Iуьмур — инсанарис тIабиIети йиная лап хIа зурба савкьат э. Гьер са касттис ме дуьйил учин ризкь, учин Iуьмур фи ичин ликIина аве. Фидегьен лихучира, далихучира сурин ризкь ппара э, сурин чIукь, сурис хIа девлетар ирцIанде, сурис — дуьйин гIезабар, сурис — гашарна мекIер.
Амма ахиран рекъуьъ верегуна джалла сад хьуна ве. Вахтт ккиркIу арайи кIилди дуьйин девлетар, иджвелар, Iайвелар, гIезабар, рехIетар джалла кIвалас ушуна, фера фадавай учIа некьвариъ. Ме курар ягIайчира аве лишттин инсанар, нафсунин къатевелди са фиттихъра хъуттудурфуна чиппин нафсунис рекъ ирцIанттар.
Гьемишттарикес сад хьуне Гитлер, хабарсузди учин кьушумра хъай гъамаз хьуф хье ватанил. Ке зулматин, ке хIа дегIви хьуне ме. Ме дегIви ппара файшуне инсанарин Iуьмурар, ккедихьуне кIилин шагьурар, хIурарна хулар, садтти илгуне чиппи чиппис чарабур аркьай музе шиникквар, зейдайи агуне гашарна мекIер.
Фиштти хьунара ме дегIви хабар дае хизанар тек-туькра кегьей илгундава. ДегIви уч хье деребурихъди дарукьучира, кIилди мин тушкинвелар алайшуне агъуларин дишагьлибуриласра. Гашарна мекIер хьуне те вахттарин шиниккварисра.
Мишттин шиникквар и дегIвин исари Мирза Iебайра, мин Iуьмурдин илдеш ХIаччай хIабабра.
Магомедов Мирза Магомедович са агъзурна ерчIу вершна хьибцIурна хьибудпе иса МехIемаданра Байранкъизан хизандиъ бабас хуне. «Зун кедавай хъара са чура якьу чира уйи. Iу чи лап бицIи ами кIине зас тебурин суратара кегьей ягIайдава. Кьулбан агъа чура дахи кIине. Гуьлперина ХIуьрипери са къатди агъархьасттегьен амилгуне, ичира тебура джегьилди кIине», – ахъакьуне Мирза хIадада. Мебурин джекъе Iуьмурара аслу идеф хьасе чиппилас алайшудегьен загьмат–гIезабилас. Дадра бабра дахи кIина садтти илгу вахттари, Iайи четин хьуне шиниккварис.
Дадахъасна бабахъас ппара пушмалди ахъаркьа Мирза Iеби: «Дад зе ппара лихуне. ДегIвибуриди ушундава. Амма трудовой фронтариди агъай зейдайи хъучIирхIуне. Гьергелай вахтт гIартай хулаас са хизан гъай и кар акьас. Хумбеф идеми агъайдавуй. Че хулаъ баб, абаб, адад дегIвиди ушуна мин хьира уйи. Нубатиъ сайис шаб пудегьен, хумбар байирариди гьикасттава агъай учихъасра мебурихъасра дад вей. ГIаттина хулан кар, байирдин кар акьуна арайил верегунас хабра унархъай и. Са чIалалди, Iурд, гIул дагъай кьацIра мугьлат адавуй лихубагьас. Герой трудабур агъай медалара йине дадас. Гьаме азиятари гудж йина, ягъарикес са ягъа тIагIуна йиркIвра кIине зе дад. Дад кIехаб бабара лидегьен вархалди дивундава. Мера гъай хьуне трудовой фронтиди. Са гагьра дахьуна бабра кIине. Мебур кIи вахттари чин са къайдайин кегъархьу шиникквар и. Хабди че хIавел, эл-аягъ акьуна, чин ухIуне абаба. Учифас вередегьен джан алихьуна загьмат дивуне ми чахъас, зе хуттуларис алтухъ гIезабар дагурай агъай. Ке хIаф зун идегуна бицIиди дехIера абабас илгун хьурай агъай сакинди зунра эркьвайдавуй. Сагелай ушуф, бицIи Iуьмур Iуьссе хьасттегьен колхоздин хIуппарихъ фатуне. Iурд, гIул, ибхь, угъал, гаш, мекI агъайдавуй. Хьирагъарин гIалашува йи йурайикес хIа хьу хIейван хъуйи чахъ дегIвин вахттари. Фай гьате хIейванра вереф и че абаб аранариди. ГIагъарефи гидас емиш э, кьур э, гъвандилас гIудулф фи джикIичин гьате».
Гьамебур аркьай, чарабурилди абаба эвленмиш акьуне мебур. Мирза Iебис хизан акьуна, Iудара чияра шуварис йина, арайил акьуная ме дишагьли. Хуппай хуттулар сакин акьухаб са ери–муя исарилас абаб учра кIине мебурин.
Учин хизандихъас цIакIинарихъас хабар гъушугуна, Мирза Iеби кIвал аркьа. Сус хъаттийина хьибу ис хьуне агъа учис. Хъаттийи сусра атуна файшуная ме армиъди. Хъай служит аркьа шиникквари лиркIенди агъа чиппин кканеттарис кIеджар. Гьергелай чиппи кIеджар лиркIендегьен бизар аркьай хьуная са суал алихьай. Я Мирза, чин джаллабури лиркIенде, ме вун фас лиркIенфттава ве кканеттис кIедж агъай хабарар гъуршанди ахьуная шиникквари.
Яда зунра гьетин чу Iудара чуппар суман ачавей-аттвей хъай хIа хьунаттаре, зе кIедж адигуна ччуччус фи джуваб йисе ХIаччи? Дадан, бабан удигь фиштти сурат гьучикIасе ти? Хъара зас гучIая зе кIедж агуна ччуччу зе кканеттис йирхIас пуна джуваб акьуная ми. Учин джуваб агуф джегьилар муьхIтал хьуне агъа. Амма сара ме ахттилат учис акьунра дава агъа.
Армиас адехаб, акьуная мебурис цIакIин.
Салихат Малагусейнова