Авал вахттари са хIуриъ яшамиш вей уйи са хизанар. Дадахъна бабахъ хъуйи са рушна кIиркI. КIиркI гъилив фая бицIиф и, руш са якьу-гIуьфу ис хьудегьенф. Дадан йиркIв алди уйи ме рушал. Мис кканеттар аркьай, гIентIи вардиш аркьай, фиттисра ваъ адавай уйи дадан багухъас. Фи кканде пичин, гьете аркьай. Са кардисра хатириъ идихьай. Са чIалалди, хъучатуна уйи.
Дада учис кканеттар аркьахIел, бабал кьацIра йиркIв алиландавуйи руша. Бабан петтара аркьай давуйи. Руша фи даваф акьучира, дад хъагъишайи рушахъас, бабан са чIал алчадартай. Дадан иджвел учихъди аргвай, руш ягъалас ягъа хъара гIентIи вей уйи. Учивас вереф аркьайи баба, амма сагъилдира руш мивас мутIегI акьас вей адавуйи.
«Фера акьасттава, уч хIа хьугуна гъавурдиъ ачархьасе», — агъай, дад хъагъишайи рушахъас. Мебурин гьава аргвай, баб сара алтухъ гIачучIайдавуйи. Баба кIиркIан къайгъу аркьайи, дада — рушан.
Са вахттара ккеттушухаб, Рамазандин вазала, мучIинан вахттуни кканхьуная дадас вес мазгитаъди къулгунис. Руш найч дад вейчин, ахъихьай вардиштти аяф, кканхьуная мис мегелайра дадахъай вес. Iешай, учра фаях агъай, алархьуная дадал руш.
«БицIи шибер мазгитариъди Iуьшан вахттуни гъареф дава», — агъай хьуная дада. — «Вун хъай хъагелай весе, ягъуй». Сагъилдира мутIегI акьас вей ахьуна адава дадавас мин. Айчира учис кьулгунис кьана веяхIел, атуна Iешай рушра, ушуная дад мазгитаъди.
Баб учивас вередегьен алучIуная руш чIалал гъас, сагъилдира мутIегI акьас давей, Iешай ахьуная ме. Унарихъди кетIуная бицIи кIиркIра, хъучучIуная Iешас. Баб ушуная кIиркIахъди, амма руш хулаас аттдушурай пуна, раккагь хIучар гьая, вун аттушучин, гъасе агъай, гучIар алихьай ахьуная баба.
«Алгьа хIучар, фаях чвас ле Iешая руш», — агъайи ми.
Са вахттунилас гулуная рушан ун. «БуIуф идетаре ме», — пуная баба. Сакин акьуна бицIифра, адина хъулангунас андавуйи руш, аттушуна ушуная учин чIал хIекь акьуна. «Аргвав вас ме ичира ушуф», — пуна гиран хьуная бабас. Ушуф идетаре ме дадалди пуна, фикир хьуная бабан. Раккахъди аттушуна учивас вередегьен унахъуная баба, амма рушан джуваб мис адина адава. Гиранра хьуная бабас микес, айчира сатти хулаъ бицIиф атуна, михъди весра хьуна адава мивас. «Ушуф идетаре мазгитаъди», — пуна, сара экьуная баб.
Баб фачучIуная шуйна руш мазгитаас верегунас сив гьартаттар хIезур аркьай. Са вахттунилас адиная шуй, ачадифна сад ми хабар гъушуная руш нахьи пуна.
«Руш вун ушуфна сад, гъурзар акьас дахьуна, ушуне», — пуная баба. — «Зас ге вахъ хъучархьуна, ушуф суман хьуне. Чун хъай адисе пуна, гъузуна уйи чвахъ».
«Захъди руш рукьундава», — пуна, алухIуная шуй хьирахъай. – «Фас гъурзар акьундава вун?». Алгъихьуна ун, аттархьуная хулаас дад рушахъас руцас. Унархъай учивас вередегьен гьавайикес, башламиш акьуная ме руцас рушахъас. ХIурин джемеIетисра хабар хьуная ме кардихъас. Джалла адахъуная тIубун лампабура фай, руцас рушахъас. Алихьуна ун хIурил, гьерф гьер усахъди далгъуная инсанар. Нандиасра рушан ун, джуваб адина адава. Хъара сагелай сара муш кей унахъуная дада. Са вархалас суман унихьуная дадас рушан джил.
«Зас са чара акье, зун хIучари алдалас вартт гъая», — пуная руша.
«Агьал зун адисе ваалди, зе руш, зун вас кумак акьасе», — пуная дада.
«Вун хIучарихъ хъучархьасттава, мебур ппара тегIди ая», — пуная руша.
Гьемебур ахиран чIалар хьуне унихьуф дадас рушан. Хъара учивас вередегьен Iайи унархъай хьуне дада, амма сара мис джуваб ирцIанф хьундава. Багамин завкуран багварихъди рукьуная дад рушан унар унихьу багухъди. Дадас алчархьу мукьуйиъ ами рушан кунара, кIачIал кумулра, кIачIал тIубра. Экьуна, учин фун ацIасттегьен Iешуная дад рушахъас. Файдина рушан тIубна кумул, акьуна некьвар, икIуная дада. Гьеме вахттунилас сара туба акьуная дада шиникквар гIентIи вардиш акьас андава пуна.
Луиза Гусукаева
