Дуьйин варттал фикир акьучин кьацIра хIисаб акьуна ккидиркIвадегьен гьер джурейин емишар алдея. Гьер инсандин аве учин йиркIурас ккане емиш. Ая емишар иттеттар-IуьчIеттар, хIаттар-бицIиттар, гьер джурейин рангунинттар, IуьтIуттар-даIуьтIуттар, агуттар-дагуттар, ягIаттар-дагIаттар. Амма хIаттилас бицIиттилди рукьуна халписак дагIаф адава.
Ме дакканфра сад-Iудра авейдава. Халписак хьехъди рукьунаяф лап авал заманайилас мич э. Ме емиш ишламиш аркьайи, Iелди паччагьари, фараонари. Те вахттари инсанарин фикирдиъ уйи ме емишик Iайи ппара иджвел кея пуна, дехIела фараонар кIегуна, мебурихъай некьвариъ икIайи халписакра те дуьйиъ ишламиш акьурай пуна.
Хье вилаятиъ ппара шагьурариъ кегъучIа халписакар. Амма ке идже, ширин халписакар вереф хIисаб аркьа Астраханьдиъ. Ме шагьурдиас файдеттар пегуна, джурейи гъуланде инсанари. Мисаъ иджеттар вереф ме шагьурдин гьавайихъас э. Фас пичин мисаъ кучвел Iайи аве гIулин вахттуни. Халписакарис кканеф рагъ э.
Ппара хьед ккан аркьа емиш дава ме. Мебур узуна кканве рагъ аларгьа багухъ, чиппин арайиъ митри манзилара гIартай. Сифтта узу вахттуни хьед ахъатучинра тумари ккунччар акьасттегьен, хабди сара мебурис хьед йина кканвейдава. Хьед ахъату ягъари, узуна руг гIудул акьуна кканве, миштти дакьучин, дивуна ругун кьвачIара кунччаривас кIилар агъикIас вейдава.
Угъалар ппара хье иса кьацIра ширин халпусакар вейдава, Iари хьеттин тIемара хъай, е рангра ире вейдава. Рагъар дахьуна халписакар иджи хъучадархьаф аргвай, хIапаяри чиппин узу мехIсул фана дакьас, рубар кичартай ире аркьа, Iелегуна са тIемра хъудавай. Ая мебур гьер джурейин тумунинттар.
Чаб агубас мебур гирген емишар э. Амма агьал керхьуная сасра хIуькуматар мебур якьу мурттанинттар хIа аркьай. Ге кар аркьаяф машинариъ икьуна варха хIуькуматариъди гъарегуна ппара арукьас. Ая мебур хъуьхъе гIанар аяттар, кьацIра ирккар адаваттар.
Халписак уч агубас фишттинф ичинра, вахттуни узуна, ругуъ хIа хьеттик кея ацIуна гьер джурейин витаминар: А, С, В6, Е, К, фолиевая кислота, фосфор, магний, железо, кальций, магний, медь, цинк, марганец, тиамин, хъара ацIуна джуреттара. Халписак ишламиш аркьа инсанди джирехIвелдиъра. Халписакдин гIан IуьтIуна къаркарикес аркьа варенибур.
Авал заманайи хье кар э агъа ме. Дадахъ хъуйи са кIиркI. Са ягъарикес са ягъа иттархьуная мин хъая са кIиркI. Дард йирхIуная дадан йиркIурас. Сагъилдира сагъ акьас вейхьуна адава мивас учин кIиркI. Дафайшу духттур, шагьур андавуйи агъа ме дада учин кIиркI, дакьу руб-дарман андавуйи агъа, амма сайивасра ягIар акьас вейдавуйи фи ичин мин кIиркIас акьунаяф.
КIиркIан гьава ягъалас ягъа начагъ вей хьуная. Архьуная ахуниъ. Ппара гагь хьуна адава кIиркIан ахуниъ ай, кIиная ме. Ме кIехаба дада пуная духттурарис гьал дехIера ягIар акье фиттилас иттархьеф ичина учин кIиркI. Са вахттунилас адиная дадалди духттурар са тIуб дегьен ирккра фай. Магьме иркк ве кIиркIан йиркIуралас алттивуфе чин, пуная мебури. Магьа ве кIиркIан иттал пуна, йиная мебури ме иркк дадалди. Вахттара кеттушуна кIиркI кIехаба.
Ме дада учис фикирдис ме ирккуракес акьуная кантIун кучI. Са ягъарикес гъушуная ми учис халписак. Аттивуна учин ягъди фая кантI башламиш акьуная адарцас. Халписакдин хьед киркьуфнасад кантIалан кучI ицIуна ушуная. МуьхIтал хьуная ме фи ичин хьеф, гъавурдиъ адархьай, гъилив фамилгуная мин Iари, кIучI хъундавай кантI. Хаб гъавди архьуная дад, экьуна Iешуная ме. Гьемидегьен рубар–дарманар акьунехи вас, зе кIиркI, пуная ми, ве дарман халписак эхи.
Гьемишттингуна э агъаф, инсанди IуьтIуна кканде гьер вахттунин емишикес. Хьес хье джандик кеяф аргваф далара даргваф ппара э. Фиттикес дарман хьасичин ягъайдава.
Луиза Гусукаева
