Хье чIирариъ, сувариъ, дарариъ ая гьер джурейин нахширар. Ая хIаттар, бицIиттар, инсандис зарар ирцIанттар, ая кьацIра дуьйил алди айчинра дагIаттара. Хье деребуриъ аядегьен нахширарикес ке хIаф багниш э.
Ая мебур гьер джурейин тумунинттар: хIаттар, бицIиттар, буреттар, джагварттар, IурчIеттар. Тумар джуре ичинра тIулар-тIабиIэтар, IуьтIубар, хасиятар хIапаярин сагъилди э.
Чаб агубас йиркIурас ибгIа нахшире ме. Хьес хIикатариъра михъас ахъаркьа иджеттихъас суман, амма хасият ппара Iафе мин. Инсандисра ппара зарара кея нахшире багниш. ГIуьфцIур киллометр гьукка ме са сеIетин арайиъ. ДехIела мис агу нахширивас мигьас вархалди гьишас вейдава.
Багниш авереф е дараригI, е варха чIирариъ э. Илле багниш аве садтти, хумбеф аве учин чарквар хъай. Чиппин арайиъ мебури пай акьуна аве чаб ая мукьар. Чиппингъилди акьуна аве ишанар, ме ишанариас мебур сад-сайихъди алучIа ачудучIас. Илле багниши зарар ирцIанде чарккварис. ДехIела хумбе багниш вархайихъди вереф.
IуьтIубарихъас гъургъучин, мебури Iелде кIурарин цIабар, хьер IуькIерин мерIер, кьваницаяр, гIубар, цIабрахъилар, Iулар, зибзар, хьед багулив фаяхаба, фарцанде балугъар. Гьер джурейин некьибур, кIурарик кевере чIирин емишар, хевар Iелде. Варвар ая усаъди ушуна, аттива уьтт. Варвуран кьац мебурис кедишайдава хIа сиве кьудакьикес. Са хъвехъурас кьацI икучин, мебурис хабар вереф. Нагагь ис мехIсулис иджеф дахьучин, мебур ве багулив фая хуппурарилди, узуная мехIсулар IуьтIанас, хъара фарцанде чиппис ваккар, джейранар, хIучар. Са чIалалди, фи кканчинара Iелеттаре мебур.
Хьидинхаб цулисттегьен багнишин пеша адаркай чIирариъ IуьтIуб далара авейдава. Ми завал акьуна кканве учин джандил лату. Ме бегьем хьухаб, учIуна учин мугуйиъ цулинхаб гъархьа дуз хьидисттегьен. Нагагь джандил ккане къайда лату дахьухаба, мис Iурдтти ахун адава. Мишттин гаш ккея багниш ппара Iаф хIисаб аркьа. Мишттинттарис агъа шатунар. Учис Iелеттихъас ме адарка, кичархьуттис зулум аркьай.
Гашила агьихьуна мебур айчIва инсанарихъди. Зарара ирцIанттаре мебур сагелай керхьухаба инсандисра. Раккахъди рукьуна адина инсанди суман алттивуна гъвадра учуна мехьериас, салариас гъарефе мебури хIуппар, малар.
Дахи исари хIурин джемеIетин вецар Iелди керхьуна уйи агъа са багниш. Те исари вец къудаваф адавуйи. Багниши учин кьацI кедава хал атуна адавуйи. Фишттира эвел акьасдавей мин, ахир кIил джемеIет айчIуная багниш фацанас вес. Мил акьуна ушуна кIиная мебури багниш. Нахширар кIеб иджи дава, ама инсандис зарар ирцIангуна, инсандихъ хъирфугуна чара авейдава.
Багнишин кьудакь ппара цIуьппеф э. Яккра IуьтIуттари ширинф э агъа. Хьеме кар бадалара ппара луькIе багнишар. Багнишин мав ишламиш аркьа джерехIвелдигIра. Иджи кумак ве мухур хъаттис, иммунитет чукь хьуттис, ирккар иттаттарис, иъ лиханас хъучика хъара сасра ацIуна джуре итталарисра.
Луиза Гусукаева
