МехIкамди кар акьу дишагьли

Дуньяйиъ аркьа пешабур ппара ая. Гьер инсанди учин гIешкъунис гIаттива учис ккане суман пеша, яра фихьунара сасра кар кьисмат ве учисра хабар давай. Авал заманайи ме кардихъас ппара четин и, колхозариъ аркьа курар дала адавай, джуре хIуькуматин курар фачархьайдавуйи.

Те вахттари ае курарикес почтайиъ кар акьуб ке Iайи тур ае кар суман аргвайи. Фас пучин, мисаъ кар аркьаттарилас алавейи джаллайис аде кIеджар, телеграммабур, байирариъ аеттарис телефондиас хулан хизанарихъай гъургъас кканегуна ахъихьайи сад сайихъай. Гьер са кардигь мугъатти гъатайи, уликкес ккеттдавес, вахттуниай джуваб йис пуна.
Гьеме хье райондин почтайиъ 35 истти телефонисткавелди кар аркьай хьефе Шабанова Гевгьера. 1-пе июльди 1941иса хунафе ме Исмаилов Байраманра Шамин хизандиъ. Гевгьера кей мебурихъ хъуйи 5 шиниккв: Кьулбан, Кьулбанисмаил, ХIуьри, ХIуьрипери. Ке читин дегIви хъучучIу вахттуни хунафе ме. Учин дад алтухъ фикирдикра киндава мин, фас пучин, ме бицIи ами дегIвиъ кIина, хаб рукьуфра дава тидас. Хабди садтти баба лекул гъадивуне мебур. Яшамиш вей хьуне мебур Огниъ.
Хизанарис кумак бадалди, лап джигьилди ами, шувасра кехIей душуна джигьил руш, кар аркьай хьуне ми подъемный кранихъ. «Агьал фикир акьугуна, фиштти кар акьунегьан пуна кIваъ ве зе гьегидегьен гьавайил. Джигьилгуна лидегьенттар фикир аркьайдавуйи, гучIра вейдавуйи. Кранихъ кар аркьай хьибудпе разрядин удостоверенира йина уйи зас. Зурба идетагьари зун тегуна», — элхъенди ахъакьуне Гевгьера зас учин джигьил вахттарихъас.
Хабди Гевгьер, кьисмат хьуна, шувас ушуне Рамазанас, ШагIбананра Фатиматан кIиркIас. Мебурихъра мин дадар-бабарихъ суман хьуне 5 шиниккв: Iебдуллагь, Пери, Лейла, Эсли, ШагIбан. «Сайи сасрайин хатир ихьу хизанар давуйи чин, те вахттарис чIирхIира яшамишди адавуйи. Iудара хIуькуматин курарил уйи чин.
Хал, мукьра хьуна, самуз арайил хье вахттуни, машин фай авари хьуна, джигьилди ами, 37 исаъ ай кIефе зе шуй. Гьетегуна и зас ппай читин хьеф, зе гардандиъ хьуне гIуьфу шиникквра, хьиджарбабра хъара хьиджардадан чи Iэшуккайра. Амма читин хьучира, йиркIуран гIеджиз хьефттава зун. Мал-къара хъуйи, хуппурар узай муфиIет кеттивайи, Рамазан кIехаб варвара кIийине зун. Джалла шиникквари хурасра акьуна, хизанара акьуна арайил акьуне зун», — ахъакьуне Гевгьера.
ХIуькуматин кардил ме кар аркьай хьуне узел связи агьа усаъ телефонисткавелди. Те вахттари гисан хIавелдиъ кар аркьай уйи Кьулачарин ХIуьсейни. Мин аркьа кардил разивелди
ХIуьсейни акьуне микес передовая телефонистка. Ге кар бадалди те вахттари газитиъра ихьуне мин ишкил. Са ваджибин кьадариъ ай алтухъди пулра йине мисс ме кардин бадала.
Учихъай кар акьуттарикес йиркIурал акьуне ми Мутарин Кисай, Базарин Къизалай хъара Тамамра (Гунагьарин гIефа акьурай чиппин). «Кардихъас гъургъучин, ппара читин кар и че кар. ГьайчIвас вере кар давуйи, ягъди фикир фай экьуна кканвейи. Ге кардил е шиниккв хуне пуна хулаъ экьвас хьефттава завас. Ке ппара хьучин, Iу вазала хулаъ экьуна хаб верефи кардилди.
БицIи шиниккв хулаъра атас вейдавуйи, атунара Iелефра фи йиси гис хулан хизанари, бабахъ хъатIунаттис, фай верефи кардилди Iуьшан дежурствойидира. Агьал суман исна сур хьасттегьен хулаъ экьвас вейдавуйи ве шиникквдилас гапра алатай. Зе аркьа кардихъ джувабдарвел хъай хъучаверефи зун. Гиштти идехIела, зас хIаттарира хIуьлмат аркьафи. ЙиркIурак киме зе, те вахттари первый секретарь Шамсудинова, райкомдиъ совещанибур аркьагуна, зас унахъас аркьафи дахи кар аркьа пуна.
Авала суман дава агьал, гьал кьацра кар дакьучира хIуькумати ацIун пулар ирцIанде шиникквар хъае бабарис.Час фера хьефттава, захъ гIуьфу шиниккв хъая пуна, зас йина уйи
«книжка матери» агъаф, гьегилди 4 манат ирцIанфи гьер са суьре исалас, сара фера час агуфттава. Агьал яшамиш хьас ппара иджи ая, фи вас кканчира ая дуканариъра — Iеле-ухаттар, аликIа кунар, шейэр, инсанарин гъилиъ манатара ая.
Агьал зас кканеф Iари сагъвел э, сара фиттихъра ул хъудава. Садтталара хье дуньяйиъ ислехIвел хьурай. Зун дегIвин вахттуни хуна шиниккв э, зас зе шиниккварис, хуттуларис агуна ккандава те тушкинвелар. Иджвелар хьурай джалла инсанарис, Iайвелар дагурай сайисра», — гьемишттин насихIет акьуне Гевгьер- хIабаба.
ЯгIайин ягъас учин 80 исаъ ай бицIи-цIуре иттар хьучира, сайиштти сагъвелдинра Iайи адава ме. Шиникквара чиппин дуламишар аркьай ая хье хIуькуматин гьер са шагьурариъ.
Хуттуларинра девлетлу э Гевгьер -15 хуттуланра, хуттуларис хеттаринра хIабаб э ме. Хъара йиркIурас рехIети, сагъвел хъай хьурай вун,Гевгьер-хIабаб!
Батитай Габибулаева