iейшин къа ис и хьунаф Мусайис гъарегуна. Мусайин ягъцIур ис и гьете вахттуни. Мин баба файдине ме учин кIиркIас Iудпе хьирди, шиниккв вейчугаакьас. Iудара хумбар сад сайихъай ппари иджи дуьхьуьна ахьуне мебур, хIуьлмат, нуьхIуьбат ахьуне мебурин Iударин арайиъ. Мисаъ Iейшис хуне гIуьфу шиниккв. Садпе шиниккв и Кьулбан.
БатIарди дуламишди ая хизанар хьуне мебур. Гьете исари хIурариъ хьуне колхозар арайил аркьай. Гиштти дуламиш вея хизанарис агъайхьуне кулакар. Са гъавурдиъ ая инсанди пуне Мусайис джала кулакарин шейэр, фера адатуна, фаттивайя пуна. Дахи-дахи пай акьуне мебури чиппин шейъ-шуйъ джала чуппарисна чиярис сасуман. Хабди джуре хьуне мебур, гьерф чиппин хулалди ушуна. АцIуна диликабур, Iерабабур, са йицIудардегьен вецар, са агъзурардегьен хIуппар файшуне мебури колхоздигIдира.
Ке бицIи руш, Зулейхан агъаф, хуне мебурис 1938 иса. Iу ваздала дахьуна, файшуне Муса ятагъарилди галуди. Гисаъ шаттари кьацIар икIубафас хьуне мис малярия агъа иттал. Гьегилас кIина файдина ме хIуриди. Хулаъ гIуьфу шиниквдикес ке хIа кIиркIан, Кьулбанан, тегуна хьуна уйи цIеIу ис.
Сара хъай гьеге гIуьфу шиникквра ушуне Iейша учин дадан хулади, дадра баб Iусехьуна сатти ахIела хулаъ. Чуппар мебурихъ хъудавуйи. Са исдала алттудушуна, хьуне дегIви. АцIуна инсанар файшуне хIуриас дегIвиди. Кьулбанан тегуна хьуна уйи цIеякьу ис. БатIарди дарсар ягIарвере шиниккв хьуне ме. Чара адавай, ккеттивуна ме махьтабиккесра, гьикуне хIуппарихъ хутарин Сулейманахъай. БатIарди фагьум фа шиниккв, иджи юркIфай санар аркьай хьуне ми хIуппарин. КьецIарин Раджабас ппара Iайи кьабулвей хьуне Кьулбан. Са ягъа адине мебурин хулади Iатте Мазайна Джабар. Е вун, е Кьулбан ушун кканде агъай трудовой фронтиди. Сара, чара дахьуна, гьикуне Iейши цIеякьу исан кIиркI Кьулбан трудовой фронтиди Асибирин Iуьмарахъай 1942-пе иса. Те хьуне милас Iу исанди хIаф. Файшуне мебур Ленинкентиди, тидас Осетин границайилди окопар атIас. ГIихьайи агъа тисагI самолётариас бомбабур. Чиппифас атттрукьа кар аркьай хьуне мебури тисаъ, гуни хъучагъай, хъулиханди, хъара гьер джурейин герек иде курар аркьай. АцIуна гашарна мекIер алайшуне мебурилас. АцIуна кIеттар хьуне гашила, неттар алахъуна, фунар кеве итталар хьуне. Кьулбан ушуне трудовой фронтиъ Орджоникидзейиди рукьасттегьен. Тидас адихаб 1943-пе иса йине мис медаль «За оборону Северного Кавказа» агъаф.
Хабди хIуриъ Кьулбан ушуне хIуппарихъ Кисарин IехIмадахъайна, Джинджалайин Кьулбанахъай. Угъали кунар ашас акьугуна, джандис ибгIа хьас шалвариъ къачар икьай хьуне мебури, агъар даругъас Iашу шалвар кетай. Сасра кунар мебурихъ хъадавуйи духIуба акьас. Гьегишттин гIеджизвелар, загьматар хьуне мебурис. Сара акьуне ми учис хизанра, Жамият агъаф. Ге и Багьаларин Кьубинра Iешурайин руш. Ге Кьулбаналас яшарин бицIи и. Жамиятра ппара зурба дишагьли и, ацIун загьматарна читинвелар агуф. Iудпе классдала ккидиркIуна, дегIви хъучучIухIела, ккейчIуна махьтабиккес кIесттегьен лихубар акьу дишагьли э ге. Учихъ хъайя шиберихъай сувариас, галариас хIуппар малар фай камхьунаттар дава гебур. ЦIехьибугелай ушуне ме галуди хIуппар фай, хаб гъасра вей. КIерахъаас мич гъайхьуне ми IуькIерин къакъар. КIерахъ, Къуриъ, Аяракк фермабур акьас кумакар мебури акьуне. Колхоздин хуппурариди мебур вей хьуне. Дояркавелар ми акьуне.
Хабди, цIемуя- къа ис хьехаб, хьуне Кьулбанакес хIуппарин бригадир. БатIарди хIисабарин гъавурдиъ аяф идехIела, колхоздис бухгалтер ккандея пуна, гьикуне ме хурас Махачкалайиди Iу исан бухгалтерарин курсар, колхоздиас пулра хъучартай. Хаб адихаб хьуне микес са идже бухгалтер. 1965-1966 исари Буршагъди бухгалтервелди кар акьас гьикуне Кьулбан хъай учин хизанра, Iуд бицIи шиникквара фай. Iуд хIаттар атуне хIабабан багуъ.
Учин джала бицIи чиярна чуппар хизанар акьуна дуьхьуьне Кьулбана, гебурин дада суман. Джалабурис курарна лихунар джикIине учивас агърукьагъилди.
Чиппихъ, Кьулбанахъна Жамиятахъ хьуне гIуьфу шиниккв- Iу кIиркIна хьибу руш. ХIа рушдала дадуьхьуьна1981-пе иса Кьулбан кIине, 55 исан яшаниъ ай. Учивас аттрукьадегьен курар аркьай, джалла шиникквар инсанарин джалгайигIди файдине Джамията.
Нафият Шамсудинова
