Дагъусттандин гьава суварин кIиларил, лиIар аларуца суварил, мертте хьеттар вере ачIаригI, гьер рангунин тукарин укунаригI ая гьер джурейин хIурар. ХIурар ая хIаттар, бицIиттар, чиппин иде чIал гъургъай, дин-тIеггет аркьай, гIедатар аркьай яшамиш веяттар.
Варха хIурариъ яшамиш вея инсанарин Iуьмур мус хьучинра четинф хIисаб аркьафи. Агьал ацIуна рехIетар хьуна айчинара, те вахттари ппара четини инсанарис дуламиш хьас хIурариъ. Четинвел фиттилди э пучин? Лихуб ппара алчархьайи инсанарис. Алтухъ машинар адавай аркьа загьмат вейи инсандин джандилас.
Иттархье инсандис вахттуни вейдавуйи руб-дарман. Фас пучин авал вахттари алтухъ хурубар кевейдавуйи инсанарик. Шагьурариъди вес джалабурихъ кьуват хъувейдавуйи. Гьеме кар бадала иттар хье инсанарис алтухъ кумак адавуйи. Уйи гьете вахттарира фидегьен чиппис четин ичинра шиникквар хурас гьикаттара. Гьеме кардихъас ахъакьас кканде зас са тарих.
Са варха хIуриъ яшамиш вей уйи са бабна кIиркI. Баба ягъди насихIет ирцIанди ахьуная учин хъая са кIиркIас дарсарихъас. ЯгIа-багагь вун мактаб кIиркIвая, вун хIезурвел акьуна кканде, агъай хьуная ми. Зун хIа хьуная, агъай хьуная баба, вун зе кIиркI са кардин кIил фацуна кканде. Ме ахттилатар баба акьуна са вахттра дахьуна, дуьйил бадил хьуная хабар дава азар.
Бабас киркьуная гьеге азар. ХIурин гIанаъ духттур адавай, найчра гъасра дахьуна кIиркIан гъиларил кIиная баб. Дард йирхIуная кIиркIан йиркIурас учивас бабас кумак акьас дахьухIела. ЙиркIураъ хиял хьуная мин, зас духттур хьас кканде пуна, бицIифра-хIафра сагъ акьас. Мактабара ккиркIуна ушуная ме шагьурдиъ хурас духттурарин курсар. Амма са кар дуз вей ахьуна адава мин.
Экьвас хал адавуйи мис. Хулахъас руцай са ягъарикес са ягъа аттархьуная ме шагьурдин къирагъихъди. Мис гьучархьуная са яш хьу хьир. Ми ахъакьуная учил алчархьу дарди-балабурихъас. Ме хьира учихъди шаб пуна хъай ушуная хулаъди. Ме хьиран хулаъ ахьуная тIушас давере, агубарис са батIар, итта руш.
Илгуная ме кIиркI ме хулаъ яшамиш вей, ягъуй дарсариъди вей, Iуьшуй лиханди учис Iелеттисра, хулагьасра ирцIанттис чара аркьай. Амма ме хьира мивас кьимат кьабул акьуна адава хулагьас, джуревел даркьай учинф суман ухIуная ме. Ме кIиркIа учис вахтт хьугуна ме рушахъ ахъаджихIайи, икIуна колясккайиъ гъайи раккаригьди ккидаркас.
Са чIалалди, учивас аттрукьа кумак, хIуьлмат акьас алучIайи ме хьирас. Миштти ушуне вахттар. Ме рушан баб иттархьуне. Уч идилгванф хабар хьуна, руш аманат акьуная ме кIиркIас. Вахттар ппара хьундава, кIиная ме хьир. Руш Iешай ахьуная, гьанас зун гьал герекф агъай. Ме кIиркIа учивас верегъилди сабур ирцIанди ахьуная мис, вун суман ятум зунра э агъай.
Са ягъарикес са ягъа руша уч фаях пуная нецIун къирагъихъди шавгьар йирхIас. Учин коляскайиъра икIуна файшуная ме нецIун къирагъихъди. Руша багьана акьуна алдихьуная кIиркI. Хаб верегунас руш андавуйи коляскайиъ. НецIугIас гIагъай агуная ме кIиркIас руш. ТегIди ушуна, гIаттивуная ми.
Фас акьуф вун ле кар пегуна, фиркьа зе мишттин Iумурдикес, гьанас зун герек идеф пуная ми. «Вун зас герек э, — пуная ме кIиркIа мис. — Захъра фушра хъундава, вунра фаттархьухаб зас хъара четин хьасе». КIиркIа гъай рубар–дарманар, арайил акьуная руш лекул. Ми диву загьмат арайиас ушуна адава. ЙиркIуран мурад хьуная ме руш, хьуне мебурикес хизанар.
Хурубара кIиркIуна, пешайинра, хизандинра эесси хьуна, адиная ме кIиркI учин ватаниъди, учин хIурин инсанар бадала, мебурис иджвел акьас, иттархьуттар сагъ акьас.
Луиза Гусукаева
