Чулле ккабашккалар кегъучIа гьер региондиъ. Гебурин тIирIар илгванде 40 исасттегьен. Садпе некьибур (чулле ккабашккалар) ве 4 исалас. Ке ппара мехIсул ве 10 ис хьехаб, 5-7 истти некьибри муфеIет ицIанде. Ппай вей-вей чIукь ве гебур.
Чулле ккабашккаларин тIирIар кегъучIа са-садтти майдиъ–июньди джагвар- гъазе тукар алве Iэкве ире нев ккея суман. Тукарикес июльдиъ-августиъ кегъучIа некьибур: чаб ве гебур кIаре гирген 8 мм алеттар. ТIем акьучина иттеттар э бицIиди IуьчIе тIем хъай.
Авалдихъас хаб агъай аве чулле ккабашккаларис – джагьил аркьа некьибур э пуна. Мебурик кея са ппара витаминар. Уларин Iэкв идже аркьа, йиркIурас иджи кар акьас кумак ве, иммунитет дуз аркьа хъара гебур диабетикари ппара ишламиш аркьай аве, забун хьас кканди аяттари Iэлди аве.
Ппара муфиIэт кея чулле ккабашккаларикес хумбарис. IуьтIухаба хъара чай акьуна ухухаба цIабарикес, кьвачIа шергве хьуна чIухчIухар чIукь ве, чIарар шергве аркьа, хъара идже кумак ве суратисна чIарарис маскабур акьучин. Къарс адихьа хъара батIарди рекIв ичас аркьа, амма суьре истти IуьтIучин далара кумак вейдава!
Чулле ккабашккалари сагъ аркьа табар адикIубар, давление.
Фуни ая хумбарис гьуркIуна кканди аве джалла витаминар, минералар, бабас суман шиникквдисра.
Чулле ккабашккалари фуниъ ая вахттуни кумак аркьа бабас, шиникквдин гIанас, джандис, ирккарис, нерварис, са чIала хIа пай витаминар гьуркIас аркьа. Ме некьигI гIаядегьен витаминар кквал акьухаба, инсан гъавурдиъ архьасе фидегьен муфеIет кеяф ичин.
Духттурари насихIет аркьа шиниккварис фачи пуна чулле ккабашккалар. МекI акьуна ая вахттуни IуьтIучин идже ве сагъ хьас. ЦIуьппе аркьа шиникквдин иммунитет, ме некьигI гIая кальций, ги цIуьпе аркьа ирккар, кумак ве шиникквдис хIа хьас. Фун ккевере вахттуни фачийихаба сагъ ве хIа руд.
Инсандин кIилди гIан джандис кумак ве чулле ккабашккаларикес. Вархал алеттар идже даргва инсанарин, ме кIаре некьи дуз аркьа уларин Iэкв. Ме кардис ишламиш аркьа гебурин сок, джем, варенье, отвар хъара сок ишламиш аркьа улариъ агьарта тIинкIар аркьай, хьеттихъай алдуьхьуьна кканве. МуфеIет кея витаминар, антиоксидантар гьудуркIагуна инсандин маскъварис, Iайи ве.
Чулле ккабашккаларигI гIая герек идегьен витаминар, гиштти идегуна маскъварира идже кар акьас хъучика, кIвалди амилгванде фи хьучинара, хъара Альцгеймера агъа иттал хьас артайдава. РугIас акьу чулле ккабашккалар ишламиш аркьа ангина хьегуна хъара мухур хъаягуна.
ЧирIе чулле ккабашккаларин цIабар ишламиш аркьа ямагаригI анемия аягуна. Аллергия инсанарис ве са-сагелай, алдавай ппара IуьтIучина.
Гьемишттин хайир кеяф э ме некьи, идже цIуппе сагъвел аркьа хъара ирхе аркьа батIарвелна джагьилвел.
Ж.Хамазаева
