Исарихъ исар вей, магьа ттиъ 78 исра хьуне, хье вилаятин хIададари, хIабабари ке багьа кьимат йина — чиппин Iуьмурар — мидехьен несиларис Iекве дунья агвас мункинвел йине. 22–пе июньди 1941-пе исан, багамин вахттуни, сеIет якьуйи, фиттикесра хабар дава, гъархьуна инсанарил алчахъуне Германин кьушум. Душман дегIви аркьай аде вахттуни, гьерттил алди ая вазифа и хIуькуматин сакинвел ухIас дегIвиди айчIвас. Са хулаас Iуд, хьибуд ушуттар уйи. Уйи Iусеттарна, шиниккварна, хумбардала идилгу хулара.
Мишттин дегIвин аскераригI гIачархьуне Магомедов БицIиф Магомедовичра. Ме хуф э 1912-пе иса Типпигъарин хIуриъ. Джалла те вахттунин шиникквар суман хIа хьуне мера, алтухъ девлетлу дава хизанарин арайиъ. Джалла джемеIетин шиниккварихъай лирханди, курар аркьай, учивас аттрукьа кумакар аркьай хулас дуламишвел аркьай хьуне. Алтухъ яшара гьудуркIуна, акьуне мис хизанра.
Са вахттра дахьуна, 1939-пе иса файшуне армиди. Мин вазифа кеттархьа вахттарихъди, гъайшине хье вилаятин ке хIа дегIви. Хизанарихъас ул хъадихьасра хъучадархьуна, хаб гьикуне БицIиф дегIвиди. ЦIайи хьуне ме 384-пе стрелковый полкуниъ. Хабди хьуне ме 218-пефна 26-пе стрелковый дивизибуриъ. ДегIвикес дагуф адавуйи мис. Гашар, мекIер, азиятар, зулумар. Джандик ягъниш кидава мукь адавуйи мин. Са нубати, бомба чурхъу арайи, мис киркьуна хьуне хIа йирхIунар. Хабди госпитальдиъ адарцуна, са лекуас аттивуне цIеякьу тика, хъара аттивас дахьуна учин аме кIилин Iуьмурдисра илгуттара хьуне. Михъас хIурджал леку Iатт аркьай ами БицIифа. Гьадахъуна уйи гъилин тIубара.
Алтухъ дегIвин ахттилатар ахъакьас кканвереф давуйи БицIиф Магомедовичас. Мин хасиятин къикъевелдигьас ламусди, алтухъ мивас хабар гъушанасра вейдавуйи. Ппара къикъи и мис йиркIурал акьас инсанарил руцу ягъар, Iуьшар. Хъая, агуна-гулуна ушу илдешарин Iуьр кьацIра хум вейдавуйи мин.
Хъара ппара гъам кей уйи мис учин ччуччунра, Магомедов Кубай Магомедовичан. Махьтаб кIиркIу иса учин разивел фай ушуфе ме дегIвиди. ДегIвиди файшухаб, хулан хизанарис адеф и мин Iари хьибу кIедж. Сара мин Iумур фиштти хьуф ичин ягIара ягIар хьундава. Нандиасра хабар адавай, фиштти хьуф ичира дагIай, гулуне Кубай. Ппара ахтармишар аркьай хъуруцуне хулан хизанар михъас. АцIуна усариди лиркIенди алучIуне ягIар акьас, амма гьер усаас са джуваб и вереф, фера хабарар адава агъай.
Хулаъ экьуна хияларигI гIачафайшу вахттуни, Бициф Магомедовича яваштти, учикес аркьайи «Катюша» мегIнин макьам. Ме арайи хулан хизанарис ягIарвейи мин фикирар нандиъ айчин, хиялар фиттихъас ичин.
МегIнибурин пешабура ппара куьйи мик. Аскервелдин вазифа аркьа вахттуни отрядин мегIнин кIил гъареф акьуна уйи микес, джилар батIарттар идехIела.
Са-сагелай, экьу ирхе Iурдин Iуьшари, йиркIурас кьагьар хьу вахттуни, ахъаркьайи алчархьу ягъар – Iуьшарихъас.
Миштти, са нубати кIилди отряд идегъилди гъачархьуне мебур дарагIди. Фая къафун ккиркIуна, хьуне мебурис гаш. ДарагI джикIи некьибурикес алтухъ фунар арцIайдавуйи. Сара, аркьаф-даркьаф дагIай, гьер ягъа нубат хъихьуна, чиппин яIариъ ая чилар цIабуригI уджай, кечIуркьай ахьуне мебур. ХьиликIи мал, нахшир фачархьу арайи, хIаягъ хьуф дегьен шад верефи агъайи чаб.
Хъара, алтухъ ахттилатар даркьайчира, учис йиркIурас кьагьарди айчира, уч душмандин гъилиъ ачархьу вахттарихъасра ахъаркьайи. Бахттунис, Iу-хьибу ягъ дала дахьуна, хье къушуми ачухъ акьуне мебур.
«Немцарин хумбарис суман ямагар акьас ягIайдава чвас», — агъай хьуфе ми, хулан хизанарис зарафатар аркьай.
ДегIви кIиркIу вахттуни, хIуькуматил адина хIел агуна, мин кIацIра муш кидавуйи агъа хIурар, шагьурар, хулар, инсанар амилгванасе пуна. Учис йина кеджара, фиркьа мебурикес агъай, тембеку гIархъай, папрусар аркьай чIир акьуне. Хабди ме кеджар фудавай, ппара бизар акьуне хIуькуматикес рукьа кумакар дайирцIанди.
Хье вилаяти гъалибвел гъушуф, адине БицIиф хIуриди. Хьуне мебурин хизандиъ гIуьфу рушна са кIиркIра. Аркьай колхозарин, совхозарин курар, дуламиш хьуне хизанарин. Сайишттира БицIифак гъилин кидава пеша адавуйи: гъвандин, кIуранин, сувагъарин. Йина уйи мис медаларна орденара. «Тридцать лет победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.», «50 лет Вооруженных сил СССР», «60 лет Вооруженных сил СССР», «Двадцать лет победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.», «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941-1945.»
КIине Бициф Магомедович 27-пе июньди 1981-пе иса.
Луиза Гусукаева
