Дунья ппара тамашин зад э. Тамаша э мин ке Iайи табиIетна джан аледегьен задарин Iуьмур. Инсандин Iуьмур хъаттдартIа тикрар э табдилвеларинра, джуревеларин. ДухIуба вея асирар, вахттар, гьер кар акьубан къайдабур. ЦIуре дараматар гуланди, арайил вея цIае дараматар, шагьурар. Гьеме дуньяйихъай духIуба вея инсанара.
Хьидана агъучIай цулихъди рукъуна алавере тукар хIисаб э инсанарин Iуьмурар. Учин кьисмат кея са кьацI гуни, са хупI хьед хъамедегьен гагьди давам ве гьер са инсандин Iуьмурдин рекъ. Ме задарин кьисмат атIухаб гьич, дуьньяйикесра кьисмат атIуна ве инсан учин ахиратин хулади.
Гьелбетта инсан кIина ушуне пуна кIвалас вейдава. Фидегьен амур ичира, багу – кIиларис ме ппара къикъе кар э. Хье гъамарикес, Iешаларикес кIеттис вере муфиIет адава, Iайвел дала. Инсан кIихаб хьин ахъаджихIуна кканде гин ахиратин хал гIане акьас. Хьевас аттрукьа садакьа йис алучIуна кканде, кIеттин кьабахъас дуьгIе кам акьуна ккандава, некьвдихъ ахъаджихIуна кканде. Гьеме курар кIилди ая хье диндиъ.
Ми агъа алттушу несилар кIвалас гьамарта, хIаягъ, бицIи ягъ хьугуна дехIера гебурин некьварилди ушуна мертт акьуна дуьгIе зад акье пуна.
Гьалра хьин са вахтт джикIи вегIдайи, хьидана хьунара сеIети завал хьуна, гьертти учин багу – кIилинттар, тухумдин инсанар гIая некьварар ушуна иса сагелай дехIера мертт акьуна арайил аркьай кканде, самуз ме ус ухшар хьас. Дахьучин гIагъдагъуна хIа къалагъанара ппара ухшарсузди аве ме усар.
Гьелбетта хье халкь лишттин чиркинф дава. Вахтт гIартай, ара – бир хьунара джалла джемеIет, бицIиф – хIаф дапуна айчIуна, мертт аркьа куьчабур, рекъер, багу къирагъар, идарабурин удигь багвар, багуйиъ ая чIирар, нецIварин, рухарин къирагъар кIилди. Амма некьвараригьди алтухъ гьучучIуб авейдава. Ме кар асуллура идеф хьасе авалдин инсанарин ахттилатарилас. Удигьдин инсанари агъай вереф и некьвдил агъучIу IуькIерик кетафдава пуна. Фас э пучин, ме Iукьер – кьалари кулак аттархьу вегIдайи кIе инсандихъас зикри аркьаф хIисаб аркьайи.
Гьалдин вахттари инсанарис гIилми гъушанас мугьлатар, мумкинвелар лап ппара э. Ппара хьуная хуруттар, ягIаттар, гIелимар. Мебури гьал джурегъилди агъа. Фидегьен хьин мерттар аркьай некьварарихъ ахъаджихIучин, гьегидегьен руьхIер шад верефе агъа, чаб мехIелдис йиркIуралас ушуна адава пуна, чиппин тухумарихъ вакилар хъаме пуна.
Гъазе IуькIерикес, некьвдил узу тукарикес кIеттис иджвел ая агъа. Мебурик кирхIуна ккандава. Амма рукъуна, гъур алгъархьу вахттуни мишттинттар мертт акьуна кканде.
Ме кардис джаллабури ибур даирцIанчира, ая хъучавере инсанара. Магьа гьеме ягъари «Агъуларин Хабарар» газитин идарайин удигь гьая некьварар мертт аркьай хьибу ягъ хьуне. Мисаъ мертт аркьай уй Хъванабурин ХIададан шибер. Шиберин ахттилатарилди, мисагI гIая мебурин хIададан некьв. Фи фикир хъай аркьая кар э чун ме пуна хабар гъушугуна, мебури джуваб акьуне: «Ханагъарикк ккея некьваригI гIая че дад, чу, багунттар. Гьер иса мертт аркьай ве чин гебурин некьвар. Мегелайра адина чавас аттрукьадегьен мукь мертт акьухаб, кIвал хьуна хIададан некьв, мичра адине. Гьал сара, саваб бадалди, кIилди мертт акьасе пуна акьу кар э».
Ме кардис хьуне мебурис кумакчибура. Кумакчибуривас хабар гъушугуна, мебури чиппин фушра гIадава, чаб саваб бадалди адиттар э пуне.
Нагагь авалдин фикирар гьадихьуна, чиппин тухумарихъас, алттушу несиларихъас гьемиштти йиркIвар руцIа инсанар, саваб къазамиш акьас ккане инсанарин джалгабур алтухъ хьучин, са хIефттайин арайиъ джалла некьварарин мерттхьун къайдайиди гъас хьасе.
Салихат Малагусейнова
