Мусулман халкьдихъ хъая Iуд ке багьа иде
хIа ягъар: сад Рамазандин, Iудпеф Кьулбандин хIа ягъар. Гьер иса хье дуьяйил яшамиш вея мусулман халкьари аркьа Кьулбандин хIа ягъ (Ид аль-АдхIа). Ме хIа ягъан сан дива Рамазандин хIа ягъар акьухаб, хIисаб акьуна Iу вазна йицIу ягъ алттархьухаб.
Гьер иса ме ягъан сан духIуба ве, фас пучин, хье мусулманарин календардилди (хIиджрайилди) йицIу ягъан джуревел ая Iуьрусарин календарихъ хъуттурфуна. Ме иса Кьулбандин хIа ягъ аттархьуная Iурус вазалан июльдин къадпе ягъас, хIиджрайилди Зуль-хIиджа вазалан йицIудпе ягъа. ХIекьдан ме хIа ягъ мусулман халкьдис адинаф Ибрагьим гI. с. пайгъабардин вахттарилас мич.
Кьулбан аркьафе хIедждал ушу инсанарин хIедж ккиркIухаб. ХъучучIа Кьулбандин хIа ягъ багамин къулгунар акьухаб, рагъ фагъучIугуна. Ке удигьай гьер хулан идемар аликIуна мертте кунара, акьуна къулгунин джуькIуьлра ве мазгитаъди багамин къулгунис. Мазгитаъ багамин къулгун ккиркIухаб аркьа Кьулбандин хIа ягъан къулгун. Мисаъ имамди хура вегIза, аркьа дуьгIабур.
Хабди гьер хулан эеси арайил аркьа руккаф. Вахтт ккими хIезур акьуна кканди аве рукка мал, укьар, хIуб, цIегь, хъара деве. Девебур ппара руккаф Iерабисттандиъ э. Руккаттин ая учин акьуна ккане шартIар хье шариIетилди. Садпеф, руккаф хьуна кканде ягъниш, Iаттевел кедаф, батIар гьуркIу куц алеф. Iудпеф, руккая кIарем ал, чIаранф кканде Iу исан яшанинф, хIуб — са исанф, деве — гIуьфу исанф.
Рукку мал хулан эесис масса йис кедава. Кквал аркьа хьибу пай. Са пай арта хулан эеси учис, са пай ирцIанде гIеджизарис, са пай — къуншибурис багу-кIиларис. Рукку якк хIезур хьугъилди, гьер хулан дишагьли алучIа ме яккун ямаг акьас. Хъара гьер хулагIан ме хIаягъ хьас Iу, хьибу ягъан удигьай аркьа хIезурвелар. Хулан мерттвелар, хIезур аркьа дахи акьуна ккане ямагар, хьурарикк аркьа садакьайин бахттабур.
Авала ширинар булди адава вахттари, хьуракк аркьафи бекъелекъар. Агьалдин вахттари шиниккварис ирцIанде къайфатар, хъара сасра итте шейар. Кьулбандин хIа ягъас кIилди хIезур акьуна арта са рукку яккукес аркьа куче ямаг кедавай. Рукку якк хIезур хьугъилди аркьа куче ямагар: ракь, аш, гьертти учивас аттрукьа Iелеф. Ке удигьай суфрайил хьуна кканде руьхьуьная яккар, хуппай сара джурайин ямагар. Амма хье шериIети алтухъ булди дуьхьуь суфрабур дурус хIисаб аркьайдава.
Ме ягъа гьер хулаъ завал ве багу-кIилинттар, алчаве сасра мукьариас адиттар, къуншибур. Гьер хулахъди ве ширин шейари чиппин чантабур ацIас аркьай шиникквар, гьер хулан хизанарис мубарак аркьай хIа ягъар. Гьемиштти хьибу ягъан арайиъ шадтти рекъул аркьа ме хIа ягъ.
Наибет Гасукаева
