Инсан дуьйил яратмиш хьу ягъалас башламиш аркьа мин Iуьмурдин рекъ. ХIа вередегьен мин удигь дархъа гьер джурайин рекъер. Гьерттилас училас асуллу э фи рекъ фай вейчин. Инсандис кканве гьер джурайин курар ахтармиш акьас, учис хъудуьхьуьф гIаттархьасттегьен. Амма аве сабур хъудавай са кардилас сасра кардилди алдишай, са рекъуьас сасра рекъуьъди айчIваттар. Ме ахттилатихъас ая са хIекьданди хьу кар.
Са касиб бицIи хIуриъ хуная са кIиркI. Ягъар, вазар, исар, вахттар вей хьуная мин фера даркьай. Ме суман, аметтара миштти и мисаъ яшамиш вей аяттар. Е са кардин, е са лихунин эеси давай, фартай ахьуная мебури чиппин Iуьмурдин ягъар. Са ягъарикес са ягъа агуная ме кIиркIас эмкIикес хIуьл. Сайсра мисаъ ая инсанарис агуна адавуйи хIуьл, дехIела хъугъуна адава михъ дуьйил ул дарукьа хьеттар ая пуна.
Са ягъа завал хьуная ме кIиркI вес руцас хIуьлихъас. Джаллабури агъай ахьуная мис чIалар, куме хьуная агъай. Айчира сайилра йиркIв алдийина учIуная ме рекъуьъ. АцIуна вахттар хьуная мин дуьйикк руцIай, хIуьл алчадархьай. Са арайи ачархьуная ме гьер багварихъди рекъерин кулар ая усаъди. Фикир акьуна ме рекъеригIас гIаттивуная яIанигI гIаяф. Са ягъарикес аттархьуная ме хIуриъди. Мисаъ ая инсанари аркьай чиппин дуламишра яшамиш вей хьуная. Ахъакьуная кIиркIа уч фи дарди-бала фай мич аттархьуф ичин. Хъугъуна адава мебура михъ.
«Фера давай ве вахттра фаттивай арумуца. Ле далара вас иджеф адава чахъай мисаъ яшамиш вей экьуб», — пуная мис.
Мебури пу чIалар итте хьуна экьуная ме кIиркI. Са-Iу исар хьуная мин мисаъ батIар девлетлу хьуна яшамиш вей экьун. Са ягъарикес хаб агуная мис эмкIикес хIуьл. КIвал хьуная мис учин мурадарихъди дарукьу йиркIуран хиял. Хаб завал хьуная ме рекъуьъди джикIенас хIуьл. Ушуная ме хаб гьер багварихъди рекъер уйи усахъди. Мегелай гIаттивуная ми сасра рекъ. Ме рекъуь адихьуная кIиркI са батIар хIа шагьурдиъди. Шагьурдин батIарвелар агуф, багь атIуна илгуная ме. Сара кIвалас ушуна учин йиркIураъ ая хиялихъас илгуная мисаъ. Хурубар акьуная ми учис, хабди курара аркьай экьуная ме. Вахттар, исар ккеттушухаб, агуная мис хаб те авалдин эмкI.
Ме нубатиъ кьастт акьуная ме хиял кIилиъди гъасе пуна. Хаб ушуная кIиркI рекъун гьер багварихъди кулар ая усаъди. Мегелай гIаттивуная хьибудпе рекъ, ги адихьуная ме са дарагIди. Са майдандил агуная мис кIураникес акьу хал, гIанаъ кунар гьархъай са дишагьлира ахьуная. Ме дишагьли экьве пуная мис учихъай, учин шуй дегIвиас дайдина садтти аяхIела. Рази хьуная ме. Илгуная ме мисаъ яшамиш вей ме хьирахъай. Исара алттушуная, шиникквара хIа хьуная, уч Iусе хьуная. Хаб агуная мис учин авалан эмкI. Хаб завал хуная ме рекъуьъди.
Адина рекъерин кулар ая усаъди мегелай гIаттивуная ми гъванар, багIар, уркIар, ая рекъ. Учин хIа яшра хьуна, ппара четин хьуная мис рекъ. Са вахттунилас агуная мис гьава дагьар. Башламиш акьуная ми лич алгъавес. ГIуьфу сеIетилас алгъарукьуная ме дагьарин кIукIуйилди. Мисалас агуная мис рекъуьн гьер багварихъди гъаре мукь, уч нандиас ичин башламиш акьуф вес. Агуная мис уч уйи бицIи хIур, хIа шагьур, дарагI гIая кIуранин хал. Вархалас агуная мис чуьлле хIуьлра. Гъаурдиъ архьуная ме гьер са башламиш акьу рекъуь гъай уйиф йиркIуран мурадихъди. Iешуная идеми учи акьу гъалатIарихъас.
ДехIела э агъаф, гьер са кардихъди сабурвел хъай тIушуна кканде, кIилиъ рукьас башламиш акьу кар.
Луиза Гусукаева
