Типпигъарин хIурин Байранарин ХIесан хуф э 1933 иса. Дадас гин Байранарин Раджаб агъаф и. Учин кIилин Iуьмурдиъ чиланарин хIуппарихъ ушунаяф и ге. Дад гин киная 1944 иса гимикIерин иттал хьуна. Дад луькIегуна, ХIесан бицIи шиниккв и. Дадан иджвелар гис алтухъ агуна адава. ХIесанахъ хъахьуная са чура са чи. Ччуччус агъафи Раджабов Байран, ччиччис агъафе Гададова Нижамат.
Байрананра Нижаматан арайиъ ая Iуд шиниквар, Рамазанра Джабраил агъаттар, кIиная бицIи ами гимикIер агъа иттал хьуна. Бабас агъафи Гасанова ХIуьри. Баб хунаяф и 1904 иса. Гера кIилин Iуьмурди колхоздиъ кар акуная хьир э. Баба кIилил эесира алдай, ппара загьматар дивуная учин шиникквар лекул акьас. Ге киная 1984 иса. Ададари, абабари гъил гьучихьай кумакар акьуная гебурис дуламиш хьас. Мактабариъ хурас ХIесанафас хьуна адава, учин гIеджизвелди. Кар акуна кканди ахьуная ги бабахъай. Хабди файшуная ге армиъди. Тисаъ гин хьуная хьибу исна сур. Армиас адихаб, самуз кегъархьугуна акьуная ги учис хьира, рехIет хьас дуламиш акьас: хулан кар, маларинф, ямаг училас алттархьас.
ХIесанан хьирас агъафи Тамам. Ге хунаяф э 1928 иса. Тамам уч пенсиъди весттегьен кар акьунаяф э колхоздин дояркавелди. Байранарин ХIесан, учин дад суман, кIилин Iуьмурди ушунаяф э хIуппарихъ. 1985 иса ХIесан учин хизанара хъай айчIуна хIуриас ушуная Ставропольский крайдиъ. Тисаъра ги аркьай ахьуная пенсиъди весттегьен хIуппехъенвел аркьай. Ппара Iайи лихан идеми и ге. Багунттарисра ппара гъил гьучихьафи. Рекъ радж ягIафи. Багунттарин цIакIин, гамачI хьугуна, кеудигьай аверефи кумак акьас. Алчушуб, алттушуб хъая идеми и. Учихъай учин хьира ппара лиханас аркайи ги.
«КьацIра сакинди артайдава гьеме идеми зун. Агърукьай андава зафас курар акьас. Джандиъ сагъвел андава зе пугуна, хъугъайдавуйи захъ гьеме идеми. Э учра эрквайдава сакинди, э зунра артайдава. Аккерхьуная зун гьеме ХIесанакк», — агъай ахьуная Тамама.
Байранарин ХIесанахъ хъая хьибу рушна хьибу кIиркI: Мерджанат, Джейранат, Джабраил, Химисай, Амир, Кьулбан. Байранра мактаб ккиркIухаб ушуная армиъди. Байрананра армиъ хьуная хьибу исна сур. Тидас адихаб ушуная ге Махачкалайиъди мединститутиъ хурас. Ерхьи истти хуруная ги мединститутиъ лечебный факультет. Ге мукь хуруна ккиркIухаб, учис хизанра акьуна, ушуная Гъудагъ больницайин главврачвелди. Тидас хаб адиная Типпигъарин хIуриъди. ХIуриъ гикес хьуная санэпидемстанцин главврач. Хабди гидас ушуная Байран Раджабович районный больницийиди рентгенологом, хъара сасра курарилра хьуная ге больницайиъ. Гихъ хъахьуная хьибу шиниккв, са рушна Iу кIиркI. Гебурис агъафе: Альберт, Роберт, Аэлита. Байран Раджабович кIине 2004 иса инфаркт хьуна.
Чи ХIесанан, Гададова Нижамат, хунаяф э 1943 иса. Гис учин дад кьацIра агIайдава. Гин са ис хьуна аягуна кIинаяфе дад. Ппара лихуб алчархьуная гисра бицIигунанхаб.
«КIесттегьен лихуфе. ГIунихъас къакъна фурдакI кам хьуфттава зе. Идже ягъ, Iа ягъ дагъай, учихъай лиханас хъучикуфе че баба зун» — ахъаркьа Нижамата.
Мактабиъ гис дарсар иджи агIарверефи. Мактаб ккиркIухаб сагелай акьуная ги ерхьи истти колхоздиъ дояркавелди кар. Хабди, мактабиъ иджи дарсар ягIарвереф идехIела, йиная гис масса ирцIан кар. ЦIегIуьфу истти акуная ги гишттин мукьариъ курар. Сагелай ге хьуная кар аркьай раймагдиъ, тидас исполкомдин садпе секретарьди Курбанисмаилова кумак акьуна, хьуная гис кар чихирар, гIерекибур аркьа усаъ. Гисаъра ппара гагь хьуна адава гин, ушуная ге декретный отпускдиъ. Хаб кардилди адихаб, гьикуная Нижамат хаб раймагдил. Гисаъ ге илгуная кар аркьай пенсиъди вес гIуьфу ис илгванасттегьен. Ге гIуьфу иса ушуная Нижамат санэпидстанциъди санитаркавелди. Хъара са исасара илгуная ге гисаъ кар аркьай, учин руша мактаб ккиркIвасттегьен, учихъас ге руш атас кардил. Агьал ги нандиъра кар аркьай адава.
Нижаматахъ хъая ерхьи руш. Гебурис агъафе: Сахибат, Гуьлусум, Инжилат, Анзират, Джимилат, Фатимат. Анзиратанра Джимилатан арайиъ ахьуная са кIиркIра. Ге ерхьи ис хьухаб гимикIер ага итталифас кIиная.
Кам дакьурай хье хIурариас гишттин зурба инсанар.
Нафият Шамсудинова
