Цулин мехIсулар аркьайрихин милар
Садпе мукь гъушас агъари
Гъушафри хилив пайдагъар.
Баллихъ хъихьуна, уцайри хувур
ХIейиф ири авалдин вахттар.
Зас ягIа ахъакьас кканди ая, фишттин курар аркьай авейчина авалан заманайин инсанари. Авалан вахттари аефи агъа колхозар агъай хIуькуматихъас лихан мукьар. ДжемеIет завал аркьафи агъа хуппурар уцас, уькIер акьас, калтуфар кикIас хъара джуре курара акьас. Курар кIиркIухаба пул адава вахттуни пай аркьай авей хьуная шейъэр.
Инсанарихъ хъавей хьуная са хал чаб эркьваф. Са бицIи суман бусттанра маларикес ухIас ахттияр аяфи агъа са хIуни, хIуппар хъара пеIер, кIилди са йицIуд идегьен. Хуппурар эесифас фаттивай хьуная колхозис агъай, амилгванди хьуная хIукуматис. Хьидана хуппурар даркагуна гIаттивай хьуная чIаларин мерIер маларис фачиянди хьуная ппара некк верехIела.
Вей хьуная гIарариъди, хуппуриъди курар акьас чиппихъас суман хIуькуматтихъасра. Дирецар, гъилин чиникI хъара дагьур аркьай аверефи усттабури. Вей гIаради уцай хьуная IуькIер дирецилди, хуппай къуьре хьегуна кеттирхIайи Iуьрджан, нагагь Iайи къуьре хьухаба ккуьрзул алийина гъад ккевейи хIуьтте аркьай авейи, чIиникIилди хулан бусттанин багвар уцай авейи, дагьурилди хуппурар уцай авейи.
БехIсунис уцай авейи агъа гьина садпе мукь фацас агъай гъилив фацуна пайдагъара. Iуьшар аркьай амилгванди хьуная хуппурариъ, уцай, хьилар алдитIанди, марквар аркьай. Аркьай лихъунар, мегIнибур гьегиштти фартай хьуная ягъарна Iуьшар.
Кар акьуна ккиркIугуна пул фачиянди хьуна адава, ирцIанди хьуная шейэрикес. Са- сагелай пул фачийичинара, шейъ авейдавуйи пулунди гъушанас. Iайи ппара фачиянди хьуная кар акьас, акьуна ккидиркIвадегьен. Идегуна якьу пайунин са пай кертIай хьуная штраф. Дайдина экьвас ахтияр авейдавуйи, нагагь адаваф ягIархьехаб ушуна фай верефи. Законилди кIилди пай фачиянас ахттияр авей хьуна адава, аркьая кар ккидиркIуна.
Гьемиштти экьвас хьасттава пуна вейи агъа Бакуйиъди кар акьас. Ппараттар хIурариас вей агуф, фаттивай хьуная паспортар инсанарифас. Кканегъилди найичра вес вей хьуна адава. Колхоздин председательди аттивай хьуная къадар гьинас ичин ахттияр аяф шагьурдиъ вес хура ВУЗдиъ, хъара училищайиъ. Гьер хизандин вазифа э сельскохозяйственный налог фачиянас. Дайина атас налог ахттияр аверефттавуйи: кьур, калтуф са чIалалди емишарикес, бембег, мал, некк, хьеяр, гъурагъалар. ХIукуматин план гьуркIас агъай инсанаригIас гIаттивай авейи агъа ччам, нис фи кканчинара аяф са ттур ичинара. Iайи вей хьуная цуланара хьидана.
Жавгарат Хамазаева
