ТIабиIэтихъ зурба кьуват хъая. Кьуват хIисабе мин дуьяйил яратмиш акьуна аядегьен IуькI-кьал, хIайванар, нахширар, джакьвар хъара джуре луьгIматара.
Гьер са задунинра аве ацIуна джуребур. Джакьварихъас гъургъучин кьадарна хIисаб адавадегьен ухьтан, сайин батIарвел агуна сасра кIвалас вередегьен аве мебур.
Гьеме джакьварихъди багу нахширарикес сад э ккекк. Ккеккер-пеIеринра ппара джуребур аве. Аве мебур хIа джан кеяттар, бицIиттар, иреттар, кIареттар, джагварттар, чуллеттар, IурчIеттар, — са чIалалди, гьер рангаринттар.
Ккекк уч агубарис ппара батIар нахшир э. Мин мурцIарихъ хъуттурфугуна нур аличина рекIв аттархьуна аве. Рангара гIадава джура адава. ХIисаб акьучин рагъухъандин рангар, кIилди гIаве мин мурцIаригI.
УхIай аве мебур кIилди дуяйиъ. Амма гьер халкьдин ухIубахъ хъая учин мегIна. Сури ухIа руккуна IуьтIанас, сури дармандис, сури чиппис тамашабур акьас.
Хъара сур миллатарин арайиъ ккекк хулан хIейкал сумане. Фас пучин мебури хIисаб аркьа ме нахшир святой суман. Чиппин хIуькуматин гербарил, пуларил алийиная ккеккелан ишкил. Авалдин алтухъ хуру духттурар, ягIа дарманар адава вахттари, джерехIвел кея инсанари насихIет ирцIанди джемеIетис кIаре ккеккер-пеIер ухI пуна. Мин якк IуьтIугуна кумак ве агъафи ацIуна итталарис.
Хье вилаятиъ ая Iуьрус халкьдин арайиъра ккеккелан кьимат, дараджа хIа э. ГIаве ме хIикатаригI, шиниккварис адихьуная мультфильмабуригI лап зурба кьехIелин еринди.
Удигьтти ппара халкьари ухIай и ккеккер, мебур укъас алчикай чиппис тамашабур акьас. Гьинан ккекк зурба вейчугакьас. Алархьуна иъра, сайи сад Iелди, укъайи мебур. Нае зурба хьучин, гьетин эесси файдина учин ккекк хулаъди, джурейи къулугъ аркьафи гис.
Авалдин сеIетар адава са вахттари, ккекк сеIет хIисаб аркьайи. Гьер са сеIет алттушугуна IуьIуь архъайи ми.
Iайи кьимат ая мебурис исламдиъра. Ая идже инсанарин хIедисар. Дуьяйил халкь акьуная задарикес милас Iеламатин зад адава. Iеламатин каре мин кьацIра гъалатI давей вахтт ягIархьуб. Гьер ягъа са вахттуни Iеквун ахсари фай IуьIуь архъа ми. Миштти идегуна мусурман диндиъ ккекк ягIайин ягъанисра сеIет э. Фиштти пучин Iеквунан ккеккер рахваф багамин къулгунин вахттуни э агъай аве. Ая хъара хIедис. АлумурхIана ккеккелахъай – учин гьава унулди ги хьин къулгунис гъафил хьас артайдава пуна. Сур Iуьшари рахвагуна Iуьш Iу пай аркьаяфе агъа. Удигь вахттари мазгитаъра кегьей ухIайи джагвар ккекк. Пайгъамбарди агъафи: ккеккела IуьIуь архъаф малайикар аргвагуна э; даги ишкIагI атаф шейтIанар аргвагуна э.
Ппара ая халкьдин арайиъ мебурихъас мисалабура.
— Ккекк — хулан вакил э.
— Са ккеккела ери хал ухIа шейтIанаригьас.
— Ккекк дахи кертIа, амма Iае инсан хъара дахи гъайша.
— Ккекк гIулил шаде, варв — тукарил.
— Ккеккела пеIелас пасе, пеIела — кIилин куьчайис ахъакьасе.
— УхIу ккеккела ул аттивафе.
Ахьуная Iу дустт. Гьер ягъа вей хьуная мебур мазгитаъди чиппин къулгунар акьас. Са дустт са сагелай гъафил вей ахьуная багаймин къулгунис. Джуре дусттура кьацIра гIартай ахьуна адава.
— Е зе дуст, — пуная ми, — зун гагь багагь гъархьуна амилгванде, ле вун фиштти кертIа гьер ягъа?
— Захъ хъая са ккекк, ти зун гъафил хьас артайдава, — джуваб акьуная ми.
Учин бехIс фаявелди, руккуна IуьтIуная ми дусттуран ккекк.
Ягъарикес са ягъа кьана хьуне дусттуран багамин къулгунис. Шат хьуна хабар гъуршанде сасрайи.
— Фи э акьуф вун ягIа кьана хьуне хин?
— Валлагь, зе дуст, хубджи ягъар э зе ккекк гулуна, ягIа зун гъафил хьуне, – хаб джуваб акьуне ми.
Хулаъди рукьагунас ккекк IуьтIу дусттурал алгъадине мурцIар. Сара вес давей хьуне ме мазгитаъди.
Душу духттурар, джерехIер, дакьу дарманар хьундава ми кумак хьасе пуна. Амма мурцIар алайшундава. Ахира аттархьуне ме са керекъе малла идемилди. Маллайи пуне:
– Гьеме дуьяйил ке тIакьван зад IуьтIучин алавесе ве мурцIар.
Ппара аруцуне ми дуьяйиъ кичархье зад Iелди амма кумак хьундава…..
Ме ахттилат э, сасрайиъ ул имикIа, бехIсар маркьа агъа чIал.
Салихат Малагусейнова
