Агь дуьнья! Фана дуьнья!
Са уджу бахттайинра ккедава дуьнья.
ТабиIетихъ ацIуна нигIматар, тамашабур хъая. Ме нигIматарихъна тамашабурихъ гьерттихъ учин мегIна хъая. Гьер са кардин мегIна инсанди фиштти кьабул акьучин, гилас асуллу э фидегьен гунагьар, фидегьен савабар хьас ичин джемеIетихъ.
Дуьньяйин варттал савабин курар лап ппара аве. ЙиркIвариъ рехIми ая инсанарин багухъасра савабин курар алтухъ э. Нагагь ягIархьуна, йиркIв фай хъучушуна, дуз рекъуьъ ай Iуьмур файшучин мусулман диндиъ ая инсанарис рехIет э савабар къазалмиш акьас. ЯгIайин ягъас Ислам ке тегIди хIа вере дин э. ТегIди хIа ве пугуна ме агъа чIале, диндин цIуппевел фая исанар зейдайи алтухъ вея пуна.
Исан цIеIу вазалакес хье диндиъ ке гирами ваз рамазандин ваз э. Гьер са мусулман инсандин вазифа э ме вазала гIадартай сивар ухIуб. Гьелбетта савабин кар э ме, амма сив ухIуб уч диндиъ ая инсандил алдея бурджарикес сад э. Ме бурджарин гIуьфу шартI ая: шагьада, къулгун, закат, хIедж, сив ухIуб. Магьа ягIа ттиан Рамазандин вазра хъучадине, хье хIа бахтт э ме ягъанихъ хьин хъучатубан.
Ме ваз багу хьас хъучучIугъилди инсанари чиппин хIезурвелар аркьа. Багамин къулгунин акбар ахъихьастти суьхIуьр акьуна ккиркIуна кканве инсанди. СуьхIуьр, ме сиварин вазалан багаминттар э. Багамин акбар ахъихьастти гуни IуьтIуна ккиркIуна ниятра акьас хъучархьуна кканве. Аве инсанар Iуьштти гъадархьуна экьуна чиппин дин – тIеIет, гIибадат аркьаттар. Хабди акьуна суьхIуьрара багаймин къулгунра гъархьа. Сив гьарта мучIинан къулгунин вегIда хьугуна. Сив ухIа инсан Iари IуьтIубагьас дава хаб чукIуна кканеф. Гуни фадихьуф суман дава курар, чIире тIулар – тIебегIетариласра гъил гъушуна кканде. Сабур, намус, иман Iайи цIуппе акьуна кканде.
Хъара хье гьелбетта ягIа ухуб, дивуб мусулман инсандис ппара хIерам идеф. Амма ме гIезиз Рамазандин вазала хъара Iайи къадагъа алийина кканде гьер – са инсанди учис. Сивра далгъуна ккандава. Ме агъа чIал э хьин: сасрайихъас хъаттрухуна ккандава, сасрайис даккан акьуна ккандава, чIирхIе чIал гъургъуна ккандава. Ме курарис фартай далара чиппин багьайин вахтт фатуна кканде дуьгIебур хурай, къулгунар аркьай, савабин суннатар аркьай. Кьуран хурай кканде, ппара савабин кар э ме. Кьуран хуруттис дегьен, ме хурая инсандил йиркIв алийиттисра саваб ппара э.
Фидегьен хьучин, гьагидегьен ппара иджвелар савабин курар акьас алучIуна кканде. Рамазандин вазала дахьучира лидегьен четин вейдава ме шартIар кIилиъ гъас. НехIекьди дава хIаттари, ягIаттари агъаф ме вазала шейтIанар итIуна аверефе пуна. Сив ухIаф, иман цIуппе хьас э.
ДехIела э ме вазала ке хIа кьисасиласракегьей гъил гъуршанф, йиркIвар сакин аркьаф, иджвелин курар ппара вереф.
Гьер – са инсандил але фарз э пучира ая ме фарз алттиву инсанара. Сивар гIатас кея: Iуьсеттарис, бицIи шиникквдис некк ирцIан бабарис, сафардиъ аяттарис, иттаттарис, авлиянарис.
Рамазандин ваз гьер иса хъучучIа гьергъилди. Фас пучин мусулман календарьдин ваз гьер иса са йицIу ягъан удигьди гьучаве. Ме календарьдиъ Рамазандин ваз, хIисабарилди ерчIудпе ваз э.
Магьа ттиан сиварин ваз хъучучIуная къана хьибудпе марти. Фарз аледегьен мусулманари Iуьшуй димари ниятара акьуна завкурухаб мучI фачадаркасттегьен фере деIелди экьвасе. Хумбарин мукь хьасе ме вазала аркьай чиппин хизанарис батIар ямагара хазинхулариъ. Багаминхаб учин кар зад айчин кара аркьай фикир аве хумбеттин яраб сив гьатас фи Iелеф аркьагьан агъай.
Гьерттари чиппин хулариди унахъас алучIа багу – кIиларис ифтарихъди. Ппара савабин кар э агъай ве сив ухIая инсандис Iелеф акьуб. ДехIела сивар духIаттара хъара джуьрайи завал акьас алучIа ифтарихъди сив гьарта инсанар.
Хъара хIурар – хулари саваб бадалди аркьа ифтар мехIелабур завал хьуна. Аркьа кIилди миллат завал хьунара. Шагьурариъ кьасусттира дархъа хулагьас варха ай сив гьарта мукь адаваттарис усттулар. Куьчабуриъра кехгьей ирцIанди аве хьедна финикар. Магьа мегелайра хабар йиная, мартин ахиран джуьмIе ягъа Махачкала шагьурдиъ хье ке ккане пайгъамбардин ттуранихъ хъая хIа мазгитаъ кIилди агъул джемеIетин ифттар хьасе пуна.
ГIешкъ аядегьенттаривас вес хьасе ме ифтарихъди. Гьина фи ният йиркIураъ ай акьучира, Аллагьди учи кьабул акьурай хье сивар, къулгунар, садакьабур, дуьгIебур, иджвелар, Кьуран хураттарин хурубар. ЙиркIураъ аядегьен идже ниятарихъ хьин хъучатурай. ЙиркIуран сакинвел, джандин сагъвел, нуьхIуьбат, хIуьлмат, баракат кам дакьурай!
Салихат Малагусейнова
