Мирза хIададан Iуьмурдин илдеш, Магомедова ХIаччай Рамазановна, са агъзурна ерчIу вершна хьибцIурна хьибудпе иса
Типпигъарин хIуриъ Рамазананра Iешурайин хизандиъ хуне. Уч кедавай хъара хьибу чура якьу чира хъай уйи михъ.
«Четинвелара ппара уйи. Вахттар чаб четинттар хьугуна, инсанарисра зейдайи азиятар агуне. ХIа хизанар кедавай, ерид-муяд шиникквара ухIуна, арайил алчихьас пугуна мебур зарафатар давуй. Дад хIуппарин бригадир и. ДегIвиди гъарегуна парткомди хIуппар гIеджиз хьасе пуна чIал гьучихьуна бахттунис ккеттархьуне. Бабра хаб чукIайдавуй алчархьу нае кардигьас кканчира. Колхоздин курарил вей, вецарин, кIерухъарин къайгъу аркьай, дояркавелар аркьай чарабур аркьай и. Чара адава вахттуни салаъ са хIуни айчин, гьаге масса йина кьур, Iелеф гъуршанди верефи. Хуппурарин мехIсулар кьанди хъучархьу вахтт авей, кьацIра бегьер дагъаре ис верефи. Амма час, шиниккварис, алтухъ четинвелар агвас артайдавуй», – ахъаркьа ХIаччай хIабаба.
ЦIакIинра пугуна, ахъаркьа ХIаччай хIабаба, аркьафи агъа гIуьфу ягъдира, гIуьфу Iуьштти. «Зун файшу исарира кегьей мебурин абабахъра кьурар, гIурар хъадавуй. Чин джуьре аркьагуна час са сеI нирхI йине. Ме цIакIинар аркьагуна ругIу нирхIихъас хъамилгуф и. Шиникквар учис хеттар давай, хуттулар ичира, джан алихьуна ухIуттари. Зун хъаттийина илгу хьибу истти хулан пай э агъай, гьер иса мугуларин са багвра гъарефи зас, дуджураяр акьуна якьу хьейра гъарефи. Шувас ушуна сифтта исари зунра дояркавелар акьуне. Нагагь зун суваас ададичин, хьураккди ушуна, мав ахъу кьутIур акьуна, гъарефи абаба. Ккандава ве гьалебур, адавереттар агъай гьарай верефи зе. Учин хияларикес ме зас учифас аттрукьа иджвел и аркьаф. Ппара идже дишагьли и, хIуьлматара кеяфи. Гунагьарин гIефу акьурай учин! Хабди зун больницайиъ санитаркавелди кар акьай хьуне», — ахъаркьа ми.
Ме вахттунихъас ахъаркьагуна кIвал хьуне ХIаччай хIабабас са дулдугъарин хьир, иттай больницайиъ ахъухьуна уйи агъа ме. «ХIабабан, хIабабас ягъар-Iуьшар ппара агуне гьа. Музе якьуд шиникквара, зунра атуна, шуй ушуне дегIвиди. Мебурис чара акьас зун ушуне ади хIурариди раккас. Зун хулади верегунас са шиниккв раккахъ ахъархьуна гашила кIина уйи, садра мацаъ архьуна кIина уйи. Душуна зас чара адавуй. Джуьрегелай ушуна верегунас эргъеларин кутабиъ архьуна аме Iудра кIина уйи хIабабан. ХIабаб аждагьа суман магьа ягIара аме». Валадар гашила кIине хIабабан агъай и ме», — кIвал хьуне ХIаччай хIабабас.
«ХIуппарихъ верегуна байирдиъ кандин кьацIул вей. Турба суман са лит ирцIанфи. Iуьш, ягъ дагъай гьате лит Iурдисра и гIулисра. КIилди угъалра, ибхьра алавей, Iашу литукк гъархьай, гъайшай, ягъарна Iуьшар фартайи сувахъ. Фас ичинра ягIайдава, амма са кIил ккичикIа кумара кегьей аркьайдавуй. ГIулин чIирил кканедегьен угъалар, хибхелар алавейи джандилас. Iурдин мехьерил алдея вахттуни кума аверефи аккехъуна къачара, гъваран муг суман, тIубун лампара куькIуна. Хулаас сувахъди бицIи суман хьибу-якьу суьлен бахтта гъарефи ликIинарин. Тисаъ илгванфи гIуьфу ягъди. Колхоздин хIуппар узугуна, ягъа Iу литIри некк ирцIанди. Гьаге неккра ухас къайил вейдавуй. Iу ликIин бахттайихъай Iу ттур неккра ухуна гашилан гьава кIес аркьафи. Аметтикес са гъварчаккен нис акьуна, алагъарефи хулаъ аяттарис гаш кеттархьас гучIай. Хъара цIакIинарикк вереттар суман верефи гьатич. Фас пучин ягIай уйи, нагагь душучин, хъара фера адаваф. Исан ахирас годовояр пай аркьая агъай верефи джаллабур, тисаъра гьинас фи алчархьас ичин ягIай авейдавуй.
Фидегьен тушкин ичира, шадвел ппара и гьате вахттари. Инсанарин йиркIвара дуз и. Гьате загьмат акьуна кIилин ягъди гIар уцай, IуькIер дивай, къакъар хъархъай бизар хьу джанара фай Iуьшахъди верефи хIа гимиди демар акьас. Iуьштти демара акьуна, гъархьасра гъадархьуна, хабра алгъавей гIарариди.
Фидегьен лихучира, гьал кьацIра лихуф суман дава. ТIуб алзийина кунара Iуьрччанде, халра джика, хьедра агъарцIа. Кканедегьен иджвелар хьуная.
Гьалдин вахттунин дуламишар иджи э. Амма дава курара ппара э. Советский Союздин вахттуни рехIетвелара хьуни, законра уйи, хIекь-нехIекьра джиркIенди», – агъа ХIаччай хIабаба.
Ичира шукур хьурай Аллагьдис алтухъ гIезабар ягIайин ягъанисра адава, хIуькумати пенсибура ирцIанде, шиникквара пеф аркьаттаре нандиъ айчира, фи э, фи дава пуна рихуб-салам акьуна йиркIв гъадиваттаре пуна рази э мебур чиппин Iуьмурдил.
Салихат Малагусейнова
