Хье дуьяйин тарихдиъ гIур ругIа рагIун ппара гуджлу кумак хьуне инсанарис. Бина кIилиастти инсан ягIай-дагIай лирханди, захьмат хIаф гъадивай. Фараонарин вахттари рехIетар адавай лукIарин джандилас вейи къикъе курар. ХIа гъванарикк, кIурарикк аккизиланди.
Хабди бицIи-бицIи инсанди ул ачатуне дагьариас илгунди адавере гъванариъ, гирген цIагъунар, хIа кIурар ккертай гъас рехIет верегъилди.
Гьемишттин курар аргвай инсанди фикир акьуне акьас фур. Дуьйил хье техникайикес ке удигьай хьеф фур э.
Хабди инсанди башламиш акьуне аркьай гьер джурайин фурар, хIаттар, бицIиттар, хьеттинттар.
Акьуна хIа кьушар але фур хьеттигI аларуцаф агъарцIай кьушарилди хьед фартайи мехIсулар узуная хуппурарилди.
Хабди инсанди фикир акьуне гIур ругIа рагI акьас. Хьеттин гудж алихьай фурихъди ме аларуцагъилди. Фур аларуцугуна руцайи рагIра.
Авала четин, гашин вахттари инсанарин ягъар-Iуьшар верефи рагIариъ. Сифтта кIилиастти рагI аркьафи джемеIетин кумак фай. Са шува арайил акьас загьматин кар идехIела.
Сад верефи рагIун эесси. Мин вазифа и рагIухъ хъуттурфуб, чIирхье ус дуз акьуб, хьед хъаттархьуна айчин, хаб ахъихьуб. КIилин ягъди агьутIуна эркьвай давуйи эесси. Амма хIел-хIел аркьай аларуцас верефи. Iурдана мерккура чарх фацухаб, эесси верефи мерккв кедихьас.
Акьуна ккиркIухаба джаллабури ругIафи чиппихъ хъая мехIсулар. ГIулин курар ккиркIухаб, башламиш аркьафи нубат хъихьуна рагIухъ ругIас гIурар. Нае джурайин кканчин мехIсул ругIас верефи мисаъ: экIенф, джарханф, хIеджибугъдайинф, суьленф. Аркьафи чIихеф, музеф гIурар. Маларис ругIафи ярма. Хъай бицIи шиникквара аверефи хумбар Iурд-гIул дагъай ягъар-уьшар аркьай рагIариъ.
Гьерттин учин иде узуна завал акьу мехIсулар кедавай, колхозариъ лихуна кьиматиъ айра ирцIанфи инсанарис кIурар. Инсанарин гъилариъ ппара мехIсулар ай, нубат хъихьуна мебур ругIай верефи хIефттабур.
РагIухъандисра аверефи учин загьматин кьимат. Михъ атуна аверефи рагIуъ учин къаб. Гьеге къаб ацуф артафи мис гьер са ругIу шишалилас. Хьеме кардихъас аяфе са мисалара.
Ахьуная са рагIухъан идеми. Хъахьуная михъ са кIиркIра. Мин кьимат гъулан къаб хIайи и сасра рагIухъанарихъ хъуттурфуна. Гьеме кар бадала инсанар рази давуйи мил. Гиранди гъургъай авейи мебур. Айчинара уч Iуьссе хьасттегьен атуная ми учин кьимат идегъилди. Iуьссера хьуна, учивас агъдарукьагуна йиная ми учин пеша кIиркIалди.
«Магьа, зе кIиркI, вас кар, — пуная дада. — Ама вун къабалахъас зе дуьгIе дартIагъилди акье». Са вахттра дахьуна кIиная дад. КIиркIа дад кIехаб рагIухъандин кIиматис атуная хъара хIа къаб. Ади инсанар хаб башламиш акьуная гиранди гъургъас, фидехьен хIа къаб атуная кIиркIа агъай, фидегьен иджефттавуйив мин дад, учин гунагьарин гIефа акьурай агъай.
Луиза Гусукаева
