Са ягъарикес са ягъа, мучIинан вахттуни ушуная гIур ккидаркас хIуьлин къирагъихъди. Агуная мис къирагъихъ гъазе цIайи агъучIуная хIуьлин IукIер. Iелди гъазе чlира экьуная усаъ агуная мис вархал алдея филна кит. Мебур ппара Iайи фиттихъас ичин гъургъай гъафилди ахьуная. ГIур джинихьуна хIа кьутухъ йиркIв алийиная мебурин ахттилатил.
— Е зе чу, фил, — пуная лап дамакъра кей киту, вун джилил але нахширарикес ке хIафра ке кьуват кеяфра э, зун хIуьлиъ аяттарикес э. Дивайгва хьин Iудара сад хьуна кIилдибурин варттал хIавел акьас. Хьин Iудара сад хьучин сайифасра хьегьди гьучучIас хьасттава.
Филус ппара нуш хьуная мин ахттилатар. Ми санапуна фикир акьуная уч фидегьен Iайи зурба хьас ичин, фиштти джаллабури мис кканеттар аркьай мин удигь гьуруцас ичин.
— Ппара идже ахттилат э вун акьуф, пуная филу, гьелиштти акьасе хьин.
Филна кит ушуная, гIур илгуная мебурин ахттилатарихъас фикирар аркьай: «Гьал ме Iуйис гудж акьуна джалла нахширарин варттал хIавел акьас кканди аяф эв? Зун мебурис агвар акьасе фуш ичин мисаъ ке зурба, гIурар чиппифас мусра чиппин гъиликк кичадивас хьасттава». Фикирара аркьай, гIур хаб ушуная дарагIди. Ми фикир акьуная фиштти ме Iу аждагьайин ахттилатар арчIвас аркьай ичин. Завал акьуна джалла дусттара ахъакьуная гIура учис унихьу ахттилатар, мебури чIал сад акьуная кумак акьас мис. Айчин чун джикIен пуная гIура дусттарис ирхе тIил, хабди джаллабурис агвасе фи аркьайчин ме. Дусттари джаллабури алукуна рухуная ирхе тIил. Фай ме тIилра ушуная гIур китулди.
— Е хIуьларин нахширарин хаф, акье сара зун суман са буш, гlеджизис кумак.
-Уп вас фи ичин кканди аяф, бицIиф, — пуная дамакъра кей киту.
— Зе хIуни укъуная Iуьраъ, зун бицIифра э, джанра кедава, тин сара зун ве гуджлу руджурахъ хъитIанасе ме тIил.
БицIиди суман фикир акьуная киту хабди рази хьуная.
— Айчин хьурай, гIур, хъитIен ве тIил, -пуная киту.
ХъитIуная гIура тIил руджурахъ китуна пуная ми: Гьал зе паччагь, зун ушуна ме тIилин сасра багв хъитIанасе хIунин кIарчарихъ. Зун вас хабар йигуна вун вафас вередегьен, киме-кендавай Iайи хъучадив.
Хабди гьуккай ушуная гIур филулди. Мин удигьди рукьуф, кейхьуна кIилра башламиш акьуная ме китус акьу ахттилатар мисра ахъаркьай.
-Хьасегьан яраб вафас, зун суман са гудж кедаваттис кумак акьас хIуни аттивас? Са хIуни дала захъ сара фера хъаяфра адава.
— Фи зун акьуна кканди аяф уп, пуная фурс кей филди.
-Тин сара ме тIил зун хъитIанасе ве хъехъуьрахъ, вун са нубати гудж хъай дивучин аттивасе хlуни Iуьраас. Рази хьуная фил хlуни аттивас ку мак акьас. ХъитIуна тIилра, гIур гьукк аркьай ушуная, завал акьуна учин дусттара ке гьава дагьарин кканччилди, йирхIуная уьштт.
Ме арайи мисра мин дусттарисра агуная лап тамашин кар: филу учихъди дивай ахьуная, киту учихъди. Чиппивас вередегьен Iайи хъучадивай ахьуная мебури амма але мукьуйилас тIушуна адава садра.
Iудар зурбабур муьхIтал хьуная.
-Фидегьен къикъефе ме хIуни , — пуная филу. МерIериас кIур аттивафдегьен загьмат вея зас. Мишттира пуна учивас вередегьен Iайи хъучадивуная ме тIил хабра. Ме арайи китус хабар хьуная тIил Iайи хъучадиваф, мин фикир хьуная хIуни Iуьраъ адиваяф.
Вун найичра весттава пуная киту. ХIуьлин кIенади айшуна хъучадивуная тIил. Миштти гьертти учин багухъди хъучадивай ахьуная мебури. Мебури аркьаттар аргвай гIурар элхъенди ахьуная.
Филу учин хъехъуьрал аларуджуна тIил санапуна Iайи хъучадивуна гIаттивуная кит хьеттигIас. Ме арайи киту киме-киндавай гудж акьуна хаб хъучадивуная учихъди. Миштти гьертти учихъди хъучадивай ахьуная. Ахирахъди са арайи Iудара аттархьуная хIуьлин къирагъихъди агуная мебурис чаб. Чиппин уларихъ хъугъай ахьунадава мебур тамаш хьубагьас.
— Вун эв зун хъучадивай уйиф?, — пуная филу. — Гьал ве фикирарилди вун заалас зурба э пас кканди аяфев вун?, — пуная гиранди киту.
Мертти Iайи гиран хьуная мебурис хаб башламиш акьуная тIил хъучадивас. Амма ппара гагь хьуна адава мебурин. Са арайи кьатI хьуная тIил, гlархьуная хIа дагьарин гъван суман кит хIуьлигl, фил муркI йирхIуна ахъату тупп суман ккейшуна ушуная. Миштти чаб чиппикес гиранди, узихъарайиъ ай гьаттархьуная мебур. Тегунан хаб мич сара гьучархьуна адава мебур. Мебурихъ хъуланди завал хьуная гIурарис ппара тамашибур хьуна эл ккеттушуная.
Луиза Гусукаева
