Дуньяйиъ ке кьимат ае зад э инсандин Iуьмур. Саддалара сагъвел хъая Iуьмур. Амма ме дуньяйиъ аядегьен Iайвелна хатIа-зарар аргвай, ппара четин хьуная халкьдин сагъламвел ухIас. ЛикIи кардиккес ккейчIвас верефттава, ичира хIаттари, гIелимари агъай аве — Аллагьдин кьадарилас инсандин фигIилра бицIи дава пуна. Вун дуз ичира, мункин каре ваал Iаф алчархьуб.
Мус хьучира аяфе йиркIураъ чIирхIе ният ая инсан рекъуьъра кехIей гьучидирхIурай агъа мисала. Инсанара гьер джуребур аве: иджеттарна Iаттар, сакинттарна нехIекьинттар, дуздинттарна хабкIиланттар, джумартарна чIиреттар. Ая хъара инсанар, чиппин хайир бадалди, джуреттин пулариъна девлетариъ улар ай, инсандис Iайвел аркьаттар. Iайвелин рекъуьъ фера удигь гъатайдава. Амма инсандис Iайвел акьуттис, учис иджвел хьасра ккидава.
Масса ирцIанде нандиъ адава чIирхIе наркотикар, спайсар. Сагелай тIем акьуна ишламиш акьухаб, ппара Iайи гIачагъа джигьил шиникквар ме агъубури.
Гьер хизандин сахIибари насихIет йина кканде учин шиниккварис, бицIи ами эхIттият акье пуна чIирхIе тIул–тIабиIет кедархьас.
Фидегьен гъавурдиъ ихьучира, фидегьен саламатин шиникквра тIулаас адихьасе са нехIекьин инсанди.
Гьер са инсандис ягIа, хизанарин арайиъ фидегьен дардна гъам ихьайчин наркотикарин Iайвели. Амма фас ичинара ягъ-ягъалас наркоманар ппара вея агъай дала унихьайдава. Наркоман пуна унихьугуна, кIилиъ фикир архьа ме инсандин ахир иджвелинф дава пуна. ХIекьданра ме кар итте хьу инсандин аме Iуьмурдин ният ве, нандиас е дахьучин фиштти джиркIенагьан агъай учис гьер доза. Ме рекъуьъ фи Iемал кканчира ишламиш аркьа мебури: хьиличIанар аркьа, хъадикIибар аркьа, элдетмиш аркьа, са чIалалди, рехIетти, дадна бабра кехIей масса йис хIезурди аве.
Сагелай керхьухаб, мебури миъ ул икIунара аргвайдава ме азар джанди дивубагьас. Джигьиларил ме душман хIевалат хьу арайи, ахир адава пуна сакин хьас вейдава. Мин Iуьмур бадалди дегIви файшуна кканве. ДегIви гъасра ме душмандин гьер багварин гъавурдиъ ай кканве. Ке удигьастти ягIар акьуна кканве, фас ме инсан бахил хьуфчин ме кардил, фи багьана хъайчин: тамашайис, Iуьмурдин четинвеларихъас, кардик кидавахIела.
Ппара макурзана зад э ме наркотик агъа агъу. Садпугелай тIем акьугуна, инсандин хиял ве кIилди дунья учин гъилиъ ая пуна. Амма михъди вардиш вередегьен миштти амилгвандава, вей-вей хъара Iайи гIачагъа. Ме итталин хьибу Iему ая.
Садпе Iему ме итталин — джандикес наркотик кеттархьугъилди психическая зависимость ве, мин хIел чIирхIи ве.
Iудпе Iему э физическая зависимость. Мегуна наркотик кеттархьугъилди инсандин джан ругIуна ахъуф суман ве. Гьер джурейин Iуьрар гъамаз ве джандил. Гьемихъас цIае доза джикIиб Iуьмурдин лазимвел ве.
Хьибудпе Iему — наркотикдин дозабур чIукь ве, амма ме кьабул акьубалас асулу ве инсандин джандин, маскъварин лихуб.
Наркотикар хъудавай инсандивас экьвас вейдава. Гьемихъай барамбарди зарар кея инсандис ухубакесна дивубакес.
Курара фадихьа, хурубара, хизанарин арабуриъра архьа, джандин сагъвелдивас ве, хатIа курара аттархьа, чиппи чаб хIек инсанарин джалгайигIас гIархьас аркьа.
Гьаме ахттилатар ке Iайи рукьас акьуна кканде дадар-бабари чиппин бицIиди кегъархьу суман шиниккварихъди. Фас пучин, ме яшдиъ аягуна э Iемал кидава джигьилар Iайи гьинахъ хьучинра хъучавереф.
Махьтабариъра кехIей аве нехIс инсанар, ме къайфате, ме фичинара э агъай наши шиниккварис нанди адава задар гьучикIаттар.
Ме кардихъас шиникквар гъавурдиъ ихьай кканде гIерчIве инсанаригьди гьучудушубахъас, ул ачартагъилди чиппис ирцIан задариъра.
Ягъ-ягъалас алтухъ ве наркотикарин цIае джуребура. Мебур машгьур аркьа халкьдин арайиъ са хатIа-зарар кидаваттар суман. Iайвел йиркIураъ ай, пул ккане инсанари зайдайи гIачадивас алучIа пул хъая хизанарин шиникквар. Чиппин хайир бадалди мишттин инсанарис фушра, фера Iегвал дава.
Джалла халкь сад хьучин, джемеIетивас хьасе ме кардил гъалибвел гъушуна, чиппин сан ухIас. Са инсандикес Iуд хьугуна э хизан арайил вереф. Са хьиму хизан са усал хьугуна э джемеIет, хIур завал вереф. Гьемиштти гьер са хIурин джемеIет завал хьугуна э азман хIуькуматар вереф. Хье халкьдилас асулу э зурбадалди гъузуна ме гьер са азар алгъатас адатуб.
Батитай Габибулаева
