Дагъусттан хIисаб аркьа ке адлу ттур ая мукь емишин кIурар арайил акьубаас. 2022-пе иса хье Республикайи арайил акьуная 220 агъзур тонн мехIсул, хIисабарилди 13% алтухъди 2021-пе исак хъуттурфуна. Дагъусттан гIачархьуная хьибуйин санаригI ке ппара емишарна некьибур арайил акьубаас.
РДйин Минсельхозпроддин пресс-службайи хабар йине информагенствойис ахиран вахттари Дагъусттанди емишарна некьибур кидавай хеварин багъларар ппара аркьая.
Гьеме кардин кIен-кIил ягIар акьас Дагъусттандин гуьна багуди адине РДйин Минсельхоздин министирдин садпе заместитель Шарип Шарипов хIа гIелим Магомед Баратовра хъай. Дагъусттандиъ Сулейман-Стальский райондин ООО «Полоса» хIисаб аркьа ке ттур ая багъарин мукь. Гьеме ОООйин хIаттин Рамис Кахриманован чIаларилди, хIеракат фай ккиланди ая багъар, бегьем акьуна кканди ая хъара лап хIа курар, ккийина кканди ая хIа манзилар джиларин хеварна хъара сасра джурейин емишин кIурар узас.
Герек иде джигьил кIурар арайил аркьая чиппи, ягъцIур гектарин питомникдиъ хIезурди ая 1 млн джигьил кIурар. Хеваринра сасра джурейин емишарин багъларис ишламиш аркьаф чиппи кьалам акьуна арайил акьу курар. Амма сифтта ме кар башламиш аркьа вахттуни ппара ишламиш акьуне сасра хIуькуматариас файде уза кlурар.
Министирдин садпе заместительди Шарип Шарипова кIвал акьуне 2022-пе иса Дагъусттанди товарный сектордиъ узуне 1015 гектарин багълар, ерчIу райондиас 19 хозяйствойи алучIуна ккиланди ппара исарин кIурар. КIилди Республикайиъ узу джиларин къайдабурихъ хъуттурфуна, хIапай сифтта ккийина багълар алчархьая Сулейман-Стальский райондил, хIисабарилди 75 процент.
ООО «Полосаайи» арайил акьуная ке идже проектин маслихIетар, завал акьуттар хIуькуматин гьер багварихъас. Миштти идегуна, РДйин Минсельхозпроддин маслихIетарилди, дагъусттандин багъманчибури арайил аркьая багълараринра хъара аграрный технологибурин центр. Агьал узая джилар арайил хьу вахттуни фундугъин багъларин къайдабур кIилди хьасе 2 агъзур гектар. Хъара ая 552 гектар гьечарин, джихерарин, миндалин, хурмайин, бегIлибурин хъара сасра джурейин емишин багъларин ккиянас кканди ая 140 гектарсара, алчихьуна 700 га гьер джурейин емишарин багълар.
Гьеме проект гIачихьуная РФйин Минэконоразвитияйин мониторингдин аваданвелдигI. Хъара ппара кумак акьуная Российин Минсельхоздин багухъасра капельный поливдин объектар арайил акьас, пулун кумак акьуная багълар ккийибасна гебурихъ ахъаджихIубас.
«Ппара шад э, ягIайин ягъас Дагъусттанди гьеме программайилди учин пай гIачихьай ая импортозамещение акьубагI. Хьес ягIайя, хIапай фундугъ 90% хье хIуькуматти гъая Азербайджандиас, Италиас, хъара Турциас. «Полоса» агъа программайилди арайил аркьая багълари мехIсул йис башламиш акьухаб, импорт акьубан гереквел аргвай-даргвай чIукь хьасе.
ЯгIайин ягъас агьал ая фундугъарин багълар ке хIаф хIисаб аркьая хье Российиъ, ме арайил аркьафра ке зурба гIелимарин насихIетарилди э.
Сифтта вахттари ме проект арайил акьас уза кIурар гъайчин сасра мукьариас, ягIайин ягъас мисаъ ккийиная хье тIабиIетис дуьхьуьттар. Узуна арайил хьуная материал ишламиш аркьая чиппис лазим мукьари суман, хъара сасрабурисра мишттин курар арайил акьас ккандеттарис. Гьемишттин багълар ккиянас кканди ая сасра Дагъусттандин районариъра, хъара сасра вилаятариъра.
Республикайин гуьна багвар мукьар мегIданди ая фундугъдин кIурар узас, хевар арайил акьас. Дагъусттандин фикирди ая бегьем акьас хье Республикайира хIуькуматин гереквел кондитерский промышленностин сурсатаригI ишламиш аркьа хевариъна емишариъ.
ЯгIайин ягъас хье хIуькуматиъ ишламиш аркьая хевар гьер са инсандин кIилил 50-60 грамм, Азербайджандиъ мишттин хIисабар гьер са инсандил 1 кг э, Италия агъа хIуькуматиъ 1,5 кг. Республикайин фикирди ая гьалдихъас хабра хъара ппара арайил акьас гьер джурейин багълар, сае хIуькуматарилас хье гереквелар алттивас», — пуне Шарип Шарипова.
Наибет Гасукаева
