БицIимазай хIададан йицIу ис хьу вахттуни адиная ватандин ке хIа дегIвин хабар. Ме дегIвин Iуьр дагу хизан илгундава. Мин дадра файшуная дегIвиди. ГIулин са ягъа, бабахъай суваъ аягуна, адиная мебурилди дад. Те вахттуни дад кIерахъ суваъ авейи IуькIер уцай, Iуьшара аркьай. Iуьшан багамис гъархьуна аттинная дад пушмалди. «Фи вас акьуф?» — пуна хабар гъушугуна.
«Зас кьацIра идже эмкI агундава», — пуная ми. Фиштти эмкI агучин ахъакьуная дада мебурис. Мис агуная фиштти самолетар алттина айчин бомбабур гIихьай чурхъас аркьай. Бомбабуригьас джин акьуна ачикуная ми учин шиникквар неккар арта хулаъ. Сара улариккди бадил хьуна адава шиникквар. Ге ахттилатар акьуна са вахттра хьуна адава, сувади адиная хабар дегIвиди шаб агъай. Дадра кей цIеIу инсан файшуная хье хIуриас. Мебур хьуная трудовой фронтиъ. Немцар гьучавередегьен, хьеттар кьабахъди гьайчIвайи, цIае хандагар аттас алчархьайи. Ппара азиятар, гашар, мекIер хьуная мебурис. Фронтиъ ая эскерарис чиппин Iеле гуни авейи, мебурис — чиппис фи джикIичин, фи фачархьучин, гIулин вахттуни дараъ джикIе сурар, емишар дала адавуйи. Iурдана хуппай Iелетихъай кар четинвейи мебурин. ХIайи кей калтуфилас алайхьуная къарк фачархьучин шад вей ахьуная мебур. Хъай файшу илдешарикес хьибуд рукьуна адава. Мин дад адиная са хIел алди, забунра хьуна, сивиъ силебра андавай.
ХIуриъ ами хумбарна, бицIиттарна Iуссеттар. КIилди идемарин курар алчархьуна уйи хумбарил. Барамбарди идемарихъай лиханди мебура: язанариди вейи, IуькIер уцайи. Хулан кара, хIуькуматин кардилра алди агьархьуна авейи хумбар. Мебур кедавай чиппин иде шиниккваринра акьуна кканвейи.
Галуас хIуппар агъверегуна, Магъуди рукьай ами бригадир гIаруцайи хIуригI хIуппарин къаравулди ях агъай хумбарис. ГIулана уцуная IуькIер алчагъас дахьуна илгванфи. КIерахъ, IирIекумаъ, гьер усариъ акьуна эпел артафи хабди хьидихъди ушуна гъарегъилди. Са нубати гьемиштти КIерахъ IуькIер гъас ушуная хумбар, сад мебурикес афархьуна аккефайшуная ккигъуникк. ХIуриди адиная ме хабар кумакис шаб агъай. Бахттунис те хьиран гIунихъ хъая къакъала Iайи ахтт аккерхьас адатуна фацуная. Хуриас кумак адина алдахъуна аттивуная те. Гьемишттин азиятарикк ккейчира, къакъар фай алавере хумбаригьди гьучаверефи сасра хумбар. Сагелай аркьафи макьамар, хабди гьертти учинттихъас аркьафи Iешалар кIеттарихъас, дегIвиас дайдиттарихъас. Гьемиштти алттушуная дегIвин вахттара.
Дад дегIвиас верегунас БицIимазай хIадад хутти бабас кумакар аркьай хулаъ ахьуная. Якьу классин дарсар дала кедавайчира, ппара Iекьуллу шиниккв и ме, фиттин кканчин гъавурди аяф. Ке удигьай цIеерхьи исан Iуьмурди ай ушуная ме кар акьас почтальонвелди. Мисаъ ппара гагьди гъирхIуна адава ме, иджи кьабул хьуна адава мис дабраг алгъихьуна хIурагI гIаруца кар. Хабди ушуная ме телефониствелди. Мидас иджи курарин фикир хъаяф идехIела те вахттунин хIурин кавхайи акьуная микес учин секретарь. АцIун исари кар акьуная ми мисаъра. Хабди акьуная ми курар больницайиъ, райпойиъ. ХIуькуматин кардихъай барамбарди аркьайи хъара сасра хуларин курара. Иджи батIар гъвандинра устта э ме. ЯгIа БицIимазай хIадад ая хулар сайинра кумак адавай акьунаттаре учи. Гъвандин курар кедавай, хуларин цалар ми учин гъиларилди акьуная, раккар, тIагарар, ппулар йирхIубар, са чIалди, фера миндавай учи. Ппара зурба и агъай хIа гаф аркьа ми ягIара учин хизандин Iешурбабан. Хулар аркьа вахттуни идеми суман хъулиханди, кумакар аркьайи Iешурбабара. Сатти ушуна нецIуас гъванар гъарефи са шиникквра хъай. Ушуна чIириди, уцуна, дивуна, алийина Iерабайил, дивуна муфурара гъарефи агъа.
Учихъди кумак кканди адиттара хъадикафттавуй БицIимазай хIадада. АцIунабурис хулар аркьагуна, ушуна кумакар акьуфе. Гьанас вец, фи дилик кканди адичин, садра дайина хъадикуфттава БицIимазай хIадада.
Ахъакьучин мин Iуьмурдихъас кIилин китабар ликIенас хьасе.
ЯгIа учин Iуьмурдил, йиная пайунил ппара рази ая БицIимазай хIадад: шиниккварил, сусарил багу-кIилинттарил. Ппара хIа чугъ сагъул агъая ми джаллабурис.
Луиза Гусукаева
